کمتر از ٢٠ روز به انتخابات همزمان شوراها و ریاست‌جمهوری مانده است. تبلیغات ریاست‌جمهوری از چند روز قبل کلید خورده و مناظره کاندیداهای ریاست‌جمهوری هم شروع شده اما هنوز انتخابات شورا در حاشیه است و موعد تبلیغ آن هم فرا نرسیده است.
بانكداري ايراني - روزنامه شهروند در گفت وگویی با اعضای شورای شهر تهران، کارنامه شورای شهر چهارم را بررسی کرد.
در گزیده ای از آن می خوانیم: کمتر از ٢٠ روز به انتخابات همزمان شوراها و ریاست‌جمهوری مانده است. تبلیغات ریاست‌جمهوری از چند روز قبل کلید خورده و مناظره کاندیداهای ریاست‌جمهوری هم شروع شده اما هنوز انتخابات شورا در حاشیه است و موعد تبلیغ آن هم فرا نرسیده است.
شاید حالا که روز ملی شوراها را هم پشت سر گذاشتیم زمان خوبی باشد برای بررسی پرونده شورای مهمترین کلانشهر کشور با کسانی که حداقل نزدیک به چهار‌سال روی صندلی‌های سبز ساختمان «بهشت» نشسته‌اند، طرح تصویب کرده‌اند، تذکر داده‌اند، گاه جنجال داشته‌اند و گاه شیرینی‌خوران و دیده‌بوسی.
البته حالا اعضای فعلی شورای شهر تهران بیشتر علاقه دارند درباره نقاط مثبت خود حرف بزنند. در این میان اعضای اصلاح‌طلب شورای شهر معتقدند که شورای چهارم با طرح مشکلات شهر تهران یک مطالبه عمومی بین مردم ایجاد کرده است و از نظر اصولگرایان شورای چهارم هم این شورا به شهرداری نظم داده و مدیریت شورا هم از چالش و درگیری‌های سیاسی جلوگیری کرده است.
پرویز سروری رییس کمیسیون نظارت شورای شهر تهران که یک اصولگرای پر و پا قرص است در گفت‌وگو با «شهروند» نقاط منفی کارنامه شورای چهارم را در یاد ندارد. او می‌گوید که ریاست چمران دعواهای سیاسی و چالشی را در شورای چهارم کاهش داده است و به جز سال اول و آخر شورا که اعضا درحال وزن‌کشی سیاسی بوده‌اند فضای شورا کارشناسی بود: «شورای چهارم تهدید و فرصت بود چون دو گروه قدرتمند سیاسی کشور با شرایط نزدیک به هم در شورای چهارم حضور داشتند. البته این موضوع می‌توانست به تهدید تبدیل شود به‌خصوص اینکه برخی می‌خواستند مدیریت شورا و هیأت‌رئیسه را ناکارآمد جلوه دهند اما نحوه مدیریت شورا آن را به رینگ کارشناسی برد و شورا وارد فضای رقابت شد.»
سروری حرف‌های خود را این‌طور تکمیل کرد: «اگر به مصوبات شورا نگاه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که مسائل مهم و اولویت‌دار در دستور کار بوده است. شورای چهارم توانسته انضباط خوبی را در شهرداری ایجاد کند. در آخرین اصلاحیه‌ای که شهرداری به شورا آورد تنها ٥٠٠ میلیارد تومان اصلاحیه است در حالی که اصلاحیه بودجه شهرداری در نخستین سال شورا ٥ هزار میلیارد تومان بود که متمم هم داشت. این نشان می‌دهد که فضای انضباطی در شورا و شهرداری حاکم شد.»
سروری معتقد است که شورا باعث شده بودجه سالانه شهرداری به سمت نیازهای اولویت‌دار شهر تهران برود: «٤٠درصد از بودجه شهرداری به حوزه حمل‌ونقل ریلی معطوف شد و این یعنی شورا توانسته بر مدیریت و بودجه شهر تهران نظارت کند.»
