جولان ماهیان خاویاری نارس در تور صیادان

بانکداری ایرانی -  طرح ممنوعیت صید ماهیان خاویاری از دریای خزر که با موافقت پنج کشور حاشیه این دریا از سال 2010 میلادی به اجرا گذاشته شد، اکنون نشانه های بارزی از موفقیت در بازسازی این ذخایر مهم آبزی را در آب های ایرانی بروز داده است.

به گزارش ایرنا و به استناد آمار شیلات مازندران، صیادان این استان از آغاز فصل صید تا کنون دستکم سه هزار قطعه ماهی خاویاری نارس را که در تور ماهیگیریشان گرفتار شده بودند، به دریا بازگرداندند.

این در حالی است که پارسال در طول دوره 6 ماهه صید، آمار ماهیان خاویاری نارسی که به تور صیادان افتاده بودند تنها 2 هزار و 800 قطعه بود.

فصل صید ماهیان استخوانی در مازندران همه ساله از نیمه دوم ماه مهر آغاز می شود و طبق معمول تا نیمه فروردین ماه سال آینده ادامه می یابد.

کارشناسان شیلات مهم ترین علت افزایش میزان به تور افتادن ماهیان خاویاری در سال جاری را که بیش از دو برابر کل فصل صید سال گذشته است، به ثمر نشستن طرح بازسازی این گونه از طریق ممنوعیت صید می دانند. 

به اعتقاد این کارشناسان، لازم است تا از این پس برخورد با صید قاچاق ماهیان خاویاری دریای خزر بیش از گذشته از طریق تجهیز بیشتر یگان حفاظت به قایق های تندرو و تامین سایر امکانات تشدید شود تا نگاه ' صید مسئولانه ' صیادان مجاز و رها کردن ماهیان خاویاری نارس به رونق بخشیدن صید قاچاق کمک نکند. 

هر ساله چهار هزار و 200 ماهیگیر مازندرانی در قالب 54 شرکت تعاونی به شیوه ' پره ' فصل پاییز و زمستان با پهن کردن تورهای ماهیگیری در آب های ساحلی دریای خزر، صیادی می کنند و صید نکردن ماهیان نارس و گونه های در حال انقراض خط قرمز آنها محسوب می شود.

با این وصف، گزارش های رسمی و غیررسمی نشان می دهد که صیادان غیرمجاز نیز در آب های دریای خزر فعالیت دارند و به خاطر ارزشمندی ماهیان خاویاری عمدتا این گونه را صید می کنند و هیچ خط قرمزی هم برای خود در صید ماهیان نارس قائل نیستند.

** دیر رس بودن ماهیان خاویاری 

عواقب صید بی رویه ماهیان خاویاری در خزر پس از حدود نیم قرن صیادی غیرمسئولانه و بی حد و مرز صیادان کشورهای حاشیه این دریا از حدود دو دهه پیش به مرور نمایان شد تا جایی از صید سالانه سه هزار تن به کمتر از 500 تن در سال 2009 کاهش یافت و از سال 2010 نیز طرح ممنوعیت به اجرا در آمد تا ذخایر این گونه بازسازی شود.

نکته مهم در مورد ماهیان خاویاری دیر رس بودن آنهاست به این معنی که یک بچه ماهی خاویاری برای رسیدن به بلوغ دستکم 10 سال زمان نیاز دارد. 

طرح ممنوعیت صید از سال 2010 ابتدا برای پنج سال به اجرا گذاشته شد ولی از سال 2015 هر ساله اجرای این طرح به صورت سالانه تمدید شد و آخرین بار هم ممنوعیت تا سال 2019 تمدید خورده است.

به نظر می رسد یکی از دلایل تمدید طرح برای بیشتر از پنج سال نیز ناشی از زمان بر بودن سن بلوغ ماهیان خاویاری باشد.

سن بلوغ ماهیان خاویاری برای گونه ' اوزون برون ' 10 سال ، ' تاس ماهیان' 15 سال و ' فیل ماهیان' 20 سال است . بیشترین گونه ماهیان خاویاری موجود در بخش ایرانی دریای خزر را اوزون برون تشکیل می دهد.

بر اساس مصوبه شورای عالی محیط زیست جریمه صید پنج گونه ماهی خاویاری شامل اوزون برون ، فیل ماهی ، قره برون ، شیپ و چارباش هر قطعه 100 میلیون ریال است.

یک کارشناس ارشد شیلاتی مازندران با ابراز خرسندی از نتیجه دادن طرح بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری این دریا ، بر ضرورت تشدید حفاظت این گونه در برابر صید قاچاق تاکید کرد.

