روزنامه آرمان در گزارشی نوشت: اهمیت اعتدال روحانی و دستاوردی به نام برجام در شرایط امروز بهخوبی احساس میشود. حالا مثلث صهیونیسم، آلسعود و جمهوریخواهان حتی در انزوای ایران هم خود را شکستخورده میبینند و پروژه ایرانهراسی تا حد بسیاری شکست خورده است.
در ادامه در گزیده ای از این گزارش می خوانیم: وقتی مردم بریتانیا رأی به خروج از اتحادیه اروپا دادند، محافظهکاران نخستین جشن بزرگ خود را گرفتند؛ شکستی برای سیاستهای تعاملی در جهان که برخی آن را آغاز فروپاشی اتحادیه اروپا نامیدند. از سوی دیگر پیروزی غیرقابل پیشبینی دونالد ترامپ در نوامبر 2016 جهان را در شوک بازگشت راست افراطی فرو برد. تنش و درگیری به صحنه بینالملل بازمیگردد؟ سوالی که برای روشنشدن آن چند انتخابات سرنوشتساز پیش رو وجود داشت؛ هلند اگرچه در سیاست بینالملل امروز جایگاه تعیینکنندهای ندارد اما میتوانست دومینوی راستگرایان را ادامه دهد.
یک «مو بور» دیگر به نام گرت ویلدرز با عقایدی همچون دونالد ترامپ به دنبال پیروزی در انتخابات بود اما حزب او نتوانست مردم این کشور را قانع کند. در نوبتی دیگر چشمها به فرانسه بود؛ جایی که ماری لوپن رهبر جبهه ملی فرانسه به دنبال پیروزی بود تا راست افراطی بعد از واشنگتن بر پاریس مسلط شود. مردم فرانسه هم همچون هلند رای به اعتدال دادند. اما مرکز ثقل تنش دنیا این روزها در خاورمیانه است. در حالی که عربستان سعودی با سیاستهای ملکسلمان افرطگرایی را ترویج داده و به تنش در منطقه افزوده، نگاه اتحادیه اروپا به ایران بود.
وقتی در پاییز گذشته دونالد ترامپ به قدرت در کاخ سفید رسید، برخی در ایران هم به پایان اعتدال معتقد بودند و چاره کار را تغییر استراتژی در کشور میدانستند. انتخابات دوازدهم ریاستجمهوری در ایران شاید نهتنها در آینده خاورمیانه که در معادلات بینالملل بسیار حائز اهمیت بود. حسن روحانی چهار سال پیش ویرانهای غرق در تحریم را در سیاست و اقتصاد تحویل گرفت.
او با شعار رفع تحریم در سال 92 راهی پاستور شد اما مخالفان اعتدال گمان میکردند برخی بدعهدیهای طرف مقابل و میانمدتبودن تغییرات مثبت بعد از برجام موجب میشود مردم از اعتدال رو گردانند. اما روحانی با یک پیروزی قاطع در مقابل حجم عظیمی از تخریبها و البته وعدههای مالی طرف مقابل به مردم به پیروزی رسید تا بار دیگر مشخص شود مردم راه او یعنی تعامل با جهان را انتخاب کردهاند؛ انتخابی که کار را برای پیشبرد اهداف افراطیون چون ترامپ و نتانیاهو دشوار کرد.
اما حالا بسیاری میپرسند ایران با ادامه راه روحانی در کجای معادلات خاورمیانه قرار میگیرد؟ منطقهای که بوی باروت روزبهروز در آن بیشتر استشمام میشود، چگونه با منطق اعتدال پیش خواهد رفت؟ وقتی در نیمه خرداد تروریستهای داعشی تا قلب خانه ملت در پایتخت رسیدند و 18 نفر را شهید کردند، برخی در داخل بهسرعت این حمله را به ابزاری برای هجمه به سیاست خارجی اعتدالی روحانی تبدیل کردند.
**سهگانه افراط
نگاهی به وضعیت منطقه و جهان نشان میدهد چگونه برخی به دنبال ماجراجوییای هستند که در راستای منافع ملی ایران نیست. آمریکا در عصر ترامپ نشان داده راه اوباما یعنی سیاست دخالت کمتر در خاورمیانه را قبول ندارد. به نظر میرسد دولت محافظهکار ایالات متحده به افزایش تنش در خاورمیانه که چهبسا میتواند به یک جنگ ختم شود آنچنان بیمیل نیست.
