از زمانی که تحولات ژئوپلیتیک موجب تغییرات قابل توجه در قیمت نفت می‌شد مدت زمانی گذشته است اما تشدید تنش میان آمریکا و ایران به همراه اختلافات ناگهانی در عراق ریسک‌های ژئوپلیتیکی را دوباره در مرکز توجه بازار نفت قرار داده است.
بانكداري ايراني - از زمانی که تحولات ژئوپلیتیک موجب تغییرات قابل توجه در قیمت نفت می‌شد مدت زمانی گذشته است اما تشدید تنش میان آمریکا و ایران به همراه اختلافات ناگهانی در عراق ریسک‌های ژئوپلیتیکی را دوباره در مرکز توجه بازار نفت قرار داده است.
به گزارش ایسنا، بانک گلدمن ساکس در یک یادداشت تحقیقاتی نوشت: ریسک‌های ژئوپلیتیکی برای بازار نفت در حال شدت گرفتن هستند. علاوه بر عراق و ایران، به نظر می‌رسد کاهش تولید نفت ونزوئلا تسریع می‌شود؛ در حالیکه افزایش دوباره تولید لیبی و نیجریه شکننده مانده است. ابهام زیادی نسبت به تاثیر احتمالی تنش‌های جدید بر بازار نفت وجود دارد.
اما این عراق و ایران هستند که نگرانی نسبت به مختل شدن عرضه را ایجاد کرده‌اند. گزارش‌های مقدماتی تا روز سه‌شنبه نشان دادند که حدود ۳۵۰ هزار بشکه در روز تولید نفت از میادین نفتی کرکوک مختل شده‌اند و گزارش‌های مختلفی درباره توقف یا ازسرگیری این میزان تولید انتشار یافته‌اند. مقامات عراقی گفته‌اند که این اختلال موقتی و کوتاه خواهد بود و دولت اقلیم کردستان تاکید کرده که صادرات از طریق سیستم خط لوله خود را مسدود نمی‌کند.
به نفع هر دو طرف است که جریان نفت ادامه پیدا کند اما همچنان ریسک محاسبه اشتباه و تشدید درگیری وجود دارد. مشکل بغداد این است که نفت باید از طریق خطوط لوله اقلیم کردستان عبور کند زیرا سیستم خط لوله مورد ترجیح دولت عراق آسیب دیده و به تعمیر نیاز دارد. این به معنای آن است که هر دو طرف ناچارند درباره نوعی اشتراک درآمد توافق کنند؛ اما این یک مسئله دشوار در گذشته بوده است.
در یادداشت گلدمن ساکس آمده است: بر خلاف عراق، ایران ریسک چندانی در کوتاه‌مدت نشان نمی‌دهد و اندکی زمان خواهد برد تا واکنش واشنگتن مشخص شود. اگر آمریکا تحریم‌ها را مجددا وضع کند، چند صد هزار بشکه صادرات نفت ایران فورا به خطر خواهد افتاد؛ اما به دلیل اینکه دولت ترامپ به تنهایی و بدون کمک اروپا، چین و روسیه عمل خواهد کرد، بعید به نظر می‌رسد تولید ایران همانند دوران پیش از توافق هسته‌ای، یک میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند.
موسسه مالی بارکلیز نیز در یادداشتی نوشت: در حالی که آمریکا برای کاهش صادرات نفت ایران به میزان قابل توجه دشواری خواهد داشت، ممکن است بر سرمایه‌گذاری در تولید جدید تاثیر منفی بگذارد و در نتیجه احتمال هر گونه افزایش عرضه نفت از سوی ایران در میان مدت مورد تردید قرار می‌گیرد.
بنابراین شرایط اخیر برای قیمت‌های نفت به چه معناست؟ گلدمن برآورد کرده که قطع عرضه ۵۰۰ هزار بشکه در روز به مدت سه ماه یا قطع ۲۵۰ هزار بشکه در روز به مدت شش ماه، قیمت معاملات روز بازار برنت را ۲.۵۰ دلار در هر بشکه افزایش خواهد داد. با توجه به این برآورد گلدمن، افزایش ۱.۵۰ دلاری قیمت‌های نفت از روز جمعه که ترامپ اعلام کرد توافق برجام را تایید نمی‌کند، را به عنوان گواهی از تاثیر احتمال مختل شدن ۲۵۰ هزار بشکه در روز به مدت سه ماه بر بازار می‌بیند. اما افزایش قیمت می‌تواند به عنوان شانس ۳۰ درصدی مختل شدن ۵۰۰ هزار بشکه در روز به مدت شش ماه نیز تفسیر شود.
به گفته بیجارن شیلدراپ - تحلیلگر ارشد کالا در شرکت SEB Markets - برای نخستین بار از سال ۲۰۱۴ است که ریسک‌های ژئوپلیتیکی باعث افزایش قیمت نفت شده‌اند که منعکس‌کننده محدود شدن عرضه در بازار است.
با این همه افزایش قیمت اخیر، واکنش نسبتا ملایمی به آنچه ریسک‌های جدی به نظر می‌رسد، محسوب می‌شود. قطعی عرضه در مقطع کنونی به خصوص در مورد ایران فعلا در مرحله تئوری است اما اگر واقعا روی دهد، افزایش قیمت چشمگیرتری پیش‌بینی می‌شود.
اما در گذشته حتی اگر کاهش عرضه‌ای روی نمی‌داد، با چنین تنش‌هایی ژئوپلیتیکی قیمت‌های نفت ممکن بود بلافاصله چند دلار افزایش پیدا کند. واکنش ملایمی که این بار وجود داشته است، منعکس‌کننده عرضه کافی به بازار است. ذخایر نفت کاهش پیدا کرده‌اند اما همچنان از نظر تاریخی در سطح بالایی قرار دارند. همچنین اختلاف قابل توجه میان قیمت کنونی و نفت ۱۰۰ دلاری در سال ۲۰۱۴ به دلیل انتظار برای افزایش تولید نفت شیل آمریکا است. این مسئله از نگرانی‌ها نسبت به پیامدهای تنش‌های ژئوپلیتیکی بر قیمت نفت در کوتاه مدت کاسته است.
بر اساس گزارش اویل پرایس، دلیل نهایی اینکه چرا ریسک ژئوپلیتیکی نسبت به سابق تاثیر کمتری بر بازار نفت داشته، این است که اوپک اکنون با سطح بالاتری از ظرفیت تولید شناور نسبت به سابق فعالیت می‌کند که نتیجه توافق کاهش تولید است. اگر منبع بزرگی از عرضه به طور غیرمنتظره قطع شود، اوپک می‌تواند توافق کاهش تولید را لغو کرده و به تولید کامل بازگشته و خلا ایجاد شده را پر کند. گلدمن ساکس برآورد کرده که اوپک با ظرفیت شناور ۲.۴ میلیون بشکه در روز فعالیت می‌کند که دو برابر ظرفیتی است که این سازمان پیش از توافق سال ۲۰۱۶ داشت. در نتیجه، به جای افزایش چشمگیر قیمت که در گذشته در بازار کنونی شاهد بودیم، ریسک ژئوپلیتیکی به افزایش ملایم‌تر قیمت‌ها منجر خواهد شد.
نظر شما
