برف و یخبندان، کمبود سوخت، آلودگی هوا یا به قول کارشناسان سازمان هواشناسی پدیده وارونگی، به ویژه در کلان شهرهای پرجمعیت، از عمده دلایلی است که سبب شده باب بحث چالش‌برانگیز و همیشگی تعطیلات زمستانی باز شود.
روزنامه اطلاعات در گزارشی نوشت: برف و یخبندان، کمبود سوخت، آلودگی هوا یا به قول کارشناسان سازمان هواشناسی پدیده وارونگی، به ویژه در کلان شهرهای پرجمعیت، از عمده دلایلی است که سبب شده باب بحث چالش‌برانگیز و همیشگی تعطیلات زمستانی باز شود.
سپیده طاهری در ادامه این گزارش آورد: در این میان موضوع‌های دیگری مانند کاستن از بار سنگین سفرها از دوش ایام نوروز و ماه‌های تابستان و کاهش حجم ترافیک سفرها در این زمان‌ها، از دیگر دلایلی است که به بحث‌ها و واکنش‌ها پیرامون تعطیلات زمستانی مدارس دامن می‌زند. این بحث که سال‌ها است میان مردم، کارشناسان و مسئولان مطرح است، همچنان در بلاتکلیفی به سر می‌برد و تصمیم قاطعی برای آن گرفته نشده است.
**پیشینه طرح تعطیلات زمستانی
سیدمحسن حسینی ارسنجانی ـ کارشناس آموزش و پرورش، با اشاره به اینکه طرح تعطیلات زمستانی مدارس به چند سال قبل برمی‌گردد، می‌گوید: وزرای قبلی آموزش و پرورش می‌خواستند در طول سال تحصیلی، روزهای تعطیلات تابستانی را کاهش دهند و شرایطی به وجود آورند که دانشآموزان بتوانند تعطیلات را در طول سال تحصیلی، تقسیم کنند. به همین دلیل لوایحی از طریق دولت مطرح کردند و در مواردی این اتفاق افتاد. زمانی که نظام آموزشی ترمی ـ واحدی بود، برخی از روزها را به عنوان تعطیلات زمستانی 5 تا 7 روزه ـ که البته معدود بود ـ در نظر می‌گرفتند، چرا که هر ترم کاملاً از ترم بعدی جدا می‌شد، ولی بعدها که نظام سالی ـ واحدی آغاز به‌کار کرد، طرح مزبور هم به خودی خود منسوخ شد.
**تجربه دیگر کشورها
بیشتر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، تعطیلات سالانه را متعادل ساخته‌اند و از کشدار شدن تعطیلات در یک فصل جلوگیری کرده‌اند.
حسن فرازنده خالدی ـ معاون آموزشی و پرورشی جامعة تعلیمات اسلامی کشور، با بیان اینکه در نظام آموزشی اغلب کشورها، اعم از کشورهای همسایه و پیشرفته «تعطیلات بین 2 نیمسال» یا «تعطیلات زمستانی» وجود دارد و به عنوان یک امر بدیهی، منطقی و قانونی تلقی می‌شود، می‌افزاید: برخی از کشورها را از این نظر بررسی کرده‌ایم و اطلاعاتشان را به دست آورده‌ایم؛ مدارس امارات متحده عربی از 26 آذر تا 12 دی‌ماه، تعطیلات زمستانی دارند و کشورهای دیگری مثل لبنان، قطر، سوریه و اردن نیز تعطیلی دارند. برخی از این کشورها زمان تعطیلاتشان هماهنگ است چون نظام‌شان را به نظام میلادی برده‌اند.
با آغاز سال میلادی، تعطیلاتشان شروع می‌شود، یعنی از 12 تا 27 دی‌ماه تعطیل هستند. ولی قطر از سوم تا چهاردهم بهمن ماه را به عنوان تعطیلات زمستانی اعلام کرده است. در پاکستان نیز مدارس از دوم تا دوازدهم دی‌ماه تعطیلند. در کشور هند، دانشآموزان به مدت 10 ماه به مدرسه می‌روند و 2 ماه ـ یک ماه در تابستان و یک ماه در زمستان ـ تعطیل هستند و تعطیلات زمستانی‌شان در بهمن ماه است. دانشآموزان در ترکیه و مالزی نیز 2 هفته تعطیلند. کشورهای روسیه، آلمان، انگلستان، آمریکا و کانادا نیز تعطیلات زمستانی دارند که این تعطیلات بر اساس پژوهش‌های علمی و تحقیقات روانشناسانه، با توجه به محتوای کتابهای درسی و تأثیرات آن در ابعاد مختلف زندگی دانشآموزان و خانواده‌هایشان، تعیین شده است.