آن هم وقتی برخی کشورهای منطقه با پترودلارهای خود هر تلاشی میکنند تا امنیت را از ایران بگیرند یا حتی ایران را به داخل یک جنگ بکشانند؛ امری که محمد بن سلمان وزیر دفاع سعودیها چندی پیش آن را به زبان آورد. او گفت: «هدف اصلی نظام ایران رسیدن به قبله مسلمانان است. ما منتظر نمیمانیم که عربستان میدان جنگ شود، بلکه ایران را میدان جنگ خواهیم کرد»؛ و حالا در خبری نهچندان غیرمنتظره محمد بن سلمان به ولیعهدی پادشاه رسیده؛ تغییری که موجب میشود به سیاستهای عاقلانه از سوی ریاض حتی تا آیندهای بلندمدت امیدی نباشد.
حدود 10 روز پیش جان کری وزیرخارجه پیشین ایالات متحده در اجلاس فروم اسلو با یادآوری مساله هستهای ایران و اینکه برخی از رهبران کشورهای منطقه، تنها راه را بمباران ایران میدانستند، اظهار کرد: «رهبران کشورهای منطقه به من و باراک اوباما رئیسجمهوری وقت میگفتند که باید ایران را بمباران کنید.» در شرایطی که ایران به دلیل تحریمهای هستهای در ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد قرار داشت و اجماع جهانی علیه ایران به شکل بیسابقهای شکل گرفته بود، اقناع افکار عمومی جهان برای حمله به ایران آنچنان هم دشوار نبود.
**اعتدال؛ پادزهر دسیسه
اهمیت اعتدال روحانی و دستاوردی به نام برجام در شرایط امروز بهخوبی احساس میشود. حالا مثلث صهیونیسم، آلسعود و جمهوریخواهان حتی در انزوای ایران هم خود را شکستخورده میبینند و پروژه ایرانهراسی تا حد بسیاری شکست خورده است. در چنین شرایطی همراهکردن جهان برای نبرد علیه ایران تقریبا به صفر رسیده است. همین جایگاه ایران در نظام بینالملل است که طرف اسرائیلی را نگران کرده است.
تلاش برای حذف برجام با سازوکار محکم و حمایت تمامقد اروپا همراه شد. در روزهایی که کنگره سرگرم تحریمهای یکجانبه علیه ایران است، غول نفتی توتال فرانسه اعلام کرد سرمایهگذاری در ایران را با یک میلیارد دلار آغاز میکند تا مشخص شود اجماع برای تحریم ایران مانند پیش از برجام آسان نخواهد بود. سیاست موازنه قوای روحانی موجب شده تا ایران ضمن روابط خوب با اتحادیه اروپا با روسیه نیز به بهترین سطح روابط برسد.
پوتین بهخوبی میداند که برخلاف زمان احمدینژاد که ایران همراهی جز مسکو نداشت، در دوره روحانی کارت غرب بر سر میز روحانی است و آنها نمیتوانند بهسادگی ایران را دور بزنند. عدم وتوی قطعنامههای تحریمی علیه ایران و عدم ارسال سامانه اس300 تا بعد از برجام زمانی رخ داد که پوتین و احمدی نژاد به گرمی دست یکدیگر را در دیدارها میفشردند. در واقع اعتدال روحانی در پیوند با اعتدال اروپا، بازی راستگرایان را بههم زده است. در چهار سال دوم نیز سیاست خارجی دولت در همین راستا خواهد بود.
لازمه قدرت هرکشوری پیوند دیپلماسی قوی در کنار توان دفاعی است. در همین راستا روحانی درباره حمله داعش به تهران و جواب موشکی ایران به این حمله سهشنبه شب گذشته در یک مراسم افطاری گفت: «سیاست جمهوری اسلامی ایران نسبت به منطقه و مسائل جهانی تغییر نکرده است، اما اگر از یک مرکز، گروهکی افرادی را اعزام کند و با پررویی میخواهد در برابر برخی از معاندین ما در منطقه و خصم ما در سطح جهانی خودی از خود نشان دهد و به عظمت جمهوری اسلامی ایران صدمه وارد کند، مسلما پاسخ قاطع دریافت خواهد کرد.»
روحانی بهعنوان رئیس شورای امنیت ملی، یک امنیت دوطرفه را به پیش میبرد؛ سیاستی که مبتنی بر پیشگیری از خطر ناامنی با دیپلماسی قدرتمند است و هرجا که لازم باشد تصمیم نظامی را هم اتخاذ میکند؛ سازوکاری که نشان از راهبرد اعتدالی و همان منشی است که مردم در 29 اردیبهشت بار دیگر به آن «آری» گفتند.
*منبع: روزنامه آرمان، 1396.4.3