ورود بیمه به کلاس‌های درس

حجت بهاری فر، یکی از مدیران عامل جوان صنعت بیمه است که تا آبان ماه امسال عضو موظف هیات مدیره و ناظر حوزه فنی شرکت بیمه «ما» بود تا اینکه از سوی هیات مدیره به عنوان مدیرعامل جدید به بیمه مرکزی معرفی شد. او تجربه مدیریت امور پشتیبانی، امور اداری و فنی در بیمه ایران را در کارنامه خود دارد. بهاری فر اعتقاد دارد «برای ارتقای فرهنگ بیمه به یک عزم جدی و ملی نیاز است و بهترین نقطه برای شروع، آموزش از دوران کودکی از طریق مدارس و آموزش و پرورش است که در آن علاوه بر دانش‌اموزان، والدین در سراسر کشور از هر قومی‌با موضوع بیمه درگیر شده و فرهنگ عمومی‌در حوزه بیمه بالا می‌رود.» مشروح گفت‌وگوی دنیای اقتصاد با مدیرعامل بیمه «ما» در ادامه می‌آید:

همان‌طور که می‌دانید موضوع بیست و چهارمین همایش بیمه و توسعه،  «مدیریت ریسک و بیمه» بود. لطفا ابتدا درباره شیوه‌های مدیریت ریسک در شرکت تحت مدیریت خود توضیح دهید.

ماهیت کسب و کار و حوزه فعالیت شرکت‌های بیمه به گونه‌ای است که در دو حوزه کلان ۱- بیمه‌گری (که خود مستلزم اتخاذ تصمیمات  صحیح در قبول و یا رد پیشنهاد ریسک بیمه‌گذاران، شرکت در فراخوان مناقصات بزرگ بیمه‌ای، تعیین حد نگهداری ریسک‌های بزرگ و تامین پوشش اتکایی مناسب  و ... است) و ۲- سرمایه‌گذاری (که خود نیازمند اشراف مناسب به بازارهای سرمایه و ریسک‌های هر بازار، انتخاب بهترین سهام از بین سهام شرکت‌های موجود در بازار، در نظر گرفتن سرعت و قابلیت نقدشوندگی سرمایه و همچنین ریسک نکول سرمایه  و ....) صورت می‌گیرد و هر دو حوزه بطور دایم با انواع ریسک‌ها سروکار دارد. در شرکت بیمه ما برای مدیریت موثر ریسک‌های برشمرده شده، مدیریت ریسک به صورت توزیع شده، توسط تک تک واحدها با نظارت و سیاست‌گذاری کمیته ریسک صورت می‌گیرد. از جمله اقدامات مختلف صورت گرفته به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

۱) تدوین آیین‌نامه کمیته ریسک و خط‌مشی مدیریت ریسک با هدف فراهم آوردن زمینه مناسب برای نظارت و مدیریت موثر ریسک‌هایی که شرکت در معرض آنها  قرار دارد،

۲)تشکیل کمیته ریسک؛

۳)تشکیل کارگروه اکچوئری ذیل کمیته ریسک با هدف فراهم آوردن زمینه مناسب و افزایش قابلیت‌های محاسبات فنی شرکت در حوزه‌های مختلف فنی؛

۴)راه‌اندازی واحد ریسک در ساختار سازمانی شرکت مطابق با آیین نامه حاکمیت شرکتی؛

۵)تدوین سند IPS شرکت به منظور مدیریت ریسک‌ها سرمایه‌گذاری؛

۶)اعمال محدودیت‌ها و کنترل‌های سیستمی ‌به منظور کاهش میزان تقلبات و تخلفات احتمالی؛

۷)آموزش پیوسته مجموعه کارکنان و کارشناسان در بخش فنی و فروش و بازاریابی؛

۸)افزایش تدریجی حدود اختیارات مسوولان و ....