**مخالفان و موافقان طرح
از ابتدای مطرح شدن تعطیلات زمستانی مدارس، همیشه گروهی موافق و گروهی دیگر مخالف اجرای این طرح بوده‌اند و هر گروه هم دلایل خود را داشته‌اند. عده‌ای که اغلب مخالف تغییر تقویم آموزشی هستند، انجام سفرهای خانوادگی در تابستان را به دلیل ویژگی‌های آب و هوایی، مناسب می‌خوانند و تغییر تقویم آموزشی را ایجاد محدودیت در مدت زمان این سفرها می‌دانند. به نظر این عده، اجرای برنامه‌های متمرکز نظیر ثبت‌نام، اجرای امتحانات سراسری، آزمون سراسری دانشگاه‌ها، نقل و انتقال معلمان و برنامه‌های آموزشی با یک تقویم آموزشی متمرکز امکان‌پذیر است و نمی‌توان به تناسب اقلیم هر منطقه،تعطیلات را کم و زیاد کرد.
از موضع وزارت آموزش و پرورش، تعطیلات تابستانی فرصتی برای جبران عقب‌ماندگی‌های تحصیلی دانشآموزان و تنظیم برنامه‌های بازآموزی، پرکردن کاستی‌های پرورشی، تعمیر و تجهیز و بازسازی ساختمان‌های آموزشی، چاپ کتابهای درسی و اصلاح برنامه‌های آموزشی است و کاهش زمان این تعطیلات، این وزارتخانه را با تنگناهایی روبهرو می‌کند.
علی عباسپور‌فرد، رئیس سابق کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اشکال عمده تعطیلات زمستانی در کاهش تعطیلات تابستانی را عدم تعطیلی دیگر اعضای خانواده‌ها بجز دانشآموزان می‌داند که در عمل منجر به استفاده نشدن از تعطیلات زمستانی می‌شود.
موسی‌الرضا ثروتی،نماینده سابق مجلس شورای اسلامی نیز ضمن مخالفت با این‌گونه طرح‌ها، آن را ناموفق می‌خواند. به عقیده او، سنت‌ها و آداب و عادات مردم در استفاده از تعطیلات نوروزی و تابستان، به راحتی در مردم قابل تغییر نیست.
از دیگر سو، عده‌ای موافق اجرای طرح تعطیلات زمستانی هستند. فرازنده خالدی که از جمله موافقان طرح است، در این‌باره می‌گوید: باید تغییراتی در تعطیلات ایجاد کنیم. ما با تعطیلات اجباری در زمستان مواجه هستیم و بارش برف، سرما و یخبندان، آلودگی هوا، وزش طوفان‌های سخت به‌ویژه در نواحی جنوبی کشورمان، از جمله دلایلی است که موجب تعطیلی زمستانه مدارس می‌شود.
وی می‌افزاید: مخالفان این طرح، یک مسأله را به عنوان مهمترین مانع در اجرای طرح اعلام می‌کنند و آن وجود تعطیلات زیاد در کشور است. این دلیل را ما می‌پذیریم، اما باید تعطیلات را اصلاح کنیم، نه اینکه به دلیل وجود مانع، صورت مسأله را پاک کنیم.
وی با بیان ضرورت اصلاح تغییرات در تعطیلات، پیشنهادی را برای آن اظهار می‌کند: پیشنهاد ما این است که سال تحصیلی را مانند حوزه‌های علمیه، از نیمه دوم شهریور یعنی از 16 شهریورماه آغاز کنیم. دانشآموزان در هر نیمسال حداقل باید 17 هفته در مدرسه حضور داشته باشند تا معلمان و دانشآموزان بتوانند با توجه به محتوای کتاب‌ها، آن‌ها را به پایان برسانند و مسایل و تمرینات آن را حل، مرور و جمع‌بندی و امتحانات را نیز برگزار کنند.
ما با در نظر گرفتن ضرورت 17 هفته برای هر نیمسال تحصیلی، پیشنهاد می‌کنیم از 16 شهریور تا 15 دی‌ماه، نیمسال اول سال تحصیلی باشد، به این معنا که از 16 شهریور تا 30 آذرماه، به مدت 15 هفته دانشآموزان سرکلاس حاضر شوند و از اول دی تا پانزدهم دی‌ماه نیز امتحانات نیمسال اول برگزار شود. تعطیلات زمستانی را حداقل به مدت 5 روز در نظر می‌گیریم، از 16 تا 20 دی‌ماه.
