حدود 15 سالی از مطرح شدن صندوق تعاون در خصوص ورود بیمه‌های تعاونی در راستای تحقق سیاست‌های کلی اصل ۴۴ به صنعت بیمه کشورمان مي‌گذرد. اما شاهد اتفاقا خاصی در این زمینه نبودیم. در همان زمان، بیمه تکافل نیز مطرح شد ولی در این خصوص هم با وجود گذشته نزدیک به دو دهه شاهد رخداد خاصی نیستیم.
به گزارش بانکداری ایرانی ، اسلامی کردن اجزا اقتصاد، پیشینه طولانی دارد. اوراق بهادار اسلامی، بازار سرمایه و ابزارهای اسلامی، بانکداری اسلامی و بیمه اسلامی از جمله مورادی هستند که در کشورهای اسلامی مطرح است. کشورهای اسلامی در حوزه مالی توفیق زیادی داشتند چون که ابزارهای سرمایه گذاری مناسبی در این حوزه ها دارد. هرچند نفوذ این اسلامی کردن اجزا اقتصاد تا ارکان اقتصادی غرب نیز رخ داده‌است. مثلا بانک های انگلیس، امریکا و سوییس در زمینه ابزارهای اسلامی مالی اقدامات زیادی کردند که نتیجه مثبتی نیز داشت. اما در ایران ما شاهد رخدادهای مثبت زیادی نبودیم . موضوع بیمه تکافل چندسالی است که مطرح می شود اما این روزها بیمه مرکزی تمرکز بیشتری را در این حوزه مبذول داشته است. این در حالی است که صنعت بیمه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند و نتوانسته ظریف نفوذ مناسب را طبق برنامه پنج ساله توسعه رقم بزند.
واژه تكافل به مفهوم بيمه اسلامي است كه در محدوده معاملات اسلامي(بانكداري اسلامي) با رعايت قوانين و مقررات اسلامي انجام مي‌پذيرد. اصولا بيمه مكانيزمي براي جبران تبعات ناشي از حوادث مختلف بوده و در راستاي اصل جبران خسارت و مسووليت‌هاي مشترك افراد جامعه عمل مي‌نمايد. تكافل داراي ريشه عربي كفال است كه به معنا و مفهوم برآورد نياز در جامعه مي‌باشد و بيمه تكافل خسارت ناشي از حوادث را تحت‌پوشش قرار مي‌دهد و در واقع مكمل نظام بانكي بدون ربا است.
بيمه تكافل از بسياري جهات شبيه بيمه‌هاي بازرگاني مرسوم بوده كه بر اصل مشاركت و تعاون بيمه‌گزاران تاكيد دارد. در واقع نوعي بيمه اسلامي‌مبتني‌بر مشاركت و تعاون و ايجاد صندوق مشترك مي‌باشد. اين امر سابقه بسيار طولاني در كشورهاي اسلامي‌داشته، به طوري كه به دنبال گسترش مبادلات تجاري بين بازرگانان مسلمان عرب و كشورهاي هند، مالايا و ساير كشورهاي آسيايي، بازرگانان براي جبران خسارات وارده به كالاي خود صندوقي را تشكيل مي‌دادند. اساس بيمه اسلامي‌يا تكافل مسووليت مشترك، غرامت مشترك و منافع مشترك است.
مناسب بودن یا نبودن این بیمه برای اقتصاد کشورها را باید کارشناسان کشورهایی که در این حوزه موفق بودند، اظهار نظر کنند، اما در ایران به دلیل مشکلاتی که صنعت بیمه دارد شاید مطرح شدن بیمه تکافل همچنان زود بوده و باید بسترسازی های مناسبی انجام شود. بسیاری از کارشناسان مطرح شدن تکافل در شرایط فعلی اقتصاد و صنعت بیمه را کاری نامناسب ارزیابی می کنند و می‌گویند مشکلات زیادی در صنعت بیمه وجود دارد که امدن بیمه تکافل در چنین شرایطی ممکن است طرحی ناموفق و حتی تبدیل به یک عنصری غیر اسلامی شود. این کارشناسان بانکداری اسلامی در ایران را مثال می زنند که به دلیل عدم بسترسازی نامناسب بانکداری بدون ربا موفق نبوده و تمامی مراجع از این موضوع گله کرده‌اند. لذا برای اینکه شاهد شکستی در صنعت بیمه نباشیم، باید بسترسازی لازم صورت گیرد. برخی از کارشناسان سوالات زیادی را مطرح کردند. این افراد، فارغ از موضوع بیمه تکافل، می‌گویند که ضرورت این اقدامات در حال حاضر ، اولویت و وزن بیمه تکافل در اهداف صنعت بیمه ، عملکرد بیمه مرکزی و پژوهشکده مبهم و نامشخص است. آیا اتفاق جدیدی در بازار بیمه کشور رخ‌داده است؟ آیا قرار است به بازار بیمه کشورهای همسایه ورود کنیم؟ آیا فرصت‌های جدیدی در بازار بیمه کشور شناسایی‌شده است؟ آیا این رویکرد نوعی دستور از سوی دولت است یا بیمه مرکزی خود به این مساله توجه دارد. این کارشناسان خواهان این هستند که مسئولان پژوهشکده بیمه و بیمه مرکزی پاسخ دهند که واقعا در حال حاضر موضوع تکافل 50 درصد دغدغه و مسئله صنعت بیمه محسوب می‌شود؟ آیا موضوعات دیگر نظیر اقتصاد دیجیتال و صنعت بیمه ؛ آثار تورم و رکود سیستمی بر پرتفوی نمایندگان فروش و شرکت های بیمه ؛ برنامه استراتژیک بیمه مرکزی و سایر مسائل و مصائب ریز و درشت در حوزه های گوناگون ارزش پرداختن ندارد ؟ آیا تکافل جزو اولویت های سطح یک و ضروری صنعت بیمه ایران است ؟
این سوالات به هیچ وجه در صدد رد کردن بیمه تکافل نیست و اتفاقا بر این نظر است که باید شرایط مناسبی را مهیا کرده و در موقع مناسب به پرداخت تا مانند بانکداری اسلامی در ایران نشود تا مراجع عظام ناراحت از وضعیت نامناسب آن شوند.
