مردم با رأی خود روح «آیت‌ الله» را شاد کردند

 روزنامه ایران در گفت وگو با فاطمه هاشمی فرزند ارشد آیت الله رفسنجانی نوشت: فقدان پدر برای ما در انتخابات سخت بود و اگر ایشان در قید حیات بودند قطعاً خوشحالی ما و ایشان بیشتر می‌شد چرا که حرکتی که در سال 92 شروع شد حالا در 96 هم از سوی مردم تأیید شد. با این حال مردم با رأی خود روح پدرم را شاد کردند.

در ادامه این گزارش می خوانیم: اولین انتخابات بدون حضور آیت ‌الله هاشمی، رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در حالی برگزار شد که یاد و نام او به شکل محسوسی بر فضای سیاسی انتخاباتی سایه انداخته بود.

بخصوص که بنا به روایت‌ های تأیید شده مرحوم هاشمی، خود مشوق روحانی برای حضور مجدد در عرصه انتخابات بوده است. با فاطمه هاشمی فرزند بزرگ آیت ‌الله هاشمی درباره پیام رأی مردم به تداوم اعتدال گفت ‌وگو کردیم. او در میانه مصاحبه و آنجا که از خاطرات انتخاباتی پدر می‌گفت، بغض کرد و اشک در چشمانش حلقه زد.

** این نخستین انتخاباتی بود که بدون حضور آقای هاشمی برگزار شد، شما و خانواده با مشاهده حضور مردم چه حسی داشتید؟

حس خوبی داشتیم، از چند بعد یکی اینکه همیشه آرزوی پدرم این بود روزی برسد که واقعاً حضور در انتخابات برای مردم جدی باشد.

ایشان اعتقاد داشت که مردم با آگاهی در انتخابات شرکت کنند و می‌گفت اگر همیشه حضور مردم پرشور باشد، آن تغییرات اساسی هم از ناحیه مردم ایجاد خواهد شد و حالا این اتفاق افتاد. بحث دیگر اینکه آنهایی که دوست نداشتند پدر من در انتخابات 96 باشد، دیدند که روح ایشان و صحبت‌هایی که طی سال گذشته داشتند، مرتب در فضای مجازی پخش می‌شد و همان‌ طور که امام گفتند نشانگر این بود که «هاشمی زنده است تا انقلاب زنده است.»

در سفرهایی که در ایام انتخابات داشتم، بسیاری از مردم می‌گفتند به خاطر توصیه آقای هاشمی در انتخابات حضور پیدا می‌کنیم. این مسأله باعث شادمانی ماست که چنین پدری داشتیم که حتی بعد از فوت چنین اثری از ایشان در کشور باقی مانده است بخصوص که حضور مردم و رأی به تداوم راه اعتدال را پیش‌بینی هم کرده بود، پدر سیاستمداری بود که سیاست ورزی را برای مردم انتخاب کرده بود نه برای خود. این موضوع مهمی است. 

**روز انتخابات اعضای خانواده و خانم مرعشی همسر محترم آیت‌الله چه حال و هوایی داشتند؟

روز انتخابات برای همه ما در نبود ایشان بسیار سخت بود، هم خوشحال بودیم و هم ناراحت. همان روز انتخابات، به مرقد پدر رفتیم تا شاید حال وهوای بهتری پیدا کنیم. مادرم هم مثل بقیه ما بود. خاطرم هست همیشه به همراه مامان و بابا برای رأی دادن می‌رفتیم. مخصوصاً اگر قرار بود لیستی را بنویسیم، همیشه نظر ایشان را می‌گرفتیم. البته اول می‌گفت که با تشخیص و صلاحدید خودتان بنویسید بعد با اصرار می‌گفتیم برخی را نمی‌شناسیم و با اصرار ما نظرشان را می‌گفتند. بعضی وقت‌ها هم با زور کاغذ را می‌گرفتم و از روی آن می‌نوشتم. البته می‌گفت به کسی نگو من اسم چه کسانی را نوشتم. من می‌گفتم خط شما آن‌ قدر مشخص است که وقتی رأی به صندوق می‌اندازی همه متوجه می‌شوند ‌حداقل اجازه بدهید من بنویسم. این شوخی‌ها را هم داشتیم. روز جمعه و شنبه برای ما روز سختی بود. در نبود پدر که البته با حضور مردم و نتیجه ‌ای که اعلام شد، خوشحال شدیم.