همان‌گونه که در پرسش اشاره ‌کرده‌اید ریسک‌های نوظهور در گام اول باید شناسایی و تشخیص داده شوند. اگر منشا ریسک‌ها را به دو دسته کلی یعنی دسته اول ریسک‌هایی است که با فروش بیمه‌نامه از بیمه‌گذاران و مشتریان به شرکت‌های بیمه منتقل می‌شوند و دسته دوم ریسک‌هایی هستند که از محیط فعالیت کسب و کار نشات می‌گیرند، تقسیم‌بندی کنیم، در دسته‌ اول ریسک‌های نوظهور (مخاطرات جدید) یا با درخواست مشتریان به شرکت‌های بیمه جهت اخذ پوشش‌های بیمه‌ای معرفی و بر پایه دانش و توان مدیران فنی تحلیل و اندازه‌گیری می‌شوند یا از طریق واحد تحقیق و توسعه و بازاریابی، نیازهای جدید (مخاطرات و ریسک‌ها) شناسایی می‌شوند. در دسته دوم شناسایی ریسک‌ها، بیشتر از طریق مدیریت فناوری اطلاعات با دنبال کردن تحولات فناوری اطلاعات و رصد کردن تکنولوژی‌های جدید صورت می‌گیرد. به طور کلی در شرکت بیمه «ما»، مدیریت تحقیق و توسعه و مدیریت فناوری اطلاعات در کنار مدیران با تجربه فنی وظیفه شناسایی، اندازه‌گیری و کنترل ریسک‌های نوظهور در کسب و کارها را بر عهده دارند.  

پذیرش هر موضوعی (از جمله خدمات بیمه‌ای) توسط عموم مردم در هر سطحی و کسب مقبولیت، نیازمند داشتن ویژگی‌هایی است که از آن جمله منطبق بودن (خدمات بیمه‌ای) بر نیاز بیمه‌گذاران، آگاهی داشتن عموم نسبت به وجود آن، مقرون به صرفه بودن آن، فواید و مزایای ناشی از در اختیار داشتن آن و اطمینان از دریافت مناسب خدمات بیمه‌ای است. به نظر می‌رسد این موضوع که «فرهنگ بیمه» پایین‌تر از سطح موردانتظار است ناشی از یک سلسله عوامل مانند تغییرات سطح انتظارات و روزآمد نبودن محصولات مطابق با نیازها، عدم آگاهی‌رسانی و اطلاع‌رسانی مناسب در خصوص محصولات و خدمات، کم رنگ شدن اعتماد عمومی ‌نسبت به خدمات شرکت‌های بیمه‌ای و ... است. این عوامل مربوط به یک دوره خاص نبوده، بلکه از دوره‌های گذشته وجود داشته است و بخش عمده‌ای از آن مربوط عملکرد متولیان، مسوولان و فعالان صنعت و همچنین مسوولان حوزه صدا و سیما به عنوان نهاد موثر در آموزش عمومی ‌و آموزش و پرورش به عنوان نهاد اصلی در زمینه آموزش پایه و فرهنگ‌سازی و سایر سازمان‌ها و متولیان در امور فرهنگی و اجتماعی بوده است.

همان‌گونه که اشاره شده، برای ارتقای فرهنگ بیمه به یک عزم جدی و ملی نیاز است و بهترین نقطه برای شروع، آموزش از دوران کودکی از طریق مدارس و آموزش و پرورش است که در آن علاوه بر دانش‌اموزان، والدین در سراسر کشور از هر قومی‌با موضوع بیمه درگیر شده و فرهنگ عمومی ‌در حوزه بیمه بالا می‌رود. از سوی دیگر ارائه خدمات با کیفیت به بیمه‌گذاران و زیان دیدگان، خود مهم‌ترین عامل در جذب و ایجاد فرهنگ بیمه و تقویت اعتماد عمومی‌به شمار می‌رود. در شرکت بیمه «ما» به طور کلی تمرکز در دو حوزه ایجاد اعتماد عمومی‌ در بین مشتریان با ارزیابی مناسب و پرداخت به موقع خسارات و همچنین حوزه ایفای مسوولیت اجتماعی به خوبی صورت گرفته است. در حوزه آموزش کودکان شرکت بیمه ما همگام با بیمه مرکزی در سال گذشته با برپایی جشن در چند مدرسه منتخب از مدارس شهر مشهد، اقدام به آموزش بیمه در بین دانش‌آموزان کرد که با استقبال گسترده سایر مدارس نیز مواجه شد.

