بایدها و نبایدهای شبکه بانکی در سال تولید و اشتغال

اگر می‌خواهیم اقتصاد مقاومتی در سال ۹۶ با دو بال تولید و اشتغال به پرواز درآید، چاره‌ای جز افزایش ظرفیت، تقویت و حمایت درست از شبکه بانکی نداریم و این مهم نیز جز با تصحیح انتظارات، سازوکارها و فرایندهای مرتبط با بانک‌ها محقق نخواهد شد.

 نقش تأمین مالی در بهبود یا افت عملکرد بخش واقعی اقتصاد آنچنان پررنگ و جدی است که تصور برداشتن گامی اثرگذار در مسیر اصلاح ساختاری اقتصاد بدون تعیین سازوکاری موفق در حوزه تأمین مالی ناممکن است. گذشته از اهمیت اصل تأمین مالی، شیوه و فرایند تجهیز منابع مالی لازم برای بخش‌های مختلف به خصوص بخش واقعی اقتصاد، مسئله‌ای است که به اندازه موضوع میزان دسترسی به این منابع دارای اهمیت است.

 در اقتصادی مانند اقتصاد ایران که سهم و نقش شبکه بانکی در تأمین مالی بسیار زیاد است، عملکرد و شرایط این شبکه به عنوان اساسی‌ترین جزء تأمین کننده منابع مالی لازم برای فعالیت‌های مولد، مسئله‌ای حیاتی و تعیین کننده خواهد بود و به همین خاطر به همان اندازه که روانی و توانایی شبکه بانکی در پمپاژ پول به بخش‌های مولد اقتصاد اهمیت دارد، سلامت و کارایی خود این شبکه نیز مهم است و تاکنون شبکه بانکی همواره برای بهبود شاخص‌های اقتصاد و تولید داخلی تلاش فراوان کرده است.

 در این راستا توجه به یک محور کلیدی بسیار حائز اهمیت است و ضرورت دارد تلقی اشتباه از نقش بانک‌ها در اقتصاد و حتی معیشت عمومی اصلاح گردد. در حال حاضر انتظار عمومی از شبکه بانکی، تأمین تمام نیازهای مالی و اعتباری متقاضیان تسهیلات به ارزان‌ترین قیمت و در سریع‌ترین زمان ممکن است. بنیان چنین انتظاری از این تلقی نادرست نشأت گرفته است که بانک‌ها، بنگاه‌های عام المنفعه هستند که فارغ از کسب درآمد و سود باید در خدمت تأمین سریع و ارزان پول مورد نیاز جامعه باشند و این در حالی است که متأسفانه این باور نادرست در میان برخی از مسئولان در لایه‌های مختلف وجود دارد و بر پرداخت هرچه بیشتر تسهیلات توسط بانک‌ها بدون در نظر گرفتن شرایط لازم برای فعالیت و سوددهی آنها اصرار و تأکید دارند.

به عبارت دیگر می‌توان رد پای وابستگی به نفت و درآمدهای نفتی را در این رفتار اشتباه مدیران نیز مشاهده کرد؛ نگاهی که بانک‌ها را تنها ابزار و مجرایی برای توزیع منابع حاصل از درآمدهای نفتی در قالب تسهیلات ارزان قیمت و در بسیاری از موارد فاقد توجیه اقتصادی می‌داند.

استمرار استفاده از تسهیلات تکلیفی، انتشار اوراق مشارکت توسط دستگاه‌های مربوطه، تبلیغ و دفاعی که بصورت شعاری از کاهش سود تسهیلات بدون توجه به سایر شاخص‌های تعیین کننده مانند نرخ سود سپرده، تورم و... از جمله شواهد و نشانه‌های این باور نادرست از نقش و جایگاه بانک‌ها در اقتصاد ایران است.

اگر می‌خواهیم اقتصاد مقاومتی در سال 96 با دو بال تولید و اشتغال به پرواز درآید، چاره‌ای جز افزایش ظرفیت، تقویت و حمایت درست از شبکه بانکی را نداریم و این مهم نیز جز با تصحیح انتظارات، سازوکارها و فرایندهای مرتبط با بانک‌ها محقق نخواهد شد.