همکاری اقتصادی ایران - ارمنستان در دو حوزه کالا و صادرات خدمات فنی و مهندسی قابل تقسیم‌بندی است. در حوزه کالا ایران حدود ٢٠٠ میلیون دلار صادرات به ارمنستان دارد اما باید گفته شود که ظرفیت صادرات تهران به ایروان بسیار بیش از این رقم فعلی و موجود است.
بانكداري ايراني - روزنامه اعتماد در گفت وگویی با محمدرضا انصاری نایب‌رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، نوشت: همکاری اقتصادی ایران - ارمنستان در دو حوزه کالا و صادرات خدمات فنی و مهندسی قابل تقسیم‌بندی است. در حوزه کالا ایران حدود ٢٠٠ میلیون دلار صادرات به ارمنستان دارد اما باید گفته شود که ظرفیت صادرات تهران به ایروان بسیار بیش از این رقم فعلی و موجود است.
قفل پروژه انتقال برق، شکسته خواهد شد
در ادامه این گفت وگو آمده است: سفر یکروزه محمد‌جواد ظریف، وزیر خارجه ایران به ارمنستان جدا از دستاوردهای سیاسی در توسعه روابط همه‌جانبه با ایروان، در حوزه اقتصادی نیز حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. در سفر روز سه‌شنبه یک هیات عالیرتبه اقتصادی وزیر خارجه ایران را همراهی کردند تا با استفاده از چتر حمایتی دولت در روزهای پسابرجام، توافق‌های نیمه‌کاره مانده با ارمنستان را سر و سامان بیشتری ببخشند و البته در مسیر تحقق اهداف اقتصادی جامع‌تر دو کشور نیز گام‌های بلندتری بردارند.
محمدرضا انصاری، نایب‌رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران یکی از اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین چهره‌های همراه وزیر خارجه کشورمان در سفر به ارمنستان بود. وی که فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد عمران از دانشگاه تهران در سال ١٣٤٧ است، عناوین بسیار زیادی از جمله ریاست کمیته تخصصی مبحث ١١ مقررات ملی ساختمان (صنعتی‌سازی ساختمان)، ریاست هیات‌مدیره شرکت کیسون، ریاست هیات‌مدیره انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی، عضو هیات‌مدیره تشکل‌های مهندسی و فنی مختلف و... را به خود اختصاص داده است. در مسیر بازگشت از ایروان به تهران فرصتی دست داد تا در جمع چند خبرنگار با محمدرضا انصاری گفت‌وگویی درباره رابطه تجاری- اقتصادی تهران و ایروان داشته باشیم. مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر است:
**همکاری‌های اقتصادی ایران- ارمنستان چه حوزه‌هایی را شامل می‌شود؟
به طور کلی همکاری اقتصادی ایران - ارمنستان در دو حوزه کالا و صادرات خدمات فنی و مهندسی قابل تقسیم‌بندی است. در حوزه کالا ایران حدود ٢٠٠ میلیون دلار صادرات به ارمنستان دارد اما باید گفته شود که ظرفیت صادرات تهران به ایروان بسیار بیش از این رقم فعلی و موجود است. ارمنستان می‌تواند هاب صادرات ایران در منطقه باشد.
ارمنستان عضو اوراسیا است. ارواسیا برخی از کشورهای آسیای میانه را در برمی‌گیرد و این کشورها روابط بسیار حسنه‌ای با هم دارند. از سوی دیگر در کشورهای اوراسیا تعرفه‌ها صفر است و اعضا می‌توانند با هم مبادله آزاد داشته باشند. ما باید از این پتانسیل استفاده کنیم. البته حوزه‌های مختلفی برای همکاری ایران با ارمنستان وجود دارد که باید شناسایی شوند و روی آنها سرمایه‌گذاری صور‌ت گیرد.
حوزه‌ای که غیر از کالا شرکت‌های ایرانی در آن فعال هستند بخش برق است. در حال حاضر شرکت «سانیر» ایران مشغول انجام پروژه انتقال برق به ارمنستان است که رقم اولیه این پروژه ١٠٨ میلیون دلار بوده است. حدود ٣٥ درصد از این پروژه تاکنون انجام شده است اما به دلیل گرانی پول ایران این پروژه متوقف شده و طرف ارمنستانی آن را تمدید نمی‌کند.
یکی از صحبت‌های اساسی و عمده ما به اتفاق دکتر ظریف در این سفر با مقام‌های متعدد ارمنستانی از جمله با نخست‌وزیر در این باره بود. توافق خوبی در این حوزه حاصل شد. توافقی که دکتر ظریف با نخست‌وزیر ارمنستان انجام داد این بود که ما در ایران بتوانیم هزینه ٥ درصد سالانه را کاهش دهیم و به حدود ٣ درصد برسانیم.
علت توقف این پروژه و پیشنهاد جدید ایران این است که ژاپنی‌ها با یک تا یک و نیم درصد و اروپایی‌ها با حدود دو و نیم درصد به ارمنستانی‌ها وام می‌دهند و برخی از این وام‌ها نیز دراز‌مدت است. این در حالی است که وام‌های ایران کوتاه‌مدت است و طبیعتا طرف ارمنستانی ترجیح می‌دهد از وام‌های اروپایی یا وام‌های ژاپنی استفاده کنند تا وام ما که ٥ درصد است.
ارمنستان با وجود اینکه به پول نیازمند است اما سقف کل اعتبارات دولتی در این کشور محدود است و تضامین دولتی را نمی‌توانند بیش از اندازه‌ای که بانک جهانی برای آنها تعریف کرده بدهند. در نتیجه ترجیح می‌دهند وام‌های گران قیمت را حذف کنند و ظرفیت برای وام‌های ارزان‌تر ایجاد کنند.
