پتانسیل بالای اشتغالزایی صنعت مبلمان

در حال حاضر در کل کشور حدود ۵۰ هزار واحد صنفی تولیدی در صنعت مبل فعال هستند و برای بیش از ۱۱۷ هزار نفر در این کارگاه ها امکان اشتغال زایی فراهم شده است.

به گزارش تسنیم، صنعت مبلمان در سراسر جهان به عنوان یکی از سودده ترین صنایع کوچک و زودبازده شناخته می شود. ارزش تولیدات جهانی این صنعت در سال 2015 حدود 437 میلیارد دلار و ارزش تجارت بین المللی آن 147میلیارد دلار بوده است. سهم آسیا از این بازار جهانی 30 درصد است که 20 درصد از این میزان متعلق به کشور چین است و تنها 2 درصد از سهم بازار، متعلق به کشورمان است. 

ایتالیا، چین، مکزیک، آلمان و آمریکا از غول های این صنعت هستند و بخش قابل توجهی از نیاز بازار به وسیله این کشورها تامین می شود. سرانه مصرف مبلمان در کشورهای توسعه یافته 223 دلار و میانگین جهانی آن 64 دلار است. ارزش مبلمان بازار ایران 5 میلیارد دلار تخمین زده می شود واین نشان میدهد که مصرف سرانه مبلمان در ایران کمی بالاتر از متوسط جهانی است.

در انگلستان 95 درصد از بنگاه های مبلمان خرد و زیر 10 تا 50 نفر هستند. در ایتالیا کارگاه های کوچک مبلمان سازی کار می کنند و دانمارک به عنوان کشوری که 20 درصد صادرات مبل اروپا را در اختیار دارد وضعیتی مشابه انگلیس به لحاظ تولید مبل دارد و کارگاه های کوچک، بزرگترین نقش را در این میان ایفا می کنند.

ایران طی سال های اخیر وضعیت بسیار متغیری را تجربه کرده است. در حال حاضر ارزش صادراتی در این حوزه سالانه 25 میلیون دلار برآورد شده و در چند سال اخیر صادرات مبلمان از 10 به عدد 25 میلیون دلار افزایش یافته است. بر اساس داده های شورای ملی مبلمان و دکوراسیون ایران و صنایع وابسته، کشورهای عراق، قزاقستان، آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، افغانستان، تاجیکستان، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و اوکراین به عنوان عمده کشورهای مقصد صادرات مبلمان ایران شناخته می شوند.

وجود پاره ای از مشکلات و چالش ها در این بخش مانند عدم تامین مواد اولیه با کیفیت با وجود تعرفه بالا، حضور قدرتمند رقبا و تاثیر مالیات بر ارزش افزوده در قیمت تمام شده کالا از جمله موانع توسعه صادرات صنعت مبلمان است. تاسیس 11 فروشگاه دائمی عرضه محصولات صنعت مبلمان ایران در کشورهای هدف صادراتی، حضور تولیدکنندگان مبلمان در نمایشگاه های تخصصی مبلمان در بازارهای هدف و میزبانی از فعالان حوزه صنعت مبلمان کشورهای هدف در نمایشگاه های مبلمان و مصنوعات چوبی کشور از جمله راه های بازاریابی موفق به نظر می رسید.

بر اساس اعلام شورای ملی مبلمان و دکوراسیون ایران و صنایع وابسته، در سال 1393 ارزش واردات مبلمان چوبی به داخل کشور حدود 715 میلیون دلار تخمین زده می شود که این آمار در مقایسه با صادرات تقریبا 22 برابر است.

مطالعات اتحادیه صادر کنندگان مبلمان منزل و اداری نشان می دهد که حجم واردات مواد اولیه از کل واردات در بخش مبلمان و مصنوعات چوبی به داخل کشور در این صنعت 95 درصد و حجم واردات محصول نهایی تنها 5 درصد است. چه ماده اولیه ای وارد می شود و کدام تولید داخل است؟ نئوپان تولید داخل نیاز این صنعت را پاسخگو است. در زمینه تامین ام دی اف افزون بر 30 درصد از تولید داخل و 70 درصد از خارج کشور وارد می شود. در تامین مواد اولیه پارچه و یراق آلات نیز بخش عمده ای از خارج از کشور وارد می شود.