** پیش ‌بینی این میزان مشارکت و رأی نزدیک به 24 میلیونی آقای روحانی را داشتید؟

پیش‌بینی من از رأی آقای روحانی بیشتر از این میزان بود. این اتفاق هم افتاد. شب انتخابات از خیلی شهرستان‌ها و تهران تماس می‌گرفتند که مردم در حوزه‌های رأی هستند، زمان رأی‌گیری باید سه چهار ساعت دیگر تمدید شود، اما این اتفاق نیفتاد. حداقل باید مدیریت می‌کردند یا حوزه ‌ها را بیشتر از گذشته در نظر می‌گرفتند، ولی وقتی هم نتوانستند حتماً باید تمدید رأی‌گیری بعد از ساعت 12 شب انجام می‌شد. من مطمئن بودم اگر آن افرادی که در صف ایستاده بودند رأی می دادند، آرای آقای روحانی براحتی به 65 درصد می‌رسید.

** دلیل حضور گسترده مردم در این دوره از انتخابات چه بود؟

چند سالی هست بواسطه فضای مجازی آگاهی مردم نسبت به مسائل بالا رفته است، به خاطر همین مردم می‌دانستند خودشان هستند که می‌توانند نقش اصلی را در تعیین سرنوشت خود در آینده داشته باشند. اکثریت از روش‌های مدیریتی اقتدارگرایانه و بی‌توجه به مطالبات مردمی راضی نبودند. مردم دنبال اعتدال هستند، شعار مردم این است که ما می‌خواهیم زندگی کنیم، امکانات حداقلی از نظر تأمین رفاه اجتماعی و همچنین امنیت و آزادی و دموکراسی را داشته باشند.

بالاخره رقبایی که مقابل آقای روحانی قرار گرفته بودند، بویژه در مناظره ‌ها مطالبی مطرح کردند که هم مردم نگران این مسأله شدند که با آمدن آن کاندیداها اقتدار‌گرایی ایجاد شود و هم از بی‌انصافی و سیاه نمایی آنها آزرده خاطر شدند.

مردم دیدند کسانی که خود از سال‌های اول انقلاب پست ‌ها و مسئولیت‌ های مختلف در کشور داشتند حالا به شعور مردم توهین می‌کنند و به گونه‌ای از نظام انتقاد می‌کنند که گویی هیچ اتفاق مثبتی در این چند دهه نیفتاده است. مردم از این رفتارها استقبال نکردند و نشان دادند به انقلاب، ایران و جمهوری اسلامی وفادار هستند و اگر کسانی بخواهند به انقلاب بد بگویند مردم مقابل‌شان می‌ایستند.

** در این دوره از انتخابات شاهد بودیم با وجود تمرکز رقبای روحانی بر طبقات پایین جامعه، باز هم در شهرستان‌های کوچک رأی آقای روحانی بیشتر است، این را ناشی از چه می‌دانید؟

به خاطر آگاهی مردم است. من در ایام انتخابات به 10 استان برای صحبت و سخنرانی سفر کردم. برخی مناطق را چون با ماشین می‌رفتم بین راه در روستاها و مناطق با مردم صحبت می‌کردم، مردم در برخی مناطق از اینکه زندگی خوبی ندارند دلخور و ناراحت بودند، اما باز می‌گفتند ما دیگر گول یارانه‌ها و این حرف‌ها را نمی‌خوریم، قبلاً 45 هزار تومان یارانه دادند اندازه 200 هزارتومان هزینه‌های ما افزایش یافت. الان می‌گویند 250 هزار تومان یارانه می‌دهیم، حتماً می‌خواهند یک میلیون از ما بگیرند.

** فکر می‌کنید گفتمان اصلاح‌طلبی و اعتدالگرایی چه جذابیت‌ هایی برای مردم داشته که باز دوباره از این گفتمان استقبال کردند؟

مردم از گفتمان اعتدال و اصلاح ‌طلبی این نتیجه را گرفتند که تندروی در آن وجود ندارد. فرقی نمی‌کند تندروی از ناحیه اصلاح ‌طلبان باشد یا اصولگرایان، مردم دیگر افراط و تفریط را نمی‌پذیرند. مردم این گفتمان را دنبال می‌کنند و منتظر تغییراتی هستند که اتفاق بیفتد.