وی درباره نیمسال دوم سال تحصیلی می‌گوید: به دلیل وجود برخی تعطیلات در بین نیمسال دوم، مجبوریم آن را در چند بخش مطرح کنیم. پیشنهاد می‌کنیم نیمسال دوم سال تحصیلی از 21 دی ماه آغاز شود و تا 27 اسفند ماه به طول انجامد، یعنی به مدت 9 هفته و بخش دوم آن را از 7 فروردین تا 20 اردیبهشت ماه که به مدت 6 هفته است، در نظر بگیریم که در این مدت، دانشآموزان سرکلاس حضور دارند و از 21 اردیبهشت تا 12 خرداد نیز ایام برگزاری امتحانات باشد.
به این ترتیب 2 دوره 17 هفته‌ای برای هر نیمسال کامل خواهد شد و امتحانات تجدیدی دانشآموزان نیز از 15تا30 مرداد ماه باشد. براساس نظرسنجی انجام شده 66 درصد مردم نیز با تعطیلات زمستانی موافقند.
حسینی ارسنجانی با تأکید بر تغییر شرایط جسمی و روحی دانشآموزان نسبت به گذشته اظهار می‌کند: تغییر در وضع خانوادگی، آب و هوایی،نوع تغذیه و کم تحرگی دانشآموزان و دیگر عوامل موجب شده که شاهد تغییراتی در دانشآموزان باشیم که ضرورت وجود تعطیلات را که به نوعی تنوع در زندگی و تحصیلشان است، نشان می‌دهد. این کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به اینکه طرح تعطیلی زمستانی مدارس موافقان و مخالفانی دارد، ادامه می‌دهد: من به عنوان یک کارشناس، موافق اجرای این طرح هستم و با توجه به اینکه وضعیت مطالعاتی و درس دانشآموزان، عملکردشان و نوع برخوردشان با مسایل و کم تحرکی‌شان در دورن خانه بسیار نسبت به گذشته متفاوت شده است و اغلب به دنبال این هستند که مطالب را به صورت شسته و رفته به دست آورند، انرژی‌های کپسولی بگیرند و مطالب را در کلاس‌هایی غیر از کلاس‌های درس کسب کنند، معمولا این دانشآموزان نیازمند روحیه جدید نیز هستند که این امر ضرورت تحقق این طرح را دو چندان می‌کند.
او ادامه می‌دهد: «کولی» به عنوان یک جامعه‌شناس می‌گوید هر کس باید خود را در آینه دیگران ببیند. به این معنا که ببینیم دیگران نسبت به یک موضوع، شخص یا اشخاص چه نظری دارند. دیدگاه بسیاری از اولیاء دانشآموزان نسبت به اجرای طرح تعطیلات زمستانی مدارس نیز مثبت است و معتقدند پس از یک دوره تحصیل، فرزندشان نیاز به استراحت دارد تا بتواند با انرژی مضاعف، به فعالیتش ادامه دهد و تلاشش در پایان دوره تحصیلی، ثمربخش باشد.
او می‌افزاید: با توجه به این که در طول سال تحصیلی، بسیاری از شهرها به ویژه شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، شیراز و حتی اراک با آلودگی هوا روبهرو بودند و نیز روزهایی که بین‌التعطیل قرار می‌گرفت، آن‌ها را تعطیل اعلام می‌کردند، تمامی این موارد موجب افزایش شمار تعطیلات در تقویم آموزشی شد و به همین دلیل هیأت وزیران با طرح تعطیلات زمستانی مخالفت کرد. اخیراً برخی از معاونان محترم وزیر آموزش و پرورش در خصوص فراوانی تعطیلات، جلساتی داشتند که در نهایت اعلام کردند در دولت جدید، بهتر است روحیه کار و تلاش را جدی‌تر بگیریم و از میزان تعطیلات بکاهیم.
**زمان مناسب تعطیلات زمستانی
حسینی ارسنجانی درباره روزهای مناسب اجرای طرح تعطیلات زمستانی مدارس می‌گوید: معمولاً امتحانات در اواخر دی ماه آغاز می‌شود و تا 14 یا 15 بهمن ماه به طول می‌انجامد. برگزاری برخی از امتحانات، دست مدارس است، برخی از آن‌ها به صورت استانی برگزار می‌شود و بعضی از دروس که جنبه نهایی دارند به صورت کشوری و هماهنگ برگزار می‌شود.
پس از پایان یافتن هر کدام از این‌ها، یعنی بعد از اینکه دانشآموزان نوبت اول آزمون‌ها را دادند، می‌توانند تعطیلات زمستانی را آغاز کنند. به نظر من پانزدهم تا بیست و پنجم بهمن ماه، زمان مناسبی برای تعطیلات زمستانی مدارس محسوب می‌شود.