**رد مصوبه کاهش اختیارات شهردار
مثبت یا منفی
در تابستان امسال مصوبه کاهش اختیارات شهردار از سوی اصلاح‌طلبان به شورا آورده شد که البته رحمت‌الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت شورا هم از مدافعان آن بود اما این مصوبه رأی نیاورد و حالا رئیس کمیسیون نظارت شورای شهر از رد این مصوبه به‌عنوان یکی از اقدامات مثبت شورای چهارم یاد می‌کند. «پرویز سروری» معتقد است که اگر این لایحه به تصویب می‌رسید فاجعه‌ای در شهر رخ می‌داد: «می‌خواستند اختیاراتی را که در ١٧ سال گذشته به شهردار داده شده بود، لغو کنند اما شورا هوشمندی نشان داد در حالی که بررسی و بازگرداندن آن وقت زیادی را از شورا می‌گرفت. با وجود این، هر جا که احساس کنیم به‌طور موردی اختیار شهردار زیاد است، می‌توانیم آن را لغو یا تعدیل کنیم.»
البته رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورا حرف‌های پرویز سروری را قبول ندارد و به «شهروند» می‌گوید که رد آن مصوبه یکی از نقاط منفی شورا بود: «شهردار تهران در دوره‌های مختلف و تبصره‌های بودجه‌ها اختیارات زیادی را گرفته است. ما می‌گوییم این موارد یک بار بررسی شود. اگر جایی اختیار بیشتر می‌خواهد می‌توانیم طبق مسئولیت‌ها و مصلحت شهر این اختیارات را بدهیم، اما در جاهایی مثل املاک نجومی و واگذاری اختیارات را بگیریم اما چون رأی غالب را اصولگرایان داشتند نتوانستیم طرح‌هایی چون کاهش اختیارات شهردار یا طرح تحقیق و تفحص از املاک نجومی را با دو فوریت تصویب کنیم.»
**گزارش شورا از رانت و فساد در طرح تفصیلی تهران
با وجود این، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورا موارد زیادی را به‌عنوان نقاط مثبت کارنامه شورای چهارم ارایه می‌کند، ازجمله تشکیل سه کمیسیون تخصصی معماری و شهرسازی، سلامت و محیط زیست و حقوقی و نظارت، نظارت سیستماتیک در فرآیند صدور پروانه و گزارش از ناکارآمدی طرح تفصیلی تهران، به صفر رساندن عوارض نوسازی در بافت‌های فرسوده، هویت‌بخشی و اهمیت به نماهای شهری و جلوگیری از تداوم رویکرد سرمایه‌گذاری در حوزه‌های بزرگراه‌سازی و سخت‌افزاری: «حدود سه‌هزار تخلف از طرح تفصیلی و ضوابط و مقررات شناسایی و لغو کردیم.
رویکرد کمیسیون ماده ٥ شهرداری که قبلا تغییر کاربری مبتنی بر بارگذاری بزرگ مقیاس‌ها و درآمدزایی بود را در تعامل با شورای عالی شهرسازی و معماری تغییر دادیم و دو سال آخر شورای چهارم دیگر شاهد همان روند گذشته نبودیم. از دو‌سال قبل و بعد از تصویب طرح نماها، تشکیل کمیته نماها و شورای ارتقای کیفی شهر تهران نقشه‌نمایی تمام پروانه‌های صادر شده بررسی می‌شود.» سالاری گزارش از انحرافات طرح تفصیلی را یکی از مهمترین دستاوردها می‌داند که همچنان نتوانسته خطا و تصمیم‌گیری سلیقه‌ای و بخشنامه‌ای را کاهش دهد: «هدف طرح تفصیلی ساماندهی فضای کالبدی شهر، از بین بردن فساد و رانت بود اما هنوز هم روزانه در شهر تهران ٣٢ پرونده در شورای مناطق تصمیم‌گیری می‌شود ضمن اینکه هیچ کدام از بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های قبلی هم لغو نشد. در سال ٩٤ حدود ١١هزار و ٩٣٣ پرونده به کمیسیون‌های ماده ١٠٠ ارجاع شد، موضوعی که نشان می‌دهد در شهرداری تهران نظارت کافی بر اجرای طرح تفصیلی وجود ندارد و مردم در شهر تهران با سردرگمی مواجهند.»
