روزنامه آسمان آبی در گفت وگویی با علی‌اصغر زرگر کارشناس مسایل خاورمیانه، نوشت: خاورمیانه مدت‌هاست گرفتار تعارضات است. در منطقه منافع دولت‌ها با یکدیگر در تضاد قرار گرفته است. بزرگ‌ترین بحران خاورمیانه در حال حاضر بحث امنیت است.
بانكداري ايراني - روزنامه آسمان آبی در گفت وگویی با علی‌اصغر زرگر کارشناس مسایل خاورمیانه، نوشت: خاورمیانه مدت‌هاست گرفتار تعارضات است. در منطقه منافع دولت‌ها با یکدیگر در تضاد قرار گرفته است. بزرگ‌ترین بحران خاورمیانه در حال حاضر بحث امنیت است.
در گزیده ای از این گفت وگو آمده است: این چالش‌ها تأثیرات زیادی بر سیاست‌های داخلی کشورهای منطقه داشته است. در این زمینه با دکتر علی‌اصغر زرگر کارشناس مسایل خاورمیانه و استاد دانشگاه، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. او معتقد است میل سیاست داخلی ایران به برطرف کردن بی‌عدالتی‌های اقتصادی و رفع تبعیض از اقلیت‌های قومی و مذهبی به ثبات ایران در منطقه کمک خواهد کرد. مشروح این مصاحبه در ادامه می‌آید:
**پیچیدگی‌های سیاست منطقه‌ای کشورها تا چه حد بر سیاست داخلی این جوامع تأثیرگذار است؟
درباره سیاست خارجی و تحلیل آن برای یک کشور، اگر فرض را بر این بگذاریم که سیاست خارجی در رأس یک مثلث است در قاعده این مثلث وضعیت داخلی آن کشور قرار دارد و این‌ها به‌طور دینامیکی روی هم تأثیر می‌گذارند. هیچ سیاست خارجی را نمی‌توان بدون توجه به امکانات داخلی کشوری تحلیل کرد. درعین‌حال محذورات و محدودیت‌های خارجی را نیز باید در نظر گرفت. معکوس این امر نیز صادق است؛ خواه‌ناخواه سیاست خارجی نیز بر وضعیت سیاست داخلی تأثیرگذار است.
این‌گونه بود که سیاست خارجی را با توجه به وضعیت داخلی، تغییر دادند. با این مثال می‌توان دریافت چطور وضعیت منطقه‌ای با محدودیت امکانات در داخل، تأثیر مستقیم بر روند سیاست خارجی داشت. در این شکی نیست که کشوری مثل ایران منافعی منطقه‌ای دارد و می‌خواهد امنیت خود را در منطقه‌ای ناآرام حفظ کند و در صورت لزوم، همگرایی لازم را داشته باشد. ایران کشوری است که در آن اقلیت‌های مذهبی و قومی وجود دارد که بیشتر در مرزها زندگی می‌کنند.
با توجه به این وضعیت، موضوع امنیت برای ما بسیار مهم است. بخش مهمی از این امنیت هم به کشورهای همجوار ما وابسته است. به‌طور مثال در بلوچستان ما منافع امنیتی با پاکستان داریم؛ همین‌طور ترکمن‌ها و در خوزستان و کردستان به صورت‌های دیگر.
بی‌شک آن‌چه عوامل عدم امنیت را در منطقه به وجود می‌آورد، مستقیما بر سیاست داخلی ما تأثیر می‌گذارد؛ درعین‌حال معمولا سیاست ایجاب می‌کند که ما عمق استراتژیک و دفاعی برای خود تعریف کرده و به مسائل خارج از مرز در سیاست داخلی توجه کنیم.
**اما ایران در ساحت سیاست داخلی چگونه می‌تواند عمل کند؟
اگر ما در سطح داخلی بتوانیم همگرایی واقعی را میان قومیت‌های مختلف ایجاد کنیم گام بزرگی برداشته‌ایم. اولین حرکت در این زمینه برطرف کردن بی‌عدالتی‌های اقتصادی است، به این بی‌عدالتی‌ها باید پایان داده شود.
من در این زمینه اتحادیه اروپا را مثال می‌زنم؛ اروپا از سال 45 میلادی به بعد پروسه‌ای طولانی را طی می‌کند که امروز دیگر نمی‌توان تصور کرد یک سرباز آلمانی یا فرانسوی به سوی دیگری شلیک کند، چون منافع مشترک است. تجارت و همگرایی اقتصادی باید امنیت داشته باشد. اگر امنیت در سایه همگرایی نباشد ثبات به هم می‌ریزد. بازارهای مرزی ایران امروز با سایر مناطق همگرا شده‌اند. به نظر من اولین قدم برای رفع چالش‌های قومی و مذهبی رفع تبعیض است، و در ساحت مذهب نیز باید سیاست داخلی به سمت تساهل و اعتدال و تأکید بر وحدت و فاصله گرفتن از تمایزطلبی و پرهیز از دامن زدن به اختلافات و تمایزات برود.
درنهایت بخش مهم و جدی‌ای که در سیاست داخلی برای مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای باید به آن پرداخت، بحث اقتصاد مقاومتی است. امروز خیلی از سیاسیون اعتقادی به این نوع اقتصاد ندارند، ولی اگر اجماعی روی این موضوع ایجاد و راهکارها تعبیه شود، امری تحقق‌پذیر است. این موضوعی است که درکشوری مثل آلمان قبل جنگ اول به اجرا درآمد. آن‌ها دیوارهای تعرفه را بالا بردند و بعد تولید داخل را افزایش دادند و درنهایت به صادرات روی آوردند و کشور را ساختند. این به فرهنگ‌سازی نیاز دارد.
**حل بحران امنیت تا چه حد به گفت‌وگو در خاورمیانه نیاز دارد و ایران در این زمینه چه نقشی را می‌تواند ایفا کند؟
بحث رقابت و تفوق‌طلبی منطقه‌ای بحث مهمی در منطقه ماست. در حوزه خلیج فارس ما به یک موازنه قدرت احتیاج داریم که حاصل نمی‌شود مگر با گفت‌وگوهای دیپلماتیک که بازدارندگی از خشونت و افراط از نتایج آن است. ما باید موضع خود را به‌صراحت ابراز کنیم و از این وضعیت خاص بیرون بیاییم. امروز باید راهکارها را سنجید. در این شکی نیست که آمریکایی‌ها در سوریه دنبال سهم هستند؛ لذا ایران باید بداند که نمی‌تواند در این زمینه انحصاری عمل کند.
این موضوع سهم‌خواهی را به‌زودی آمریکایی‌ها، روس‌ها و ترک‌ها ابراز خواهند کرد؛ ایران باید به این سهم‌ها بیندیشد، در غیر این صورت فشار‌ها به ایران حتی در مسائل داخلی افزایش خواهد یافت. درنهایت اگر ایران بخواهد پیچیدگی‌های مسائل منطقه‌ای کمترین تأثیر را بر مسائل داخلی داشته باشد باید مسائل داخلی خود ازجمله نارضایتی‌های قومیتی، اقتصادی و...را حل و فصل کرده و درعین‌حال جایگاه و سهمش را در وضعیت منطقه‌ای مشخص کند که حساسیت برای دیگران ایجاد نشود.
*منبع: روزنامه آسمان آبی؛ 1396،10،27
نظر شما
