آمادگی برای شوک پسااوپک!

بانكداري ايراني- پایگاه خبری خبرآنلاین در یادداشتی نوشت: پیش بینی ها اشاره به این دارد که انقلاب انرژی درامریکای شمالی بازار جهانی انرژی را دگرگون می کند. این انقلاب انرژی ابزار قدرتمند ژئواکونومیک در اختیار امریکا قرار می دهد.

این نوشتار به قلم هادی اعلمی فریمان، در ادامه می افزاید: رابرت بلک ویل و جنیفر هاریس در کتابی 377 صفحه‌ای با عنوان جنگ با ابزارهای دیگر(WAR BY OTHER MEANS) که در 2016 توسط دانشگاه هاروارد و کمبریج منتشر شده به نقش ژئواکونومیک و کشورداری می‌پردازند.

کتاب شامل فصل‌هایی درباره تعریف ژئواکونومیک، ابزارهای رهبری امروزه ژئواکونومیک، ظرفیت ژئواکونومیک ایالات متحده، ژئواکونومیک در سیاست خارجی چین، ظرفیت ژئواکونومیک ایالات متحده و ژئواکونومیک انقلاب انرژی در آمریکای شمالی است. در فصل هشتم که خلاصه‌ای از آن در زیر آمده است به انقلابی در عرصه انرژی پرداخته شده که ساختار انرژی جهان و به تبع ساختارکشورهای نفت‌خیز و اوپک را دگرگون می‌کند، که هشداری است برای کشورهای نفتی که تلاش کنند تا از ساختار نفتی رهایی یابند.

ژئواکونومیک انقلاب انرژی آمریکای‌شمالی

برای دهه های طولانی انرژی مسئولیتی راهبردی برای آمریکا بوده که این کشور را برای تامین منافع خود وادار به متحدیابی و تعهداتی کرده است تا به قیمت معقولی از بهای انرژی دسترسی داشته باشد. آمریکا در مرکز انقلاب انرژی جهان قرار داشته و برای دهه های پیش رو ثروت بزرگی در ژئواکونومیک جدید به همراه خواهد داشت. در100سال اخیرکمیابی انرژی چالش بزرگ جهانی بوده است.نویسنده بر پیش قراولی آمریکا درشکل دهی ژئوپلیتیک جهانی تاکید کرده است و اینکه آمریکا تنها قدرتی است که می تواند ابزار ژئواکونومی جدید برای پیشرفت اهداف ژئوپلیتیک درجهان پیش رو استفاده کند.

چشم‌انداز جدید

دراوایل سال 2000سرخط خبرها درباره نقطه اوج نفت و وابستگی به نفت و گاز جدیدو طبیعی /ال/ان/جی/بود. بحث جابجایی انرژی درخاورمیانه و اوراسیا و وجود این انرژی در آب های استرالیا-برزیل-افریقا وشرق مدیترانه مطرح شد وامریکا به عنوان رهبر گاز و نفت غیر متعارف مطرح شد.این نوع نفت شل و باروش شکست هیدرولیکی/فراکینگ/تحت فشار از صخره ها و گاز فناوری جدید وچشم انداز جدید انرژی است که انقلابی بزرگ در همه ی عرصه ها از حمل و نقل تا صادرات ایجاد می کند.گاز قابل استحصال بین 2006تا 2013 680درصد رشد داشته یعنی به میزان مصرف گازامریکا در 2013.تخمین زده می شود میزان گاز طبیعی برای حداقل 85 سال تقاضای گاز طبیعی امریکا می باشد و نفت شل هم با همین خوش بینی. شرکت های امریکایی برنامه های جدیدبرای صادرات ال ان جی به جهان دارند. هیچ کشوری مانندامریکا و کانادا قدرت استفاده ازاین فناوری را نداردزیرا این تکنولوژی انقلابی در صادارت و حاشیه های آن مثل حمل و نقل و اشتغال ایجاد می کندو ساختار انرژی و تاسیسات سنتی را در رقابت با دارندگان نفت قدیمی دگرگون می کند.(احساس پیروزی نویسنده از کسب این موفقیت برای امریکا)

