حتی افرادی که چندان آینده‌نگر نیستند، روزی به این فکر خواهند افتاد که چقدر پسانداز برای دوران بازنشستگی لازم دارند. میزانی از پسانداز و حقوق بازنشستگی که روی هم بتواند حداقل، سطح زندگی فعلی را برایشان حفظ کند.
بانکداری ایرانی - حتی افرادی که چندان آینده‌نگر نیستند، روزی به این فکر خواهند افتاد که چقدر پسانداز برای دوران بازنشستگی لازم دارند. میزانی از پسانداز و حقوق بازنشستگی که روی هم بتواند حداقل، سطح زندگی فعلی را برایشان حفظ کند.
کارشناسان صندوق بین‌المللی پول می‌گویند پاسخ این سؤال، بستگی به سیستم بازنشستگی کشورها دارد. مطالعات جدید بر رابطه بین پسانداز و سیستم‌های بازنشستگی در دنیایی که روز به روز پیرتر می‌شود، تمرکز دارند.
در دهه‌های پیش رو، با کاهش نرخ باروری و افزایش طول عمر، توزیع سنی جمعیت در کشورهای زیادی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و آثار مالی این گذار جمعیتی، توجه سیاستگذاران اقتصادی را به خود جلب کرده است. یک پژوهش اقتصادی، تأثیر این گذار جمعیتی بر پسانداز ملی را با تمرکز بر نظام‌های بازنشستگی مورد مطالعه قرار داده است.
** جمعیت، پسانداز، بازنشستگی
صندوق بین‌المللی پول نتایج پژوهشی را منتشر کرده که تأثیر تغییرات جمعیتی را از کانال نظام‌های بازنشستگی، بر آینده پسانداز ملی برای 80 کشور که در دو گروه کشورهای توسعه یافته و اقتصادهای نوظهور دسته‌بندی شده‌اند، مورد بررسی قرار داده و پیش‌بینی‌هایی را برای 30 سال آینده، ارائه کرده است.
پسانداز ملی، حاصل جمع پسانداز عمومی (دولتی) و خصوصی است که حتی با فرض تحرک سرمایه بالا، منبع اصلی تأمین مالی برای سرمایه‌گذاری داخلی در نظر گرفته می‌شود و همچنین، از عوامل مؤثر بر رشد و ثبات اقتصادی است.
** پسانداز ملی، تکیه‌گاه بازنشستگان
در کشورهایی که جمعیتشان در حال پیر شدن است، پسانداز ملی به‌عنوان نقطه اتکای امنیت در دوران بازنشستگی مطرح می‌شود و باعث می‌شود نیروی کار، با سهولت بیشتری پرداخت هزینه‌های تأمین مالی بازنشستگی خود را انجام دهد، با این چشم‌انداز که سطح زندگی فعلی خود را در دروان بازنشستگی نیز خواهد داشت.
درواقع، مقاله صندوق بین‌المللی پول بر اثر متقابل پسانداز دولتی و خصوصی که اجزای پسانداز ملی هستند، تمرکز دارد و نقش ویژگی‌های نظام بازنشستگی بر ترکیب پسانداز ملی کشورها را در دهه‌های آینده، بررسی می‌کند.
** هزینه‌های بازنشستگی بیشتر می‌شود
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد با فرض ثبات سیاست‌های فعلی، مخارج عمومی بازنشستگی در دو گروه کشورهای پیشرفته و اقتصادهای بازار نوظهور، به‌طور میانگین نسبت به تولید ناخالص داخلی تا سال 2050 به ترتیب افزایش یک و دو و نیم درصدی را تجربه خواهند کرد و به دنبال آن، پسانداز عمومی به همین نسبت کاهش خواهد یافت.
** جوان‌ترها باید طولانی‌تر کار کنند
در اکثر کشورهای توسعه‌یافته، جمعیت جوان‌تر، نیاز به پسانداز بیشتری برای دوران بازنشستگی خود خواهند داشت و ناچارند زمان بازنشستگی خود را به تعویق بیندازند تا بتوانند مزایایی مشابه بازنشستگان فعلی، داشته باشند.
پیر شدن جمعیت، کاهش جمعیت نیروی کار را به دنبال دارد و پیش‌بینی می‌شود سرعت کاهش پسانداز ملی در چنین کشورهایی سریع‌تر باشد. عامل دیگری که تعیین‌کننده روند تغییر پسانداز ملی است، نوع نظام بازنشستگی کشور است.
** حقوق بازنشستگی وابسته به پسانداز خصوصی است؟
کاهش پسانداز خصوصی، در کشورهایی که نظام بازنشستگی در آن‌ها وابستگی کمتری به پرداخت‌های دوره اشتغال دارد، با سرعت بیشتری رخ می‌دهد و از طرف دیگر، حجم آن در کشورهایی که بخشی از نظام بازنشستگی در آن‌ها بر اساس «کسور تعریف شده» یا DC است، افزایش می‌یابد. در نظام بازنشستگی DC حقوق بازنشستگی با توجه به کسورات پرداختی در دوره اشتغال و با لحاظ کردن سود سرمایه‌گذاری‌های انجام شده و نیز نرخ تورم، پرداخت می‌شود.
** سرنوشت پسانداز ملی در ایران
بر اساس نتایج سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار در سال 1395 جمعیت در سن کار یعنی از 10 سال تا 65 سال، حدود 61 میلیون و 550 هزار نفر بوده است. مرکز آمار در گزارش دیگری، پیش‌بینی برای جمعیت تا سال 1415 در گروه‌های سنی پنج‌ساله ارائه داده که پایش این داده‌ها نشان می‌دهد به‌طور کلی، نرخ رشد جمعیت نیروی کار از سال 1401 نزولی خواهد شد.
علاوه‌بر این، بخشی از نظام بازنشستگی در کشورمان به‌صورت DC است و با توجه به مطالعه اخیر صندوق بین‌المللی پول به نظر می‌رسد اثر جمعیتی، کاهش پسانداز ملی را به دنبال دارد و تأثیر نظام بازنشستگی، افزایش پسانداز خصوصی باشد.
درواقع شاید بتوان گفت برآیند کاهش پسانداز عمومی و افزایش پسانداز خصوصی، در نهایت به افت سطح پسانداز ملی بینجامد که باید دید نگرش سیاستگذار اقتصادی به این پدیده چیست. آیا کشور از نرخ و سطح پسانداز بهینه دور خواهد شد یا نیاز به اصلاح در نظام بازنشستگی خواهیم داشت؟
نظر شما
