طی ماه های گذشته نوسانات شدید ارز باعث تغییرات گسترده در بازار شد و بسیاری از شهروندان را دچار مشکل کرد. عده ای به دلیل نگرانی از افزایش قیمت ها و کمیاب شدن محصولات به سمت خریدهای عمده روی آوردند و عده ای هم با احتکار به دنبال سودجویی از شرایط نابسامان اقتصادی بودند تا این که ابتدای هفته جاری دولت برای حل بحران تشکیل جلسه داد و تصمیمات جدید خود را در این رابطه اعلام کرد.
هم زمان پیگیری دستگاه قضا جدی تر شد و شاهد دستگیری سرکرده های تشدید نابسمانی اقتصادی در کشور هستیم. روز گذشته هم خبر صدور حکم چند نفر از این اخلاگران از سوی دستگاه قضا اعلام شد.
خبرهای خوش اقتصادی در کنار برنامه های دولت و پیگیری های قوه قضائیه جلوی شیب تند ارز را گرفت و رفته رفته دلار روند کاهشی خود را آغاز کرد. این روند کاهشی از ظهر سه شنبه به استان گلستان هم رسید و حضور شهروندان مقابل صرافی ها خود گواه این مساله بود.
مردم هم که در ابتدا به دلیل نگرانی و جوسازی برخی رسانه های بیگانه در مراکز خرید حضور گسترده پیدا کرده بودند پس از مشاهده تلاش های دولت با تصمیمات جدید همراه شدند و اکنون کمی آرامش به بازار بازگشته است.
حجم نقدینگی انباشه سال های گذشته دلیل افزایش نرخ ارز
یک کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار مهر به دلایل اصلی نوسانات ارز اشاره و اظهار کرد: حجم نقدینگی انباشه شده در سال های گذشته که در کنار تثبیت نرخ ارز با رفتار مداخله گرایانه بانک مرکزی اتفاق افتاده یکی از دلایل اصلی اقتصادی افزایش نرخ ارز در ماه های اخیر بوده است.
علیرضا عبداللهی دلایل سیاسی و روانی را منشاء اصلی دیگر افزایش نرخ ارز در کشور عنوان کرد و افزود: هرچه ترس ها و امیدهای اقتصادی آینده ناشی از اثر تحریم ها، جنگ، منازعات بین المللی، پرخاش های سیاسی کشور ما و کشورهای متخاصم و همسایگان افزایش یابد، باعث ترس بیشتر مردم شده و از بُعد روانی افزایش قیمت ارز را به همراه دارد.
وی ادامه داد: هرگاه عکس این موضوع اتفاق افتاده و حرف های مبادله شده امید بیشتری در مردم ایجاد کرده، کاهش نرخ ارز را شاهد بوده ایم. هرچه ترس ها و امیدهای اقتصادی آینده ناشی از اثر تحریم ها، جنگ، منازعات بین المللی، پرخاش های سیاسی کشور ما و کشورهای متخاصم و همسایگان افزایش یابد، باعث ترس بیشتر مردم شده و از بُعد روانی افزایش قیمت ارز را به همراه دارد
این کارشناس اقتصادی تاکید بر کرد: نرخ اقتصادی ارز ( نرخی که ظرفیت اقتصادی کشور و توان خرید مردم می تواند آن نرخ را پوشش دهد) بین پنج تا ۶ هزار تومان است و نرخ بیشتر از این رقم تحت تاثیر بیم ها و امیدهاست.
وی اضافه کرد: به جرات می توان گفت اگر امیدواری مردم به آینده اقتصادی و روابط بین الملل افزایش یابد و شاهد اثرات مثبت حذف تحریم ها، قیمت نفت و ... باشیم به طور قطع نرخ ارز به پایین تر از پنج هزار تومان هم می رسد.
عبداللهی متذکر شد: تنها بخشی از این ترس ها می تواند واقعی باشد و بخش قابل توجهی از این اتفاقات ناشی از فضاهایی است که خبرگزاری های داخلی و خارجی، تلویزیون و ماهواره و ... باعث شده اند، در ذهن مردم رسوخ کند.
به گفته وی هم اکنون ترس ها و ناامیدی هایی که به مردم از طریق شبکه های خارجی و کانال ها اطلاع رسانی منتقل می شود بیش از امیدی است که از طریق شبکه های داخلی انتقال می یابد.
مردم اعتمادشان را از دست داده اند
وی بیان کرد: مردم تقریبا اعتمادشان را به شبکه های اطلاع رسانی داخلی و به ویژه صدا و سیما از دست داده اند؛ مردم احساس می کنند رسانه های داخلی و صدا و سیما به جای نقش اصلی خودشان که گفتن خبرهای صریح، درست و دقیق است نقش شان صرفا به مثبت نشان دادن عملکرد داخل و منفی جلوه دادن عملکرد خارجی ها تبدیل شده است.