حسینعلی رستمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از صید قاچاق به عنوان مهم ترین تهدید این گونه بی همتا در جهان یاد کرد و گفت: مقابله با صید قاچاق ماهیان خاویاری نیازمند تجهیزات پیشرفته است و واقعیت این است که امکانات و تجهیزات قاچاقچیان در دریای خزر پیشرفته تر و به روزتر از یگان حفاظت است .

وی افزود: ارزش بالای صید ماهیان خاویاری و دیگر گونه های نادر دریای خزر انگیزه قاچاقچیان را برای حضور در دریای خزر افزایش داده و مقابله با آنان را با امکانات موجود مشکل تر می کند. 

این کارشناس شیلاتی شناسایی کنترل و بازرسی گلوگاه ها و مبادی ورودی و خروجی حساس و استراتژیک بازارهای عرضه محصولات شیلاتی، تامین راهبردهای لازم به منظور استقرار نیروهای کارآمد و زبده یگان حفاظت منابع آبزیان در کنار دیگر پرسنل انتظامی و ارگان های دولتی مستقر درمحورهای خروجی و ورودی بازارهای عرضه محصولات شیلاتی و شناسایی عوامل اصلی قاچاق خاویار و مالکان شناورهایی که توزیع کننده اصلی این محصولات به بازارها هستند را از راهکارهای مهم در برخورد با قاچاقچیان ماهیان خاویاری دریای خزر برشمرد. 

در همین حال فرمانده یگان حفاظت شیلات مازندران هم گفت که بتازگی چهار فروند شناور گلف برای حفظ ذخایر آبزیان دریای خزر در سواحل بابلسر به آب انداخته شد که مجهز به سامانه راداری و ارتباطی و دارای 2 دستگاه موتور 200 سی سی انژکتوری چهار زمانه هستند و قدرت مانور بالایی برای مقابله و تعقیب و گریز با صیادان غیر مجاز دارند.

یگان حفاظت منابع آبزیان استان مازندران با هشت پایگاه 338 کیلومتر از ساحل دریای خزر را مراقبت می کند و همواره یکی از مشکلات این یگان کمبود تجهیزات پیشرفته بوده است.

اکبر شاه ولی پور افزود: همچنین به منظور جلوگیری از صید غیرمجاز، یگان حفاظت به سیستم های نوین مخابراتی و دریانوردی مجهز می شوند.

وی توضیح داد: براساس قرارداد بین شیلات ایران و وزارت دفاع، قرارداد ساخت تجهیزات مورد نیاز یگان حفاظت منابع آبزیان منعقد شده است و تحویل چهار فروند شناور جدید و الحاق آن به شناورهای استان اولین گام این قرار داد است.

ولی پور گفت که یگان حفاظت با تقویت نیروی انسانی و تجهیزاتی و با همکاری سایر ارگانهای نظامی و انتظامی، دریای خزر را برای صیادان غیر مجاز ناامن می کند.

مدیرکل شیلات مازندران هم گفت: شیلات جمهوری اسلامی ایران همسو با رویکرد حفظ و بازسازی ذخائر دریای خزر ،قدم های اساسی را برداشته و جدا از توجه به بحث بازسازی ذخائر با ایجاد یگان های حفاظت منابع آبزیان ،مسئله حفاظت از این ماهیان را در شمال کشور به طور جدی پیگیری می کند. 

ولی الله محمدزاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: صیادان تعاونی های ماهیگیران پره استان که صید خود را از 15 مهر ماه امسال در دریا آغاز کردند سه هزار قطعه بچه ماهی خاویاری نارس را که در تور آنان گرفتار شدند در راستای اجرای صید مسئولانه دوباره به دریا بازگرداندند و این کار ادامه خواهد یافت.

وی گفت: بر اساس توافق پنج کشور ساحلی دریای خزر صید تجاری ماهیان خاویاری تا سال 2019 ممنوع است و به منظور رعایت مصوبه فوق و همچنین نظارت بر فعالیت صید و صیادی تعاونی های پره، ناظرین در تمامی تعاونی های صیادی حضور دارند.

محمدزاده با قدردانی از ماهیگیران بابت صید مسئولانه آنان، افزود: اگر چه صیادان مطابق قوانین و مقررات صید و صیادی موظف به بازبرگرداندن ماهیان خاویاری نارس هستند، ولی امروزه ارتقا دانش و آگاهی جامعه صیادی حرکت خود جوش را در آنان ایجاد کرد تا برای بازسازی ذخایر اینگونه ارزشمند آبزیان ماهیان گرفتار شده در تور خود را دوباره به دریا برگردانند.