او معتقد است با مصوبه تشویقی شورا برای بافت‌های فرسوده بازسازی افزایش یافته است اگر چه با روند کُند: «ساخت بزرگراه و دو طبقه کردن بزرگراه‌هایی چون بعثت در برنامه‌های شهرداری وجود داشت اما شورای چهارم مانع آن شد و اعتبارات را به توسعه خطوط ریلی شیف دادیم.» سالاری درباره احصای مغایرت‌های طرح تفصیلی و طرح جامع هم می‌گوید که مصوبه ٨ بندی دولت احمدی‌نژاد درباره افزایش سقف جمعیتی تهران به ١٠ میلیون نفر را لغو کردیم: «اجازه بارگذاری مسکونی و تجاری را در زمین‌های ذخیره نوسازی پایتخت داده بودند که با لغو آن از افزایش جمعیت یک و نیم میلیونی در تهران جلوگیری کردیم.»
**مشکلات تهران از دوره چهارم به بعد رسانه‌ای شد
جلوگیری از تخریب باغات کن و فرحزاد یکی دیگر از طرح‌های شورای چهارم است که الان در مراحل نهایی تدوین است و به گفته رئیس کمیسیون معماری شورا با این مصوبه اراضی و باغات به هم پیوسته این مناطق به پارک عمومی تبدیل خواهد شد: «با این مصوبه هم رضایت ذینفعان و هم هدف شورا محقق خواهد شد.»
او معتقد است که برعکس اینکه گفته می‌شود شورا منفعل بوده است اما اصلاح‌طلبان شورا مجموعه این چالش‌ها را بررسی تخصصی کردند و در اختیار رسانه‌ها قرار دادند: «به همین دلیل همه چالش‌های شهر تهران نمود پیدا کرد در حالی که قبلا مسائل تا این سطح مطرح نبود.»
**مترو را به اولویت‌های شهرداری آوردیم
اعضای دیگر شورا مثل اقبال شاکری و ابوالفضل قناعتی که از اعضای اصولگرای شورا در کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورا هستند، معتقدند که عملکرد شورای چهارم در حوزه نظارت بر شهرداری، تکمیل شبکه بزرگراهی و افزایش بودجه حمل‌ونقل ریلی موفق بوده است: «٣٥ تا ٤٠درصد از بودجه شهرداری را در اولویت حمل‌ونقل عمومی و مترو قرار دادیم و شهرداری حدود ١٠٠ کیلومتر مترو ساخت و اگر دولت هم سهم خود را می‌داد، این میزان به ٢٠٠ کیلومتر می‌رسید.»
این را شاکری می‌گوید و بعد هم به افزایش سرانه‌های فضای سبز، درمانگاهی، ورزشی با مصوبات شورا اشاره می‌کند: «نخستین دوره انتخابات شورایاری‌ها به صورت رسمی در دوره شورای چهارم شروع به کار کرد، همچنین ایجاد نظام کنترل پروژه‌های شهرداری، توجه به منطقه ١٢ و ٢٠، توجه به مسائل آسیب‌های اجتماعی، تاسیس مددسراها، مراکز نگهداری معتادان و کمک به زنان سرپرست خانوار از دیگر مواردی است که می توان به آن اشاره کرد.»
اما به اعتقاد این عضو شورا هنوز هم شورا در حوزه حسابرسی‌ها مشکل دارد: «ایجاد دیوان محاسبات شهر و استقلال ذیحساب‌ها از موارد دیگری است که این شورا در آن موفقیت نداشت و شورای پنجم هم باید به آن برسد. شورای شهر هم باید برای نظارت سامانه مستقلی داشته باشد تا به تمام اطلاعات شهر دسترسی یابد.» بازنگری قانون شهرداری‌ها موضوع دیگری است که او به آن اشاره می‌کند: «قانون شهرداری‌ها از توانمندی زیادی برخوردار نیست ازجمله اینکه برای هر اتفاقی باید شهردار در شورا پاسخ دهد در حالی که شهردار مسئول آن نیست و افراد دیگری در مناطق و معاونت‌ها مسئول آن هستند. نحوه تعامل شهرداری و شورا در این قانون عقب است و باید با اصلاح آن دست شوراها در بدنه شهرداری باز شود.»
شاکری معتقد است که هیچ مصوبه منفی در شورای چهارم نبوده است: «باید ضعف‌های اساسی آن اصلاح شود اما به‌طور کلی چون تعداد افراد شورای چهارم و کمیسیون‌های آن نسبت به شوراهای قبل افزایش یافته است، نظارت آن هم نسبت به دوره‌های قبلی بیشتر شده است.»