**به مسأله تغییر اشاره کردید. سؤال این است که آیا ما باید به این بسنده کنیم که مردم آمدند و به عملکرد دولت رأی مثبت دادند لذا هیچ نارضایتی یا انتقادی ندارند یا اینکه مردم با وجود برخی انتقادات گفتمان اعتدال را ترجیح دادند و حالا مطالباتی هم دارند؟

باید مطالبات بحق مردم پاسخ داده شود. 

در سفرها ابتدا خودم را معرفی نمی‌کردم و توصیه به رأی دادن داشتم و در نهایت برخی هم من را می‌شناختند و می‌گفتند چون درخواست آقای هاشمی این بود قبول می‌کنیم اما اگر دولت برای ما کاری انجام نداد شما چه پاسخی برای ما دارید؟ به آنها می‌گفتم اگر دیدیم دولت در آینده نسبت به مطالبات شما اقدامی انجام نداد، مطمئن باشید من خودم منتقد دولت خواهم بود و از حقوق شما دفاع می‌کنم.

اکنون دولت مسئولیت بزرگی دارد، مردم با شور و هیجان و اعتماد به آقای روحانی به صحنه آمدند و رأی خوبی دادند. آقای روحانی هم باید کابینه قوی‌تر از قبل (کابینه قبل هم بد نبود) داشته باشد تا بتواند مطالبات مردم را در چهار سال دولت محقق کند. تحقق همه مطالبات هم البته چهار ساله امکانپذیر نیست.اما باید به شکل جدی شروع کنند.

** به نظر شما برای حفظ پایگاه رأی 24میلیونی چه اولویت ‌های فوری باید در برنامه روحانی قرار بگیرد؟

من در صحبت با مردم با دو موضوع مواجه شدم: رکود اقتصادی و اشتغال که هر دو به هم گره خورده است. برای خروج از رکود اقتصادی باید زمینه فعالیت بخش خصوصی افزایش یابد تا اشتغال ایجاد شود و این دو درخواست اصلی مردم از آقای روحانی در همه استان‌هایی بود که می‌رفتم. اگر این محقق شود کمک بزرگی به مردم خواهد شد. مردم می‌گفتند ما گدا نیستیم که به ما پول بدهند، جوانان ما دانشگاه رفتند و کار می‌خواهند تا از قدرت بازوی خود زندگی کنند. بحث آزادی هم از دیگر مطالبات مردم است. ایران اگر چه در مقایسه با کشورهای منطقه نسبتاً وضعیت خوبی دارد و اکثریت جامعه حرف خود را می‌زنند، در برخی موارد هم بازداشت می‌کنند؛ اما اکثر جامعه حرف خود را می‌زنند که این مسأله باید نهادینه شود. یعنی کسی نباید به خاطر ابراز عقیده و بحث یا انتقادی که می‌کند با مشکل مواجه شود.

** دلیل اقبال مردم به فهرست امید در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا را در چه می‌دانید؟

به نظرم ابتدا باید بگوییم چه شد که مردم اینقدر از انتخابات شوراها استقبال کردند. آمار مشارکت همیشه کمتر از این دوره بوده است. در کل معتقدم این استقبال نمایانگر موضع سیاسی بود که مردم می‌خواستند بگویند ما تغییر می‌خواهیم، دنبال اعتدال هستیم. درست مشابه آن چیزی که در انتخابات ریاست جمهوری اتفاق افتاد. از سویی در تهران مردم با توجه به مشکلات زیادی که از ناحیه شهرداری با آن مواجه هستند، به صحنه آمدند. نخستین مشکلی که در شهر تهران شاهد هستیم، برج‌سازی‌هاست که با این اقدام شمال تهران کامل از بین رفته است؛ برای اینکه شهرداری می‌خواست پول‌ها و امتیازات کلانی را بگیرد، فکر مردم پایتخت نبود. 

دومین موضوع حمل و نقل است که در این بخش تهران جزو بدترین پایتخت‌های دنیاست. مردم باید ساعت‌ها در اتوبوس، تاکسی و ماشین‌های شخصی زمان خود را از دست بدهند. یک ماشین که مسافت 10 دقیقه‌ای را باید 2 ساعت در ترافیک طی کند چقدر بنزین هدر می‌رود؟ این چقدر مشکلات زیست محیطی دارد و..

