با توجه به آخرین عملکرد بازار سرمایه، ارزش سبد سهام عدالت ۴۹۲ هزار تومانی به ۱۸ میلیون تومان، ۵۳۲ هزار تومانی به ۱۹.۵ میلیون تومان و یک میلیون تومانی به ۳۹ میلیون تومان رسیده است
طبق وعده رئیس جمهور فروش ۳۰ درصد دوم سهام عدالت از عید غدیر آغاز شده و سهامداران میتوانند ۶۰ درصد سهام خود را از طریق بانکها یا کارگزاریها بفروشند. بهنظر میرسد پرونده آزادسازی سهام عدالت تا پایان سال بسته میشود، چراکه طبق گفته رئیس جمهور مابقی سهام عدالت نیز قرار است ۲۲ بهمنماه آزاد شود.
مشمولانی که روش مستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده بودند و تاکنون اقدام به فروش سهام خود نکردهاند، میتوانند برای فروش ۶۰ درصد سهام خود اقدام کنند. افرادی هم که پیش از این ۳۰ درصد سهام خود را فروخته بودند، میتوانند نسبت به فروش ۳۰ درصد دیگر سهام خود اقدام کنند. هرچند سهامداران برای فروش سهام خود محدودیت زمانی ندارند و اگر امسال هم اقدام به فروش سهام خود نکنند، حق فروش از آنها سلب نخواهد شد.
چگونه سهام عدالت خود را بفروشیم؟
از آنجایی که امکان تغییر کارگزار ناظر سهام عدالت وجود ندارد، کسانی که پیش از این برای فروش ۳۰ درصد اول سهام عدالت اقدام کرده بودند، برای فروش ۳۰ درصد دوم باید به سراغ همان کارگزار قبلی بروند. برای اطلاع از کارگزار ناظر سهام عدالت میتوان با شماره ۱۵۶۹ تماس گرفت و داخلی ۱ را وارد کرد. بعد از ثبت کد ملی، تلفن گویا نام کارگزاری که فرد میتواند ۳۰ درصد دوم سهام عدالت خود را در بورس بفروشد، میگوید. کارگزاریها برای فروش سهام عدالت در سایت خود سامانه سهام عدالت راهاندازی کردهاند که افراد از طریق آن میتوانند سهام عدالت خود را بفروشند.
البته طبق گفته سید محمد جواد فرهانیان، مدیر برنامهریزی و توسعه شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار در این مرحله نیز مانند مرحله قبل افراد میتوانند با مراجعه به بانکها سهام عدالت خود را برای فروش ثبت کنند، اما بانکها از درگاه کارگزاری خود اقدام به فروش میکنند. برای مراجعه به بانکها هم محدودیت زمانی وجود ندارد.
۶۰ درصد سهام عدالت چقدر میشود؟
ارزش برگههای سهام عدالت نسبت به آغاز فروش بیش از ۳۰ درصد رشد داشته است. با توجه به آخرین عملکرد بازار سرمایه در هفته گذشته، ارزش سبد سهام عدالت ۴۹۲ هزار تومانی به ۱۸ میلیون تومان رسیده که ۶۰ درصد آن معادل ۱۰ میلیون تومان و ۸۰۰ هزار تومان است. ارزش سبد سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی به ۱۹.۵ میلیون تومان رسیده که ۶۰ درصد آن معادل ۱۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان میشود.
افرادی هم که ارزش سبد سهام عدالت آنها یک میلیون تومان بوده، ارزش سهام آنها به ۳۹ میلیون تومان رسیده و احتمالاً در آزادسازی مرحله دوم سهام عدالت با فروش ۶۰ درصد سهام خود، میتوانند منتظر واریز حداقل ۲۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان باشند.
شرایط فروش سهام عدالت برای افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کردهاند
شرایط فروش سهام عدالت برای کسانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده بودند این است که آنها به جای اینکه سهامدار تک تک شرکتهای حاضر در سبد سهام عدالت باشند، صرفاً سهامدار شرکتهای استانی خواهند بود.
این شرکتهای استانی باید به بورس وارد شوند تا مشمولان بتوانند تا ۶۰ درصد سهام خود را بفروشند. طبق گفته رئیس سازمان خصوصیسازی، ۱۰۰ درصد از سهام شرکتهای سرمایهگذاری استانی وارد بازار سرمایه خواهد شد که ۶۰ درصد آن در روز بعد از عید غدیر قابلیت معامله را پیدا خواهند کرد. حالا با فرا رسیدن این روز شاهد هستیم که تنها یک شرکت استانی، خراسان جنوبی با نماد «وسخراج» امکان معامله در بورس را پیدا کرده است.
