بی‌تفاوتی بازار نفت ایران به هیاهوی ترامپ

تا پیش از روی کار آمدن ترامپ تحلیل و تفسیر از تاثیرات پیروزی نماینده محافظه‌کاران بر اقتصاد ایران و خصوصا نفت، بیشتر شکل پیش‌بینی و پیش گویی داشتند. اما ترامپ همه را حیرت زده کرد و اقدامات سریع و برق‌آسایی انجام داد. این اقدامات بر حوزه‌های رقصان و لرزانی مانند حوزه‌های بانکی بی‌تاثیر نبود ولی در حوزه «نفت ایران پسابرجام» قواعد بازی بسیار محکم‌تر است و به نظر می‌رسد بازار جذاب، بالقوه و استوار نفت ایران به گفته‌ها و اقدامات ترامپ واکنش چندانی نشان نخواهد داد. حتی افزایش قیمت بهای نفت نسبت به سخنان تحریک‌آمیز اخیر رئیس جمهور آمریکا نسبت به ایران. تحریم‌های ایران در سال‌های اخیر تاثیر متفاوتی بر حوزه‌های مختلف کشور گذاشت. 

با اجرایی شدن برجام، موفق‌ترین حوزه در صنایع داخلی حوزه نفت بوده است. یشتر وزیر امور خارجه کشورمان در جمع فعالان بخش خصوصی به تاثیر مثبت برجام در حوزه‌های نفت و حمل و نقل اشاره کرده و دلیل روند کند بهبود مراودات بانکی را محافظه کاری این حوزه عنوان کرده بود. حال معاون وزیر نفت نیز در نشستی خبری اظهار داشت: نگرانی ما بیشتر در مورد روابط بانکی است و سخنان ترامپ تا کنون در حوزه نفتی تاثیری نداشته است. علی کاردر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه «آیا تهدیدات و تحریم های جدید امریکا در روند برگزاری مناقصات نفتی ایران و حضور شرکت های خارجی خللی ایجاد کرده است»، گفت: تا این لحظه هیچ تاثیری در روند مذاکرات شرکت های خارجی و اعلام آمادگی آنها برای حضور در مناقصات نفتی ایران نداشته است و باید منتظر باشیم ببینیم که حوزه اروپا این تصمیمات امریکا را به رسمیت می شناسد یا خیر؛ فقط نگرانی در حوزه بانکی داریم اما آن‌چیزی که بر اساس برجام بوده مشکلی نیست، اگر در مازاد برجام بخواهد تصمیمی اتخاذ شود اتفاقی هنوز نیفتاده است.

** ترامپ نمی‌تواند به برجام دست بزند

مواضع و اقدامات تند دونالد ترامپ در مورد ایران به گونه‌ای پیش رفته که نه تنها این کشور، بلکه کشورهای دیگر نیز در مورد مشی و چگونگی رابطه خود با دولت جدید آمریکا تصمیم به رویکرد احتیاطی گرفته‌اند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، به خصوص دولت روحانی با توجه به اینکه برجام در زمره مهم‌ترین دستاورد سیاسی ـ دیپلماتیک او به حساب می‌آید، باید احتیاط بیشتر مورد توجه باشد. رئیس جمهوری جدید ایالات متحده این نگرانی را برای ایرانیان پدید آورده که چه بر سر این دستاورد دیپلماتیک که ماحصل ماه‌ها مذاکره فشرده با طرف‌های غربی بوده، خواهد آورد. «داود هرمیداس باوند» کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌و‌گو با «همدلی» اتخاذ چنین سیاست‌های شتابزده از سوی ترامپ را حاصل غیرسیاسی بودن شخصیت وی می‌داند. به اعتقاد این استاد روابط بین‌الملل ترامپ در سیاست‌های تند خود در مورد برجام تجدیدنظر می‌کند. در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را با هم می‌خوانیم.