چشم‌انداز شکل‌دهی مجدد به انرژی ژئوپلیتیکی بین‌المللی

پیش بینی ها اشاره به این دارد که انقلاب انرژی درامریکای شمالی بازارجهانی انرژی را دگرگون می کند.این انقلاب انرژی ابزاری قدرتمند ژئواکونومیک در اختیار امریکا قرار می دهد. نویسنده سپس به آمار و ارقام تولید نفت کشورهای اوپک و غیر اویک پرداخته و اشاره می کند کشورهای عضو اوپک باید دراین فرایند دچار شوک می شوند و باید درسیاست های خود دراقتصاد تا مالیات تجدید نظرکنند. مارتین فلدشتاین استاد دانشگاه هارواردمی نویسد که این کشورها وابستگی زیادی به درآمد نفت خود برای حمایت از هزینه های حکومتشان دارند و لذا شرایط سختی برای اجرای برنامه های پوپولیستی برای حمایت عمومی دارند.این کشورها به بی ثباتی در سیستم بین المللی دامن می زنند. بیشترین ضربه را روسیه می بیند.تاثیر نفت شل برحذف توانایی منابع انرژی روسیه و برگاز روسیه در کریمه و اوکراین ضربه می زند.بی ثباتی سیاسی در روسیه براثر کاهش قیمت نفت وارد خواهدشد. این انقلاب بر کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان را ضربه می زند و برنامه های رفاه اجتماعی ان را درارائه خدمات عمومی حذف می کند. بر برنامه هسته ای ایران و برنامه های مربوط به توانایی منطقه ای ایران تاثیر گذاشته و سیاست تمایل ایران به افزایش بهای نفت را ازبین می برد. بر چین اثر منفی خواهد داشت و ممکن است البته به بهبود روابط چین و روسیه منجرشود. البته دوستان منطقه ای مانندژاپن/کره جنوبی/هند به نفت و گاز طبعی و با ویژگی ارزان وابسته خواهندشد و گاز ال ان جی با پایین ترین قیمت این کشورها را بهره مند می کند.منابع مزیتی امریکا/امریکا موقعیت منحصربه فردی دراستفاده ازاین فناوری بین کشورهای جهان دارد.استفاده از این فناوری اقتصاد امریکا را قوی تر می کند.این انقلاب جی دی پی امریکا را از سه کانال افزایش می کند. ابتدا با گسترش سریع فراورده ها و محصولات درامریکای شمالی شغل های جدیدو ثروت جدید در بخش انرژی ایجاد می کند.دوم اینکه پایین ترین قیمت گاز در جهان را خواهدداشت و سوم انرژی مذکور غیرمستقیم در بازسازی و سرمایه گذاری و سایر بخش ها مزیت ایجاد خواهدکرد.سیاستگذاران امریکا نیاز به ارائه و ایجاد فهمی از توانایی ژئواکونومیک برای موقعیت امریکا در جهان دارند. انقلاب انرژی امریکای شمالی موجب توقف رکود اقتصادی در سرمایه خارجی درداخل و خارج از بیجینگ تا برلین خواهدشد. کاهش وابستگی به کشورهایی مانند عربستان و قطر و روسیه که ازگاز دراوکراین استفاده می کند.امریکا به عنوان بازیگر بزرگی از فرصت تاثیرگذاری دربازار انرژی جهان برخوردار خواهدشد.نویسنده اشاره می کند رهبران در سطح فدرال و دولت ایالتی برای یافتن تعادل بین مسائل حقوقی و محیط زیستی و دیگر ریسک های مربوط به شکست هیدرولیکی و مزایای ژئواکونومیک و اقتصادی چالش خواهندداشت.امریکا با ضرورت اتخاذ و به کارگیری زیرساخت های انرژی و ساختن زیرساخت های جدید برای نظم دهی به توسعه گاز و نفت غیرمتعارف مواجه خواهدشد.

اهمیت ابزارهای ژئوپلیتیک

انقلاب انرژی امریکای شمالی ابزار اعمال سیاست براساس ژئواکونومیک را ایجاد می کند:تحریم ها-مذاکرات تجاری -اطمینان مجدد از متحدان و مذاکرات با رقبا.تجربه اخیر با ایران اهمیت تنوع درتولید انرژی را افزایش می دهد.تحریم ها پس از پایان جنگ جهانی دوم به منزله سوپ مرغ دیپلماسی است.نظام تحریم ها علیه ایران بدون گسترش و درغیاب این فناوری نمی توانست انجام شود.به حدی که حذف ایران از بازار تاثیری درافزایش بهای نفت نگذاشت.افزایش بی وقفه نفت سبک امریکا دریک میلیون بشکه در روز ایران را از بازار خارج کرد.افزایش مهندسی مذاکرات چندجانبه با اتحادیه اروپا و کشورهای پاسیفیک وامکان صادرات به کشورها در قالب پیمان تجارت آزاد و نیاز شدید ژاپن به گاز و پیوستن از موضع قوی به مذاکرات پیمان تی پی پی از جمله مزایای این انقلاب است.امریکا ظرفیت استفاده از دیپلماسی انرژی به عنوان ابزار ژئواکولوژی برای تقویت متحدان و روابط با شرکا شامل اوکراین و لهستان در کاهش وابستگی آن ها به روسیه دارد.ذکر امار ارقام استفاده لهستان و اوکراین از گاز روسیه و مناسبات ان ها با روسیه.همچنین می توان در مناقشه با روسیه به کاربرد.استفاده از این ابزار دردیگر مذاکرات دیپلماتیک از آرژانتین و الجزایر تا چین و توجه دادن این کشورها به پیمان های کاهش آلودگی جهان و تاثیر مثبت براقتصاد استفاده کرد.کاهش گازهای گلخانه ای و افزایش مشارکت چین و امریکا در این زمینه هامهم است. 

انقلاب انرژی به رهبری امریکا را برای ساماندهی تغییرات اقلیمی مهیا می کندو این کشور را به صادرکننده انرژی تا سال2020 تبدیل می کند.قدرت ژئواکونومیک موجب کاهش قدرت های سنتی انرژی مانندروسیه و ایران و کشورهای سلطنتی خلیج فارس شده و اوپک نقش سنتی و نفوذ خود را از دست می دهد. انقلاب انرژی سبب تجدیدحیات اقتصادی امریکا می شود و این کشور کماکان قدرت جهانی در قرن 21 باقی خواهد ماند.

*منبع: پایگاه خبری خبرآنلاین/7 بهمن 96