بیمه ما در شش سال از شروع فعالیت خود یکی از کامل‌ترین محصولات در بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری را ارایه داده است. بازده سرمایه‌گذاری‌ها از محل ذخایر عمر و سرمایه‌گذاری طی چهار سال مالی منتهی به سال ۱۳۹۴، بیش از ۲۷ درصد بوده است که این یک رکورد محسوب می‌شود. از سوی دیگر زیرساخت فناوری اطلاعات در شرکت بیمه ما به گونه‌ای است که هر مشتری عمر و سرمایه‌گذاری می‌تواند از طریق پروفایل شخصی خود در سایت تخصصی نسبت به اطلاعات بیمه نامه خود به روز مطلع شوند. یکی از دستاوردهای مهم شرکت در سال جاری رونمایی شرکت بیمه «ما» از طرح سپاس به مناسبت روز بیمه بود که در این طرح به بیمه‌گذاران عمر و سرمایه‌گذاری خوش حساب، پوشش درمان تکمیلی ارائه می‌شود. نقطه قوت این طرح در این است که این خدمات کاملا غیرحضوری بوده و از طریق کاربری (سایت تخصصی بیمه‌های زندگی) به بیمه‌گذاران محترم ارائه می‌شود.

آیین نامه ۶۰ شورای عالی بیمه در واقع مسیر سرمایه گذاری شرکت‌های بیمه را به گونه ای تبیین کرده که ریسک‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه را به حداقل ممکن رسانده و از سوی دیگر نقدشوندگی منابع سرمایه گذاری را در سطحی مطلوب حفظ کند. در این آیین نامه زمینه‌های مختلف سرمایه گذاری به روشنی مشخص شده و حداکثر میزان سرمایه گذاری در هر یک از آنها متناسب با ماهیت دارایی و ریسک مربوطه معین شده است. با توجه به متنوع بودن زمینه‌های یاد شده در آیین نامه، مشکلی برای متنوع سازی پرتفوی سرمایه گذاری وجود ندارد و تنها محدودیت موجود، سقف‌های تعیین شده برای سرمایه گذاری است که در بعضی مواقع ممکن است فرآیندهای سرمایه گذاری را کمی‌دچار پیچیدگی کند.

استراتژی‌های سرمایه گذاری این شرکت، همگام و در راستای استراتژی‌های عالی سازمان، به روشنی و صراحت در بیانیه سیاست‌های سرمایه گذاری شرکت تبیین شده است. این سند دو سالانه با بررسی و تبیین تمامی‌موضوعات مربوط به سرمایه گذاری‌های شرکت از قبیل اسناد بالادستی سازمان، ارکان سرمایه گذاری شرکت، آیین نامه‌های شورای عالی بیمه، بهینه سازی و متنوع سازی پرتفوی سرمایه گذاری، مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری و سایر موارد مربوط به سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی‌ها، کلیه فرآیند‌های سرمایه‌گذاری شرکت را تبیین کرده است. در حال حاضر و با توجه به کاهش نرخ سپرده بانکی، متنوع سازی پرتفوی سرمایه گذاری به منظور جلوگیری از کاهش درآمدهای سرمایه گذاری شرکت در دست اقدام است.

بر اساس برنامه استراتژیک مدون شرکت بیمه ما که در سال ۱۳۹۵ تدوین و مورد تصویب هیات مدیره شرکت قرار گرفت، رتبه‌بندی اعتباری شرکت توسط شرکت‌های معتبر به عنوان یکی از استراتژی‌های سطح کلان مطرح شد و این مساله از سال گذشته مدنظر مدیران ارشد شرکت بیمه «ما» قرار گرفت تا بتواند با کسب رتبه‌بندی بین‌المللی، جایگاه مناسبی را در تعاملات بین‌المللی با شرکت‌های خارجی کسب کند. در این خصوص شرکت بیمه «ما» رایزنی‌هایی با یکی از شرکت‌های خارجی فعال در کشور انجام داده و مقدمات آن آغاز شده است.

این موضوع در صنعت بیمه شدنی است ولی نیاز به اصلاحات اساسی در آیین نامه‌های شورای عالی بیمه به عنوان مصوبه لازم الاجرا در صنعت بیمه است. همچنین نیاز به تعامل و پذیرش آثار سود و زیانی آن توسط امور مالیاتی در اجرای آن است که منافع شرکت‌های بیمه را تامین کند. در صورت رعایت این استانداردها شفافیت مالی در شرکت‌های بیمه به خصوص در یادداشت‌های پیوست در بخش‌های بیمه‌گری و ریسک‌های مرتبط با آن ارتقا خواهد یافت.