این کارشناس اقتصادی گفت: هم اکنون شبکه های خارجی منبع دریافت اطلاعات مردم شده است و به اعتقاد بنده اگر ما در مسئله رسانه ای به طرف مقابل باختیم مشکل از طرف خود ماست.
وی به دلیل این دیدگاه هم اشاره و بیان کرد: ما هیچ وقت صادقانه مشکلات و ضعف های خودمان را با مردم در میان نگذاشته ایم و پیشرفت ها و اتفاقات مثبت خارج کشور و یا حتی کشورهای متخاصم را برای مردم بازگو نکرده ایم.
عبداللهی افزود: در چنین شرایطی باور حرف های ما برای مردم سخت شده و آن هایی که مخالف نظر ما حرف می زنند خریدار بیشتری دارند.
وی در ادامه به دلایل افت نرخ ارز در روزهای اخیر هم اشاره کرد و گفت: هم اکنون خیلی از فعالان اقتصادی به این نتیجه قاطع رسیده اند که تفاوت نرخ واقعی و روانی ارز ( نرخ پنج تا ۶ هزار تومانی با رقم ۱۷ تا ۱۹ هزار تومانی) به قدری غیر واقعی است که امکان ندارد از این معادله هیچ تجارتی را پشتیبانی کرد.
دلار ۱۷۰۰۰ تومانی کاربرد تجاری و اقتصادی ندارد
وی با تاکید بر این که دلار ۱۷ هزار تومانی کاربرد تجاری و اقتصادی ندارد و صرفا می تواند نقش بیمه ایفا کرده و نمی توان از آن در معاملات استفاده کرد، ادامه داد: خیل عظیمی در کشور پذیرفته اند با این تفاوت فاحش قیمت واقعی و روانی، امکان واردات و فروش کالا در کشور وجود ندارد.
وی اضافه کرد: تصویب و تایید قانون مبارزه با پولشویی و صحبت های دکتر روحانی که روشن بینانه و روشنگرانه مواضح کشور را بیان کرد بر افت نرخ ارز تاثیر گذاشته است کمااینکه صحبت های روحانی با گذشته تفاوت بسیاری داشته باشد و در عمل اتفاق نیفتد.
عبداللهی تصریح کرد: نطق آقای روحانی در سازمان ملل تاثیر مثبتی در اذهان مردم و جهان ایجاد کرد.
وی به دلیل دیگر افت نرخ ارز در روزهای اخیر اشاره کرد و گفت: تضمین فروش نفت ایران از سوی اروپا و افزایش قیمت نفت یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در کاهش نرخ ارز در کشور بوده است.
به گفته وی چرا که با افزایش قیمت نفت بسیاری از فعالان اقتصادی دریافتند امریکا با آن شدتی که حرف می زند نمی تواند ایران را تحریم کند.
وی با بیان این که هم اکنون اروپا نگران افزایش قیمت نفت و مشکلات ناشی از این افزایش است؛ از اینرو به احتمال قریب به یقین تعهد و تضمینش برای رفع معاملات و فروش نفت ایران بیشتر می شود.
وی از نزدیک شدن نرخ نیمایی با نرخ بازار آزاد و سیاست گذاری دولت در خصوص پتروشیمی ها به عنوان کار درست و منطقی یاد کرد و گفت: مجموع این شرایط باعث شده در روزهای اخیر قیمت ارز به شدت کاهش یابد.
وی متذکر شد: تنش های بین المللی و عدم تصویب لوایح مربوط به پولشویی می تواند از پایداری روند نزولی نرخ ارز کاسته و شاهد افزایش قیمت ارز در روزهای آینده باشیم.
این کارشناس اقتصادی افزود: معتقدم سیاست معرفی مفسدان اقتصادی سیاست درستی نیست چراکه در این روند علاوه بر آن کسانی که ارز را با قیمت کمتری دریافت کرده و تخلف کرده اند در دولت هم کسانی مقصر بوده اند.
وی ادامه داد: من معتقدم این موضوع نه تنها اثر مثبت بر اقتصاد ندارد بلکه بیش از هر چیز باعث نگرانی بیشتر فعالان اقتصادی می شود و اثر منفی دارد.
عبداللهی خاطرنشان کرد: معتقدم سیاست های دولت در روزهای اخیر بر خلاف گذشته که سیاست نادرستی بود مانند عرضه ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی که منجر به این شد که پشت سرهم سیاست گذاری های اشتباه اتفاق بیفتد، درست بوده و توانست ایجاد بازار ثانویه را مهار کند.