**امتحان‌های نهایی استان‌های گرمسیر
معاون آموزشی و پرورشی جامعه تعلیمات اسلامی کشور، نکته‌ای را درباره 6 استان گرمسیر کشور، استان‌های خوزستان، هرمزگان، کرمان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی، یادآور می‌شود: وقتی برای طراحی سئوالات امتحانات نهایی از معلمان طراح سؤال دعوت می‌شود، هر معلم موظف است 3 نمونه سؤال طراحی کند و به مرکز سنجش تحویل دهد. پیشنهاد می‌کنم از معلمان بخواهند به جای 3 نمونه سئوال، 4 نمونه سؤال طراحی کنند و به صورت رندم، 2 نمونه سؤال را به 6 استان گرمسیر بدهند و بقیه را در اختیارسایر استان ها بگذارند و آن استان‌ها استثنائاً می‌توانند زمان را تغییر دهند.
وی همچنین می‌گوید: پیشنهاد طرح تعطیلات زمستانی برای نیمسال‌های تحصیلی را با تعدادی از کارشناسان و مدیران از جمله کارشناسان و مدیران 6 استان گرمسیری مطرح کردیم که از آن استقبال کردند.
او ادامه می‌دهد: معمولاً امتحانات تا پایان خرداد ماه طول می‌کشد و بنابر پیشنهاد طرح شده، دانشآموزان فقط 12 روز در ایام خرداد ماه، مشغول امتحانات هستند و چون فقط امتحان می‌دهند و به منزل برمی‌گردند مشکلی برای‌شان ایجاد نمی‌شود.
خالدی تصریح می‌کند: با اجرای این پیشنهاد می‌توانیم یکپارچگی آموزشی را در کشورمان حفظ کنیم.
**نقاط قوت و ضعف طرح
تعطیلات تابستانی طولانی مدت یا تعطیلات زمستانی و تابستانی در طول یک سال، هر یک نقاط ضعف و قوتی دارد.
فرازنده خالدی درباره مزایای اجرای این طرح می‌گوید: همه ساله با شروع سال جدید تحصیلی، بخشی با تصمیم مسئولان دولتی و بخشی هم بدون نظر دیگران، درصدی به قیمت‌ها افزوده می‌شود که در صورت اجرای طرح تعطیلات زمستانی مدارس، حداقل 25 درصد سفرهایی که در هفته دوم فروردین ماه انجام می‌شود، به تعطیلات زمستانی موکول خواهد شد که در نتیجه مردم متحمل هزینه‌های مازاد غیرقانونی سال جدید و همچنین افزایش قیمتی که به دلیل ازدحام جمعیت ایجاد می‌شود، نخواهند شد که به نفع خانوارهای ایرانی خواهد بود.
وی با برشمردن مزایای اجرای این طرح می‌گوید: بخشی از نیروهای دولتی ـ نیروهای مسلح و کشوری ـ مانند عوامل نیروی انتظامی و کارکنان بیمارستان‌ها، برای رفتن به سفر در تعطیلات نوروزی با مشکل مرخصی مواجه‌اند و درصورتی که با درخواست مرخصی‌شان موافقت شود، کیفیت خدمات در اغلب بیمارستان‌ها و دیگر اماکن خدماتی به شدت کاهش پیدا می‌کند و در این‌صورت ما چون در سفر با مشکلات بیماری، مسمومیت‌های غذایی و تصادفات رانندگی روبهرو هستیم، نیاز به خدمات درمانی داریم، در حالی‌که کیفیت خدمات بیمارستانی کاهش پیدا می‌کند. اگر تعطیلات را به ایام زمستان برگردانیم، حداقل 25درصد از نیروهای آتش‌نشانی، انتظامی و بیمارستانی، سفر هفته دوم را به ایام زمستان موکول می‌کنند که در این‌صورت، نتایج خدمات اجتماعی افزایش می‌یابد.
**گردشگری و تقسیم تعطیلات مدارس
خالدی به بار فرهنگی اجرای طرح تعطیلات زمستانی مدارس اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از افراد از سفر به اماکن تاریخی و گردشگری در ایام تابستان به دلیل ازدحام جمعیت و شلوغی جاده‌ها خودداری می‌کنند و خود به خود این اماکن یک بار در طول سال، شاهد بازدیدکنندگان پرتراکم خواهد بود. اما اگر تعطیلات مدارس را به زمستان هم بیاوریم نقاط گرمسیری نیز مشمول حضور گردشگران و سازمان میراث فرهنگی‌شان،نیز فعال تر خواهد شد.
او بهداشت روانی را نیز به عنوان یکی از مزایای اجرای طرح تعطیلات زمستانی مدارس بر می‌شمارد و می‌گوید: جسم و روح دانشآموزان نیاز به بازسازی دارد که این امر موجب می‌شود آنان با انرژی و آمادگی ذهنی بیشتری وارد نیمسال دوم سال تحصیلی شوند.
منبع: روزنامه اطلاعات، 1395.10.29
نظر شما