**در حوزه انرژی چه ظرفیت‌هایی برای توسعه همکاری‌های تهران- ایروان وجود دارد؟
یکی از شرکت‌های ما مشغول انتقال برق فشار قوی است. این پروژه برای ارمنستانی‌ها بسیار مهم است و برای ما هم مهم است چرا که اگر این برق به مرز ما برسد ما می‌توانیم گاز ایران را با برق ارمنستان تهاتر کنیم. از طرف دیگر ایران می‌تواند در احداث نیروگاه به ارمنستان کمک شایانی کند. با توجه به اینکه ما تکنولوژی روز دنیا را در شرکت «مپنا» داریم می‌توانیم برای ارمنستانی‌ها نیروگاه احداث کنیم. نیروگاه‌هایی که «شرکت مپنا» در دنیا احداث می‌کند از نظر کیفیت با زیمنس برابری می‌کند و از نظر قیمت بسیار ارزان‌تر از زیمنس است. در نتیجه پتانسیل همکاری بسیار خوبی نیز در این حوزه است.
** آیا در دولت، شرکت‌ها و نهادهای اقتصادی ارمنستانی نیز نگرانی از فرجام برجام وجود دارد که به نوعی ترمز توسعه همکاری با ایران باشد؟
من در دیدار آقای ظریف با رییس‌جمهور ارمنستان حضور نداشتم. اما این نگرانی در محافل پولی و بانکی ارمنستانی‌ها مانند سایر کشورها نیز وجود دارد. خواه‌ناخواه بانک‌های دنیا از جمله ارمنستان با دلار کار می‌کنند و اگر قرار باشد در واقع روابط بانکی گسترده شود و این طرف گرفتار تحریم دلاری ایران یا گرفتار بلوکه شدن اموال‌شان در نیویورک شوند آسیب خواهند دید.
** آیا ایران در این زمینه می‌تواند تضمینی بدهد؟
یکی از کارهایی که ایران انجام داده و بعضا موثر هم بوده است این است که با ارز دیگری غیر از دلار با طرف مقابل کار کند. البته این راه نیز محدودیت‌هایی دارد چرا که خواه‌ناخواه بانک‌ها باید با ایران کار کنند. در حال حاضر بانک‌ها با ایران به دلایل مختلفی نمی‌توانند کار کنند که تنها دلیل آن قصه تحریم دلاری ایران نیست بلکه مساله این است که بانک‌های ایران بتوانند خود را با آخرین مقررات موجود بانک‌های دنیا، تطبیق بدهند. یعنی قواعد بانک مرکزی بر بانک‌های کشور حاکم باشد و در عین حال به خارجی‌ها اثبات شود که تعهد بانک‌ها در ایران شکل گرفته است و ایران خود را با آخرین مقررات موجود در بانک‌های دنیا تطبیق داده است.
** در این سفر هیات اقتصادی و نمایندگان بخش خصوصی محمد‌جواد ظریف را همراهی می‌کردند. همواره این سوال وجود داشته که اصولا چنین سفرهای کوتاه‌مدت و مشورت‌های چندساعته نمایندگان بخش خصوصی با همتاهای کشور میزبان چه دستاورد ملموسی برای بخش خصوصی ما در میدان عمل دارد؟
این سفرهای کوتاه‌مدت یکروزه ظرفیت محدودی دارد اما دو دستاورد دارد: یکی اینکه طبیعتا فعالان اقتصادی ما با همکاران خود تماس می‌گیرند و با آنها گفت‌وگو می‌کنند و این می‌تواند آغاز یک همکاری اقتصادی باشد که بعدها رابطه آنها مستقل از این سفر می‌تواند ادامه پیدا کند.
دومین نکته این است که این تماس‌ها در پرتو حمایت دولت‌ها اتفاق می‌افتد. نمایندگان دولت ایران با نمایندگان دولت طرف مقابل تماس می‌گیرند و در حضور آنها این نشست‌ها و کنفرانس‌های اقتصادی تشکیل می‌شود. در نتیجه این روند، این احساس برای طرفین به وجود می‌آید که فعالیت‌های اقتصادی این فعالان و همکاری‌های آنها مورد حمایت هر دو طرف است که تمام دنیا این روابط موثر است. زمانی که دولت‌ها با هم برای همکاری‌های دو‌جانبه بخش‌های خصوصی تصمیم می‌گیرند این حمایت اشکال مختلف موثری دارد. در چنین شرایطی زمانی که فعالان اقتصادی از حمایت دولت برخوردار هستند بیش از یک روز از سفرهای اینچنینی بهره می‌برند.
** آیا رابطه اقتصادی ایران با ارمنستان تحت تاثیر روابطه اقتصادی تهران- باکو قرار می‌گیرد؟ به هرحال باکو و ایروان در شرایط تخاصم و نوعی رقابت منطقه‌ای به سر می‌برند؟
در اینجا نظر اتاق بازرگانی و نظر شخصی‌ام را به شما می‌گویم چرا که در این قبیل موارد دولت باید سیاستگذاری‌های خاص خود را داشته باشد و ما هم تابع سیاست دولت هستیم. اما به نظر من ایران باید هر دو محور را به موازات پیش ببرد. ما همان منافع و جهتی را که با ارمنستان داریم با آذربایجان هم داریم و دلیلی ندارد که ایران در این تخاصمی که بین دو کشور وجود دارد جهت‌گیری یا یارگیری خاصی داشته باشد. ما هم به لحاظ شمال به جنوب می‌توانیم از آذربایجان استفاده کنیم و هم از لحاظ روابط اقتصادی با آذربایجان که در سطح مشابهی با روابط اقتصادی ما با ارمنستان قرار دارد.
*منبع: روزنامه اعتماد؛ 1396،9،9
نظر شما
