سرازیر شدن اخیر پناهجویان به اروپا که بزرگترین موج مهاجرت به این قاره کهن در چند دهه گذشته به شمار می‌رود، تنها یک وضعیت انسانی اضطراری نیست بلکه فرصت جدیدی برای بسیاری از کشورهای اروپایی است که اقتصاد آنها با تهدید پیری جمعیت روبروست.
کاهش نرخ زاد و ولد به این معناست که در سالهای آتی برای حمایت از شمار رو به رشد بازنشستگان، کمبود نیروی کار اروپایی وجود خواهد داشت. بنابراین از راه رسیدن هزاران نیروی کار جوان و اغلب تحصیلکرده، از دورنمای اقتصادی بلندمدت این منطقه پشتیبانی می‌کند.
آلمان از جمله کشورهایی بوده که صریح‌ترین حمایت را از پناهجویان داشته و همچنین کشوری است که سریع‌تر از سایرین از آنها سود خواهد برد زیرا بازار کار قوی با موقعیتهای کاری فراوان دارد.
در مقابل اقتصادهایی مانند یونان و ایتالیا چند سال و شاید چند دهه بعد شاهد اثرات مثبت ورود پناهجویان خواهند بود با این همه آنها هم با تهدید پیری جمعیت روبرو هستند.
ژان کلود ژانکر، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا ماه گذشته در یک سخنرانی اظهار کرد: فراموش نکنیم که ما یک قاره کهن با جمعیت رو به کاهش هستیم.
اداره آمار آلمان پیش از اینکه موج مهاجرت در سال جاری آغاز شود، برآورد کرده بود جمعیت این کشور که اکنون 80.8 میلیون نفر است، تا سال 2060 یک دهم یا بیشتر کاهش پیدا خواهد کرد. آلمان پیش‌بینی کرده است که نیروی کار این کشور در 15 سال آینده، شش میلیون نفر کاهش پیدا می‌کند.
پذیرش 800 هزار پناهجو از سوریه، عراق و سایر کشورها در سال جاری، برای آلمان در سال آینده حدود شش میلیارد یورو (6.6 میلیارد دلار) هزینه حمایت رفاه اجتماعی و آموزش زبان خواهد داشت.
اما چنین هزینه‌های ابتدایی ممکن است با رشد اقتصادی بالاتر جبران شود. طبق برآورد آندراس ریس، اقتصاددان بانک یونی کردیت، موج ورود مهاجران در چند سال آینده حدود 1.7 درصد به رشد اقتصادی آلمان تا سال 2020 اضافه خواهد کرد.
دیتر زتچه، مدیرعامل دایملر که شرکت آلمانی سازنده کامیون‌ها و خودروهای سواری مرسدس بنز است، اخیرا اظهار کرد: پذیرفتن بیش از 800 هزار نفر در آلمان بی‌شک کار دشواری است اما در بهترین وضعیت، می‌تواند مبنای معجزه اقتصادی آینده آلمان شود.
سوئد هم که سال گذشته با پذیرش 80 هزار پناهجو در اتحادیه اروپا پس از آلمان بالاترین رتبه را در این زمینه داشت، تازه واردان را با وجود هزینه‌هایی که در ابتدا تحمیل می‌کنند، به سود خود می‌بیند.
با اینهمه ورود مهاجران در سایر کشورهای اروپایی ممکن است چندان آسان نباشد. یونان که نخستین مقصد ورود مهاجران از خاورمیانه به اتحادیه اروپاست، نرخ بیکاری حدود 25 درصد دارد و حدود نیمی از جوانان آن بیکار هستند. گفته می‌شود یک نسل طول خواهد کشید تا وضعیت اقتصادی این کشور متحول شود.
مهاجران با علم به این موضوع، ترجیح می‌دهند به آلمان و سایر کشورهای ثروتمند شمال اروپا برسند. از قضا بعضی از کشورهای اروپایی که به شدت تلاش می کنند از ورود مهاجران جلوگیری کنند، کشورهایی هستند که بیش از همه در معرض تهدید کاهش نرخ زاد و ولد قرار دارند.
مجارستان در زمره این کشورهاست که مرزهایش را با سیم خار بسته و با استفاده از گاز اشک آور و کامیونهای آب پاش مانع عبور مهاجران از مرزهای این کشور می‌شود.
در لهستان که کوچک شدن خانواده‌ها باعث شده نیروی کار کمتری برای پشتیبانی از بازنشستگان وجود داشته باشد، این کشور تنها برای پذیرش دو هزار پناهجو موافقت کرده است و با وجود اینکه در حال بررسی پذیرفتن شمار بیشتری است اما تقاضای اتحادیه اروپا برای پذیرفتن 12 هزار نفر را رد کرده است.
و دولت چک با وجود کاهش جمعیت در اقتصادش، چندان استقبالی نکرده و تنها با ورود 1500 مهاجر موافقت کرده است. انتظار می‌رود نسبت نیروی کار به بازنشستگان در این کشور، از چهار نیروی کار به ازای هر فرد 65 ساله یا مسن‌تر در 25 سال آینده به دو نفر به ازای هر بازنشسته کاهش پیدا کند.
بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، در مجموع سیاست استقبال از پناهجویان و سایر مهاجران حتی در آلمان بیشتر از عوامل اقتصادی، تحت تاثیر عوامل سیاسی و فرهنگی قرار دارد.
به گفته کارشناسان، اقتصاد آلمان می‌تواند حتی از افزایش بیشتر مهاجرت سود ببرد با اینهمه دولت این کشور مردد است. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان گفته است خارجیانی که از جنگ و کشتار گریخته اند خوش آمده‌اند اما کسانی که تنها به دلایل اقتصادی آمده‌اند باید کشور ما را ترک کنند.
به گفته ژان کریستوف دومون، یک کارشناس مهاجرت در سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در پاریس، پذیرفتن پناهجویان نسبت به سایر مهاجران هزینه‌های سنگین‌تری دارد زیرا آنها اغلب به یادگیری زبان و درمان آسیبهای جسمی و روحی نیاز دارند.
با این همه پناهجویان اگر با جامعه به خوبی یکپارچه شوند، تاثیر مثبتی بر اقتصاد خواهند داشت. طبق تحقیقاتی که در استرالیا انجام گرفته است، پناهجویان در 15 سال آینده بیش از هزینه‌های رفاهی که دارند، در اقتصاد کشور جدیدشان مشارکت خواهند کرد.
اولریش گریلو، مدیر فدراسیون صنایع آلمان اظهار کرده است دولت آلمان باید اطمینان حاصل کند که تازه واردان به سرعت کار پیدا می‌کنند. در حال حاضر بعضی از شرکتها تمایلشان را برای پذیرفتن تازه واردان اعلام کرده‌اند از جمله زیمنس و دویچه تلکام که به شمار کوچکی کارآموزی پیشنهاد کرده‌اند.
نظر شما