نخستین فرم صندلی ریشه در 4 هزار سال پیش دارد و در حفاری های باستان شناسی از املش گیلان به دست آمده است. نقوش باستانی در ظروف، ابزار و دیواره های کاخ¬ها نشان می دهد که انواع نشیمن و مبلمان ایران دارای اصالتی دیرینه است.

در حال حاضر در کل کشور حدود 50 هزار واحد صنفی تولیدی در این صنعت فعال هستند و برای بیش از 117 هزار نفر در این کارگاه ها امکان اشتغال زایی فراهم شده است. این مسئله در حالی است که مهمترین فعالان بازار و صنعت مبلمان ایران کارگاه های کوچکی هستند که در گوشه و کنار ایران به کار مشغولند.

شهرستان تویسرکان واقع در 85 کیلومتری مرکز استان همدان به عنوان قطب تولید مبل و منبت در کشور شناخته می شود. تبدیل شدن تویسرکان به الگو و قطب تولید موفق مبل و منبت بی ارتباط با برخورداری این شهرستان از درختان بیشمار گردو نیست. در تویسرکان بیش از 4 هزار کارگاه تولید مبل و منبت مشغول به کار است و بالغ بر 10 هزار نفر از مردم شهرستان در این کارگاه ها مشغول به امرار معاش هستند.

اما تبدیل شدن تویسرکان به قطب تولید مبل و منبت در ایران داستانی جالب دارد. قریب به 40 سال قبل دو جوان جویای کار تویسرکانی راهی تهران می شوند اما به زودی به زادگاهشان باز می گردند. آقای ترکاشوند یکی از آن دو جوان است و ادامه ماجرا را اینگونه بیان می کند: «در تهران مدت زیادی دوام نیاوردیم چون از کارگری و زیردست دیگران بودن خوشمان نیامد. اما در تهران با کار تولید مبل و منبت آشنا شدیم و آنقدر ماندیم تا همه فوت و فن هایش را آموختیم. وقتی به تویسرکان برگشتیم، یک کارگاه تاسیس کردیم و تولید مبل و منبت را به اعضای خانواده آموزش دادیم. به دلیل وجود درختان گردو در تویسرکان که بهترین چوب برای صنعت مبلمان است و نیز سودآوری کار، علاقمندان به یادگیری این حرفه به سرعت زیاد شدند. هر یک از اعضای خانواده و دوستان و آشنایان کارگاهی تاسیس کردند و به نزدیکانشان آموزش دادند. به مرور کار به اینجا رسید که در حال حاضر بیش از 4 هزار کارگاه کوچک تولید مبل و منبت در تویسرکان مشغول فعالیت است.»

ترکاشوند می افزاید: «در کارگاه ما سالانه 100 دست مبل فاخر تولید می شود که هر یک از 11 تا 20 میلیون تومان قیمت دارند. تا همین چند سال قبل مبلمان تولیدی را خودمان به صورت مستقیم به مردم عرضه نمی کردیم. از زمانی که خودمان شعبه فروش در کرج دایر کرده ایم، سوددهی چند برابر شده است. تهران، اصفهان، مشهد، ارومیه و کرج مشتری های اصلی مبلمان تولید شده با چوب درجه 1 و استثنایی گردو هستند.»

در شهرستان تویسرکان سالانه بیش از 65 هزار دست انواع مبل تولید می شود. تویسرکان یکی از الگوهای موفق تولید مبلمان با تکیه بر کارگاه های کوچک و زودبازده است. توسعه تولید مبلمان مبتنی بر حمایت از کارگاه های کوچک و زودبازده راهبردی است که می تواند در کوتاه مدت واردات 700 میلیون دلاری کشور را به حداقل برساند و در وهله بعد ارزآوری حاصل از صادرات را در پی داشته باشد.