در حالی که آمریکا اعلام کرده در هفته جاری دسترسی برخی بانک‌های ایرانی به سیستم سوئیفت را قطع می‌کند، مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات خبر از راه‌اندازی پیام‌رسان داخلی بین بانکی به جای سوئیفت می‌دهد که قطع سوئیفت را عملا بی‌اثر خواهد کرد.
بانکداری ایرانی - در حالی که آمریکا اعلام کرده در هفته جاری دسترسی برخی بانک‌های ایرانی به سیستم سوئیفت را قطع می‌کند، مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات خبر از راه‌اندازی پیام‌رسان داخلی بین بانکی به جای سوئیفت می‌دهد که قطع سوئیفت را عملا بی‌اثر خواهد کرد.
بازگشت تحریم‌های یکجانبه آمریکا، بخش‌های مختلف اقتصادی ایران را نشانه گرفته است. با این حال صنعت نفت و سیستم بانکی کشور به‌عنوان شاهراه‌های ارتباطی اقتصاد ایران با جهان در نوک پیکان قرار دارند و آمریکا در تلاش است با اعمال فشار بر این دو بخش، اقتصاد ایران را با مشکلات جدی روبه‌رو کند.
یکی از بخش‌هایی که در تحریم‌ها مورد هدف قرار گرفته، بحث ارتباطات بین بانکی و قطع دسترسی ایران به سیستم سوئیفت است.
بر اساس این تحریم‌ها، قرار است در هفته جاری دسترسی برخی بانک‌های ایران به سوئیفت قطع شود. این کار با هدف ایجاد اختلال در تجارت و نقل و انتقالات پولی و مالی انجام می‌شود. با وجود آنکه آمریکا اعلام کرده غذا و دارو از لیست تحریم‌ها خارج است، اما در عمل، قطع سوئیفت می‌تواند باعث اختلال در کل سیستم بانکی شود.
با این حال، صاحب‌نظران حوزه بانکی ایران عقیده دارند قطع سوئیفت نمی‌تواند ضربه جدی به اقتصاد بزند، اگرچه ممکن است هزینه مبادلات را در ایران بالا ببرد یا باعث ایجاد اقتصاد زیرزمینی در برخی حوزه‌ها شود.
**16 بانک ایرانی همچنان به سوئیفت متصل‌اند
سیدکمال سیدعلی، مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات، در گفت‌وگو با ایرناپلاس با بیان اینکه «سوئیفت روابط بانکی نیست بلکه یک پیام‌رسان بین بانکی است»، گفت: کارگزاران بانکی می‌توانند از این سیستم پیام‌رسان استفاده کنند.
وی ادامه داد: بیش از 16 بانک ایرانی مشکلی برای ارتباط با سوئیفت ندارند و همچنان به این سیستم متصل خواهند بود.
معاون ارزی اسبق بانک مرکزی افزود: البته این امکان هست که جایگزین سوئیفت را راه‌اندازی کنیم. این همان پیام‌رسان‌های داخلی است که تهیه شده و به‌راحتی می‌تواند جایگزین سوئیفت شود، البته برای تحقق این مهم لازم است بانک‌های خارجی اراده معامله با ایران را داشته باشد.
**از قطع سوئیفت استقبال نمی‌کنیم اما برای آن چاره داریم
وی با اشاره به اینکه «مشکل اصلی در روابط بانکی، مشکل روابط کارگزاری است»، تأکید کرد: عدم برقراری سوئیفت مشکل نیست، زیرا ایران پیام‌رسان داخلی بین بانکی را تهیه کرده و در برخی نقاط نیز از آن استفاده می‌شود. بنابراین اگر بانک‌های خارجی به دنبال ارتباط با ایران هستند می‌توانند از آن بهره ببرند.
وی این پیام‌رسان را یک رمزگذاری جدید دانست و گفت: البته ما از اینکه سیستم سوئیفت در ایران قطع شود استقبال نمی‌کنیم، زیرا بسیاری از بانک‌ها تا بخواهند این سیستم جدید را برقرار کنند فرصت و زمان لازم دارند.
**الگوبرداری از اتاق مبادلات ارزی برای تجارت با جهان
در همین باره عطا بهرامی، کارشناس اقتصاد سیاسی در گفت‌وگو با ایرناپلاس با اشاره به اینکه «اگر مدل اس پی وی را در همکاری با اروپا فعال کنیم بخش زیادی از مشکلات ارزی حل می‌شود»، گفت: برخلاف آنکه برخی می‌گویند این کار عملی نیست به نظر کارآمد می‌آید. در گذشته نیز اتاق مبادلات ارزی داشتیم که کاری شبیه به این را انجام می‌داد و در قبال پول صادرات نفت، طبق توافقاتی، پول به حساب فروشندگان کالا به ایران واریز و کالا به کشور وارد می‌شد.