قناعتی عضو کمیسیون عمران شورا هم گفت که با مصوبات شورا شهرداری در چارچوب ضوابط حرکت کرد: «در شورا برای پیشبرد اهداف شهری همدلی و وحدت داشتیم.» او هم که یکی از افراد نزدیک به شهردار است، رد طرح کاهش اختیارات شهردار را مثبت عنوان کرد: «اختیارات شهردار نباید محدود شود. شهردار شهری که ١٤ میلیون نفر در آن تردد می‌کنند نباید برای هر چیزی اجازه بگیرد؛ چون مسئولیت‌های او زیاد است، اختیارات هم باید زیاد باشد.»
قناعتی معتقد است که شورا در حوزه نظارت بر حفظ باغات و تخلفات ساخت‌وساز خوب عمل کرده است: «تخلفات در این حوزه به ٥ تا ١٠درصد رسیده است و نسبت به شورای سوم هم حدود ٥٠درصد در این حوزه کاهش داشته‌ایم.» با وجود این حرف‌ها هنوز هم شورای شهر و شهردار در این زمینه خوب عمل نکرده‌اند. به‌عنوان مثال سال گذشته که طرح صیانت از باغات تهران از طرف کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر به صحن آمد، اعضا آن را تصویب نکردند؛ اگر چه همه اعضا می‌دانستند که طرح برج‌باغ‌ها که از دهه ٨٠ در تهران اجرا می‌شود ریشه به تیشه باغ‌های تهران زده است و گفته می‌شود رقم نابودی باغات تهران در دهه اخیر به حدود 7هزار هکتار رسیده است در حالی که بسیاری از این باغ‌ها به‌طور عمدی نابود می‌شوند و هنوز شورا و شهرداری نتوانسته‌اند راهی برای جلوگیری از این تخلف پیدا کنند.
**تورم مصوبات مشکل اصلی شورا
در این میان علی صابری عضو حقوقدان شورا هم به «شهروند» می‌گوید که نه مثبت و نه منفی، هیچ مصوبه‌ای را نمی‌توان از شورا نام برد اما یکی از مسائلی که در شورای چهارم وجود داشته تورم مصوبات بوده است: «حدود ٧٠درصد از مصوبات شورا به دلیل اشکالات در دیوان عدالت اداری است؛ یعنی بسیاری از اعضای شورا اطلاعات کافی درباره مصوبات ندارند بنابراین رئیس شورای عالی استان‌ها باید برای اعضای شورا دوره‌های آموزشی یا کتاب‌های آموزشی داشته باشد؛ یعنی این وظیفه شورای عالی استان‌ها بوده است که به آن عمل نکرده است.»
**توجه به شورایاری‌ها از نقاط قوت شورای چهارم
محمد حقانی رئیس کمیته محیط‌زیست شورای شهر هم اگر چه معتقد است که شورای چهارم نتوانست به جایگاه اصلی خود برسد، او گفت که شورا نتوانست دگردیسی لازم را در طول ١٦سال گذشته ایجاد کند: «هیچ ساز و کار نظارتی برای شورا تعریف نشده است اما شورای چهارم توانست این حصار را از دور خود بردارد. شورای دوم و سوم کمتر به شهرداری انتقاد داشتند اما در شورای چهارم در جریان تذکرها و تصویب لوایح بسیاری از ناگفته‌ها مطرح شد و مردم را متوجه شوراها کردیم.»
حقانی توجه به شورایاری‌ها را یکی دیگر از دستاوردهای شورای چهارم نام برد: «اینها زینت مجالس بودند تنها موقع انتخابات به آنها توجه می‌شد و درواقع شهردار یار بودند اما حالا خودشان یار شوراها هستند اما باید قبول کنیم که توسعه یک شبه به وجود نمی‌آید؛ همین که دبیران شورایاری‌ها مطالبه‌گر شدند و دنبال تعریف از شهرداری نبودند، دستاورد خوبی است. گزارش‌های شورایاری‌ها در صحن شورای چهارم باعث جلوگیری از بسیاری از تخلفات شد.» او معتقد است که اگر چه اعضای اصلاح‌طلب در اقلیت بودند، اما توانسته‌اند از باغات کن محافظت کنند: «با کمک شورای عالی شهرساری پهنه این باغات از آر به جی تبدیل شد ضمن اینکه شهردار تهران هم شوراگرا نبود که امیدواریم این مشکل در شورای بعدی رفع شود.»
*منبع: روزنامه شهروند، 1396.2.13
نظر شما