آیین نامه حاکمیت شرکتی در اوایل سال جاری به شرکت‌های بیمه ابلاغ شد. شرکت بیمه ما پیش از ابلاغ این آیین‌نامه از سوی بیمه مرکزی ج.ا.ا، با توجه به آیین نامه حاکمیت شرکتی مصوب خود، در ساختار سازمانی نسبت به ایجاد کمیته‌هایی مانند کمیته حسابرسی داخلی، کمیته ریسک و کمیته جبران خدمات و ایجاد واحد مدیریت ریسک و حسابرسی داخلی اقدام کرده بود و با ابلاغ آیین‌نامه جدید نسبت به تکمیل ساختار خود بر اساس آیین‌نامه اقدام کرده است.

شرکت بیمه ما تا کنون اقدام به طراحی محصولات جدیدی برای پاسخ به نیازهای جدید مشتریان کرده است که با توجه به اینکه این محصولات در حال طی کردن روند نهایی سازی مطابق با آیین نامه و بخشنامه بیمه مرکزی ج.ا.ا است، امکان ارائه اطلاعات و جزییات بیشتری میسر نیست. علاوه بر این، این شرکت با ارائه محصولات جدیدی در قالب طرح‌های سپاس (ویژه بیمه گذاران عمر و سرمایه‌گذاری که به مناسبت روز بیمه رونمایی شد) و پرنیان (ویژه زنان خانه‌دار) با بهره‌گیری از  شیوه‌های نوین ارایه خدمات سعی کرده است که به یک مزیت رقابتی در این رشته از محصولات دست یابد.

نگاهی به سالنامه آماری صنعت بیمه در سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد که شرکت بیمه ما با رشد ۲۷.۱ درصدی در تولید حق بیمه نسبت به سال ۱۳۹۴، ۱.۳ درصد از سهم بازار صنعت بیمه را با ترکیب مناسبی از پرتفوی به خود اختصاص داده است به گونه ای که تنها ۲۸.۶ درصد از این پرتفو مربوط به رشته‌های پرریسک مانند درمان و شخص ثالث بوده و بالغ بر ۷۱ درصد آن در رشته‌های کم ریسک یا با ریسک متوسط بوده است و همین امر سبب شده است تا شرکت بیمه ما در سطح توانگری یک با رتبه ۲۳۶ و در جایگاه بالای صنعت بیمه قرار گیرد. در سال جاری نیز شرکت بیمه ما با عملکرد مناسب خود روند مطلوب خود را در حفظ ترکیب پرتفو ادامه داده و تا پایان آبان ماه ۱۳۹۶ بالغ بر ۲۸ درصد حق بیمه تولیدی در رشته عمر و سرمایه‌گذاری و بیش از ۴۰ درصد در رشته‌های کم ریسک بوده است. در خصوص نرخ بازده سرمایه گذاری بر اساس اطلاعات مندرج در سالنامه آماری سال ۱۳۹۵، نرخ بازده سرمایه‌گذاری برابر ۱۷.۹ درصد بوده و در مقایسه با سایر شرکت‌های بیمه در صنعت، عملکرد قابل قبولی داشته است.

شرکت بیمه ما در پایان هر سال بر اساس نیازسنجی صورت گرفته از مجموعه ستاد و شبکه فروش اقدام به تهیه تقویم آموزشی برای کارکنان در کلیه سطوح (مدیریتی، کارشناسی و نمایندگان) می‌کند و با دعوت از اساتید مجرب در صنعت نسبت به برنامه‌ریزی آموزش و برگزاری دوره‌های آموزشی به صورت کارگاه، سمینار و آموزش مجازی  و پس از آن نسبت به ارزیابی اثربخشی اقدام می‌کند. علاوه بر اینها مدیریت بازاریابی و شبکه فروش با استفاده از فضای مجازی، اقدام به انتقال و تبادل پیوسته تجارب بین مجموعه شبکه فروش و مدیران ستادی کرده و همین امر تاثیر قابل توجهی در آموزش دانش بازاریابی شبکه فروش داشته است. بر اساس استراتژی توسعه بازار، مدیریت‌های بازاریابی و تحقیق و توسعه شرکت بیمه ما هر ساله مطالعاتی در خصوص شیوه‌های نوین ارایه خدمات و بررسی بازار بیمه جهت شناسایی بخش‌های جدیدی از بازار که پاسخ داده نشده، پرداخته تا با ارایه  محصولی مناسب، نیازهای آنها مرتفع شود.