البته کسانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کردهاند، میتوانند تغییر وضعیت دهند. مدیر برنامهریزی و توسعه شرکت سپردهگذاری در اینباره گفته است: «کسانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده و سهامشان را نفروختهاند اما اکنون به فروش آن نیاز دارند میتوانند در سامانه {سهام عدالت} تغییر وضعیت دهند و سهام خود را بفروشند.»
سازوکار دریافت کارت اعتباری سهام عدالت
آنهایی که سهام عدالت خود را تاکنون نگه داشتهاند، میتوانند از بانکها کارت خرید اعتباری بگیرند. به گفته حسین سلاح ورزی، عضو شورای عالی بورس، با موافقت دولت و بانک مرکزی کارت اعتباری به مشمولان سهام عدالت تعلق میگیرد و آنها مجبور به فروش زودهنگام سهام عدالت خود نیستند.
بانکها توافق کردهاند که حداقل ۵۰ درصد ارزش روز سهام عدالت آزاد شده را به عنوان وثیقه بپذیرند و تسهیلات بدهند. زمان بازپرداخت نیز به صورت سه ساله با نرخ مصوب شورای پول و اعتبار یعنی ۱۸ درصد است. هرچند محمدرضا حسین زاده مدیرعامل بانک ملی اعلام کرده که فلسفه کارت اعتباری این است که در ابتدا وام تلقی نشود؛ فرد از اولین تراکنش یک ماه فرصت دارد تسویه کند. اگر تسویه کرد یک ریال هم به بانک بهعنوان بهره نیاز نیست بدهد و بلافاصله از ماه بعد دوباره میتواند این کار را انجام دهد. اما اگر این زمان گذشت و تسویه نکرد این مبلغ تبدیل به وام شده و دیگر باید بهره ۱۸ درصدی پرداخت شود.
دریافت این کارت نیاز به ضامن ندارد و همان سهام عدالت نقش ضمانت را ایفا خواهد کرد. تا اینجای کار بانک ملی برای این طرح پیشقدم شده و اعلام کرده دارندگان سهام عدالت نزد بانک ملی ایران میتوانند تا سقف پنج میلیون تومان در ازای توثیق سهام خود کارت اعتباری دیجیتالی دریافت و از چهار هزار فروشگاه زنجیرهای خرید کنند.
برای دریافت این کارت نیاز به مراجعه حضوری نیست و کاملاً الکترونیکی انجام میشود. طبق گفته عباس معمارنژاد، معاون وزیر اقتصاد بانک ملت هم این اقدام را انجام داده و به زودی جزئیات آن اعلام خواهد شد. بانک صادرات، سپه و تجارت هم در حال آماده کردن زیرساختها هستند تا مردم برای دریافت این وام، نیاز به مراجعه حضوری به شعب بانک نداشته باشند.
تجربه ناخوشایند فروش مرحله اول سهام عدالت
معاون وزیر اقتصاد درباره وضعیت فروش سهام کسانی که درخواست فروش سهام عدالت خود را ثبت کردهاند، گفته است: «بر اساس آخرین آمار، ۹۶ درصد از کسانی که فروش سهام عدالت خود را ثبت کردهاند، وجوه را دریافت کردهاند و تنها ۴ درصد در شرایط تجمیع و فروش سهام عدالت قرار دارند، وگرنه بانکها و کارگزاریها ۹۶ درصد سهام فروخته شده را پرداخت کردهاند.»
اما باتوجه به نظرهایی که درباره فروش سهام عدالت دریافت میکنیم، میتوان گفت فروش مرحله اول سهام عدالت با تجربه خوبی روبهرو نبوده است. برخی از افرادی که ۳۰ درصد از سهام خود را فروختهاند، پس از دو ماه هنوز کل مبلغ خود را دریافت نکرده یا اصلاً پولی به حسابشان واریز نشده است.
وزیر اقتصاد نیز در واکنش به انتقادات مردمی نسبت به عدم واریز پول فروش سهام عدالت توسط برخی بانکها اعلام کرده که هیچ بانکی اجازه ندارد، کمتر از ارزش بازار بورس، سهام عدالت را خریداری کند. با این حال باید دید مشکلات فروش سهام عدالت برای دومین مرحله سهام عدالت تا سقف ۶۰ درصد دوباره تکرار خواهد شد یا کارگزاریها و بانکها بهتر از قبل عمل خواهند کرد؟