وی ادامه داد: با توجه به تحریم‌های یکجانبه آمریکا، حالا اروپایی‌ها می‌خواهند در این چرخه سهیم شده و خودشان تسهیل‌کننده باشند.
**مبادلات اقتصادی در کانال رسمی غیردلاری
بهرامی با اشاره به دو سوءتفاهمی که در این باره مطرح می‌شود، افزود: اولین مورد این است که این مدل تبادل را مدل نفت در برابر غذا می‌دانند و مورد دیگر اینکه اعلام می‌کنند با این کار کشور واردات بیشتری خواهد داشت. در پاسخ باید گفت بحث نفت در برابر غذا مطرح نیست و هر آنچه ایران نیاز دارد امکان واردات خواهد داشت.
وی تأکید کرد: نکته دیگر اینکه ما همواره 90 درصد پول نفت خود را صرف واردات می‌کردیم. در گذشته این کار توسط سیستم بانکی و نظام سوئیفت انجام می‌شد، اما با اس پی وی این کار را در کانال رسمی غیردلاری پیش می‌بریم که سیستماتیک‌تر و با مشارکت کشورهای دیگر خواهد بود.
این کارشناس اقتصاد سیاسی، پیش‌شرط راه‌اندازی این سیستم را چابکی بیشتر نهادهای داخلی عنوان کرد و گفت: این کارها بیشتر مربوط به کارهای اداری و شکلی است و باید برای اجرای آن ساختار مناسب پیش‌بینی شود.
**اروپا برای ماندن در برجام جدی است
به گفته وی، برخلاف صحبت برخی که می‌گویند اراده اروپا در این زمینه جدی نیست، اما اروپا نشان داده می‌خواهد در این زمینه کار کند، زیرا با توجه به تحریم آمریکا که آنها را تنها گذاشت، می‌خواهند در برجام بمانند و توان مالی آن را هم دارند.
وی افزود: نکته مهم این است که آمریکا نمی‌تواند به تلافی همکاری با ایران، بانک‌های مرکزی اروپا را تحریم کند البته در این بین، طرف آلمانی علاقه زیادی به ادامه همکاری با ایران دارد.
بهرامی ادامه داد: سوئیفت تا پیش از این نیز به‌صورت محدود باز بود و در ایران به شکل گسترده از آن استفاده نمی‌شد. بیشتر تهاتر می‌کردیم و از همین‌رو با قطع سوئیفت اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
**اروپا فرایند کار با بانک‌های ایرانی را تعریف کند
همچنین احمد حاتمی‌یزد، مدیرعامل اسبق بانک صادرات ایران در گفت‌گو با ایرناپلاس با بیان اینکه «اروپا قرار بود سیستمی را طراحی کند تا جایگزین سوئیفت شود»، گفت: تاکنون کار عملی در این زمینه انجام نشده، اما همچنان امیدواریم این کار انجام شود.
کارشناس اقتصاد و علوم سیاسی، ادامه داد: برای این کار لازم است فرایند کارکردن با بانک‌های ایران را تعریف کنند اما تا به مرحله عمل درآید مشخص نیست چقدر زمان لازم است.
**حل مشکلات سیاسی پیش‌شرط رونق تجارت بین‌الملل
وی با اشاره به تجربه تحریم‌های گذشته، افزود: همانند گذشته ممکن است با قطع سوئیفت، در روابط بانکی در صادرات و واردات به مشکل بخوریم و حتی پول فروش نفت در کشور خریدار باقی بماند، زیرا اگر راه انتقال به بانک مورد نظر را نداشته باشیم شبیه این است که پولمان بلوکه شده باشد.
به گفته حاتمی‌یزد، تنها مشکل تحریم، قطع سوئیفت نیست، بلکه مسأله اصلی مشکلات سیاسی است که باید حل شود.
وی گفت: برای دور زدن تحریم‌ها باید وارد یک اقتصاد زیرزمینی شویم و در اقتصاد زیرزمینی کسی نمی‌داند هزینه‌ها چقدر افزایش پیدا می‌کند. همچنین این اقتصاد، زمینه بروز فساد را ایجاد کرده و تعداد دلالان افزایش خواهد داشت. از همین رو در این شرایط مشکل سیاسی مشکل اول است و FATF مانع بعدی است که باید رفع کنیم.
منبع ایرناپلاس - حوری قاسمی
نظر شما