** ترکیب شورای اسلامی شهر و روستا یا همان فهرست امید را چگونه می‌بینید؟

خیلی از آنها را نمی‌شناسم و فقط به‌عنوان فهرست امید رأی دادم. شاید بین آنها 6 تا هفت نفر را کامل بشناسم، باقی آنها را اصلاً نمی‌شناسم.

** رأی اول برادرتان محسن هاشمی در انتخابات شوراهای تهران را به خاطر فهرست امید می‌دانید؟

رأی محسن را به خاطر فهرست امید نمی‌دانم. محسن از دو بعد رأی آورد. یکی شخصیت خودش که سال‌ها در مترو فعالیت داشت و مردم از مترو خیلی رضایت دارند، حرکت محسن را در مترو دیدند و از آن راضی بودند. یکی هم بواسطه پدرم بود. مردم در تشییع پدرم نشان دادند که توجه خاصی به آقای هاشمی دارند و محسن هم به همین خاطر (پسر آقای هاشمی) مورد توجه برخی قرار گرفت.

**برادرتان بنای شهردار شدن دارند؟ برخی از این مسأله استقبال کرده و تعداد زیادی هم شهردار شدن ایشان را توهین به رأی خود می‌دانند.

تاکنون بحثی در این زمینه نداشتیم؛ مادرم اصلاً دوست ندارد محسن شهردار شود. اصلاً صحبت نکردیم که محسن چه برنامه‌ای برای آینده دارد.

** اشاره کردید مؤلفه اصلی آقای هاشمی در سیاست ورزی مردم بودند، معطوف به این مسأله توصیه‌ای به رقبای اصولگرا دارید؟ لازم هست بازنگری در ادبیات و گفتمان خود داشته باشند؟

همانطور که جریان اصلاح ‌طلبان یک بازبینی در رفتار خود داشته و به این نتیجه رسیدند که تندروی‌ها دیگر فایده ندارد، اصولگراها هم باید بازبینی نسبت به اتفاق افتاده داشته باشند و به دنبال خواست مردم باشند، امام(ره) پس از ورود به ایران در نخستین صحبت در بهشت زهرا گفتند من به پشتوانه مردم و ملت دولت تعیین می‌کنم. حتی در حکم آقای بازرگان نوشتند بواسطه مشروعیتی که از مردم گرفتم شما را به‌ عنوان نخست‌وزیر موقت تعیین می‌کنم و تأکید هم به این داشتند که ما باید آنچه را مردم می‌خواهند انجام دهیم. اصولگرایان هم باید این دقت را داشته باشند در دور بعد کاندیدایی معرفی کنند که براساس نظر مردم باشد.

** برخی معتقدند روحانی چهار سال سخت را در مواجهه با مخالفان پیش‌رو دارد. شما هم چنین نظری دارید؟

من مناظره سوم را با مردم ورزنه در اصفهان دیدم، همانجا گفتم مردم باید خیلی مواظب باشیم که در چهار سال تخریب‌ها علیه آقای روحانی شدت خواهد گرفت و موانعی برایش ایجاد خواهد شد. این مردم هستند که باید از آقای روحانی حمایت کنند تا به اهداف والای خود برسد. به هر رو من میخواهم از مردم بواسطه حضورشان تشکر کنم؛ بعضی‌ها همیشه می‌گفتند رأی دادن ما فایده‌ای ندارد و آن چیزی که می‌خواهند از صندوق بیرون می‌آید که می‌گفتم شما اشتباه می‌کنید هر چه میزان حضورتان بیشتر باشد، اولاً نشان دهنده اعتقاد قلبی‌تان به ایران و پاسداری از ایران است که خیلی مهم است که به صحنه بیایید. 

همچنین هر چه حضورتان بیشتر باشد رأی بهتری را رئیس جمهوری کسب می‌کند و تعداد آرا پشتوانه‌ای برای رئیس جمهوری خواهد بود که با جرأت بیشتری به مقاصد و اهداف خود در خدمت به مردم برسد. این تجربه خوبی بود و مطمئن هستیم در دوره‌های بعدی مردم بیش از گذشته به میدان خواهند آمد.

*منبع: روزنامه ایران، 1396.3.3