آیا آمریکا و دولت جدید می‌توانند با استفاده از قانون داماتو به نقض برجام دست بزنند؟

قانون داماتو اکنون یک تصمیم قدیمی شده است. حتماً می‌دانید که ریشه تصمیم اخیر مجلس آمریکا به قانون داماتو برمی‌گردد که در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون در سال1996 به تصویب رسید. این قانون در حقیقت شرکت‌های خارجی را نسبت به سرمایه‌گذاری در ایران محدود می‌‎کرد و در راستای اجرایی شدن این محدودیت‌ها شرکت‌ها مجاز نبودند که بیش‌تر از 40 میلیون دلار سرمایه‌گذاری کنند و اگر از این قانون تخطی می‌کردند آنگاه با تحریم‌های مضاعف روبه‌رو می‌شدند. در دوران اصلاحات هم این قانون اجرایی شد اما در همان زمان اتحادیه اروپا نسبت به تصویب چنین قانونی موضع مخالف گرفت و آن را خلاف قوانین بین‌المللی مانند تجارت جهانی دانست.

** وقتی شهر کولبران، دروازه ورود مواد مخدر صنعتی شد

حالا چندسالی می‌شود که در حاشیه شهر و خانه باغ‌هایی که اطراف آن شکل گرفته می‌توان بقایای مواد دارویی را دید که به وفور در فضای سبز و اطراف این خانه باغ‌ها ریخته شده؛ باورکردنی نیست؛ شواهد نشان می‌دهند افرادی که در این خانه باغ‌ها هستند، از این داروها استفاده خاصی کرده‌اند.شاید مسئله‌ای اساسی که در مورد مواد مخدر صنعتی باید مورد توجه قرار بگیرد، چگونگی ورود آسان آن به کشور باشد. اما موضوع، زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بدانیم شهری که در ایران به شهر «صلح» معروف بود، دیروقتی است به دورازه ورود این مواد به کشورمان تبدیل شده است. شهر سردشت و دو شهر همسایه شمالی و جنوبی آن؛ پیرانشهر و بانه و مهاباد و خانقاه‌های سردشت، کانون‌هایی برای ورود مواد اولیه داروهای روان‌گردان از جمله شیشه هستند؛ در این میان، شهر صلح؛ در معرض آسیب‌های جدی قرار گرفته و دور نیست همین‌طور که شرق کشور دروازه ورود مواد مخدر شده، این منطقه هم به عنوان دروازه تام و تمام ورود مواد مخدر صنعتی به کشورمان، شناخته شود.اما در میان بی‌توجهی و محافظه‌کاری مردم، نهادهای مدنی و مسئولین شهر، دور از ذهن نیست که جوانان شهر، به صف افرادی بپیوندند که هر لحظه منتظر شنیدن حکم اعدام خود هستند.

یک پژوهشگر مسائل قومی به همدلی، می‌گوید«در حال حاضر ده‌ها نفر حکم اعدام دارند؛ زندانی هایی در حوزه قضایی سردشت و مهاباد و پیرانشهر که اگر برنامه‌ریزی توسعه در منطقه به گونه‌ای باشد که مردم سرشان به زندگی خودشان باشد و بتوانند نسبت به چشم‌اندازهای بلند‌مدت زندگی‌شان خوش‌بین باشند و بر اساس کار و درآمدی که دارند زندگی‌شان را تامین کنند، دیگر نیازی به ورود به کارهای پرمخاطره آن هم مخاطراتی که می‌تواند اعدام این افراد را به دنبال داشته باشد، نمی‌بینند.» احسان هوشمند، کمی از شهر صلح می‌گوید؛ از پیشینه شهر و این‌که چرا این شهر، شهر صلح نامیده شد؟ او توضیح می‌دهد که «سردشت شهری مرزی است که در جنوب غربی استان آذربایجان غربی قرار دارد و هم‌مرز کردستان عراق است. این شهر در تاریخ معاصر ایران، نخبه‌هایی را پرورش داده که معروف‌ترین آن ها عزیز خان مکری است که در دوره ناصری خدمات زیادی ارائه کرده و جزو سرآمدان و نخبگان سیاسی و لشگری به حساب می‌آید. مردم سردشت عموما کردزبان و مثل باقی شهرهای آذربایجان غربی، سنی مذهب هستند.»