دیدگاه نظریه‌پردازان و حقوقدانان اسلامی می‌گوید: «سه ویژگی قرارداد؛ عدم‌اطمینان و احتمالی بودن آن، وجود قرار در قراردادهای بیمه‌ای و شائبه وجود بهره (ربا) در بیمه‌های رایج بازرگانی با قوانین و الزامات شریعت اسلامی‌همسو نیست.» این نظریه موجب شد تا انجمن فقه اسلامی جده در سال ۱۹۸۵ سیستم بیمه تکافل را به عنوان یک جایگزین مناسب برای بیمه‌های متعارف رایج تصویب کند.
به گزارش بانکداری ایرانی، دیدگاه نظریه‌پردازان و حقوقدانان اسلامی می‌گوید: «سه ویژگی قرارداد؛ عدم‌اطمینان و احتمالی بودن آن، وجود قرار در قراردادهای بیمه‌ای و شائبه وجود بهره (ربا) در بیمه‌های رایج بازرگانی با قوانین و الزامات شریعت اسلامی‌همسو نیست.» این نظریه موجب شد تا انجمن فقه اسلامی جده در سال ۱۹۸۵ سیستم بیمه تکافل را به عنوان یک جایگزین مناسب برای بیمه‌های متعارف رایج تصویب کند. تکافل نه یک رشته بیمه ای، بلکه یک نظام بیمه اسلامی است. در تکافل، مشتریان بیمه توافق می‌کنند تا با تجمیع حق بیمه‌های پرداختی، دیون هر کدام از افراد نیازمند پرداخت شود. همانند بیمه‌های دو طرفه، بیمه‌گذاران در سود یا زیانی که از سرمایه‌گذاری وجوه تکافل در فعالیت‌های اقتصادی می‌شود، منتفع خواهند شد. در این وضعیت، ریسک ناشی از سرمایه‌گذاری وجوه تنها متوجه شرکت تکافل نبوده و بر خلاف بیمه‌های تجاری معمول، همه اعضا به اندازه سهم خود از سود یا زیان فعالیت‌ها متاثر خواهند شد و در پایان سال مالی، اگر مازادی ناشی از فعالیت‌های تکافلی باقی مانده باشد در میان اعضا تقسیم می‌شود. تفاوت دیگر بیمه‌های تکافل با بیمه‌های رایج در نحوه سرمایه‌گذاری منابع است؛ دارایی‌های تکافل باید در مسیر کسب‌و‌کارهای مشروع به کار گرفته شود. به عنوان مثال نمی‌توان سرمایه تکافل را در فعالیت‌هایی که برای تامین سرمایه، بهره پرداخت می‌کنند، مورد استفاده قرار داد. مدیران نیز در ازای فعالیت‌های خود برای اداره تکافل و پوشش دادن هزینه‌های مربوط به فعالیت‌های آن، مبلغ مشخصی از محل درآمد‌های منابع در اختیار خواهند داشت. این منابع برای تاسیس، اداره امور و تضمین سودآوری شرکت پرداخت شده و تمامی اعضا در هنگام تاسیس تکافل به پرداخت آن متعهد می‌شوند.
طبق آمارهای قابل اتکا بیش از ۱۹۵ شرکت تکافل در بازار بیمه فعالیت دارند که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.
عبدالقادر فقیهی، نماینده کل شرکت سهامی‌بیمه ایران در امارات عربی متحده و کشور عمان درخصوص بیمه‌های تکافل گفت: تکافل به مفهوم بیمه اسلامی است که در محدوده معاملات اسلامی(بانکداری اسلامی) با رعایت قوانین و مقررات اسلامی انجام می‌پذیرد؛ اصولا بیمه مکانیزمی برای جبران تبعات ناشی از حوادث مختلف بوده و در راستای اصل جبران خسارت و مسوولیت‌های مشترک افراد جامعه عمل می‌نماید.فقیهی ادامه داد: اساس بیمه اسلامی‌یا تکافل مسوولیت مشترک، غرامت مشترک و منافع مشترک است.فقیهی با اشاره به اینکه یکی از تفاوت‌های مهم بیمه تکافل با سایر قراردادها این است که بیمه‌گذاران در درآمد حاصل از عملیات بیمه تکافل و سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده طبق شریعت اسلامی‌شریک می‌باشند، متذکر شد: به طور نمونه می‌توان تشکیلات و وظایف یک شرکت بیمه تکافل را به شرح ذیل عنوان کرد:
الف: پذیرش ریسک از اعضا توسط شرکت
ب: شرکت عملیات بیمه تکافل را به نمایندگی از سوی بیمه‌گذاران مدیریت می‌نماید.
ج: تمامی‌پرداخت‌ها به صورت مشارکت (حق بیمه) از اعضا (بیمه‌گذاران) در صندوق تکافل ذخیره می‌شود.
د: تمامی‌پرداخت‌ها (خسارات) از محل ذخیره صندوق تامین می‌شود.
هـ: حق بیمه‌های پرداخت‌شده توسط اعضا و از طریق شرکت با رعایت موازین اسلامی‌سرمایه‌گذاری می‌گردد و بیمه‌گذاران در منافع حاصل از آن شریک می‌باشند.
فقیهی در پاسخ به این پرسش که «بیمه اسلامی نخستین بار به چه صورت اجرا شد و امروز چه وضعیتی دارد؟» اظهار کرد: شرکت بیمه اسلامی‌سودان مجوز فعالیت خود را در سال ۱۹۷۹ گرفت که می‌توان از آن به عنوان اولین شرکت تکافلی یاد کرد تا اینکه در سال ۱۹۸۵ شرکت‌های تکافل در امارات متحده عربی، مالزی و بحرین تاسیس شدند. در حال حاضر حدود ۶۵ شرکت بیمه تکافل و هشت شرکت بیمه اتکایی تکافل در جهان اسلام فعالیت دارند.فقیهی درخصوص نحوه نظارت بر بیمه‌های تکافل گفت: یک هیات نظارت شرعی بر عملیات بیمه‌ای و انطباق آن با شریعت نظارت دارد؛ زیرا صندوق سهامداران از صندوق بیمه‌گذاران جدا است و شرکت موظف است سودهای فنی را بین بیمه‌گذاران توزیع کند و اجتناب از سرمایه‌گذاری در دارایی‌های غیرمشروع جزو اهم برنامه‌ها است.اودرخصوص نحوه دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت درتکافل یادآورشد: به یک شرکت سهامی‌یک دستمزد تناسبی ثابت (حق‌الوکاله) یا دستمزد مبتنی بر عملکرد (مضاربه) یا ترکیبی از هر دو پرداخت می‌شود، اگر در پرداخت خسارت کسری به وجود آید، عامل تکافل اجازه ندارد آن را پوشش دهد، در عوض او باید یک وام بدون بهره (قرض‌الحسنه) تدارک دیده و توسط مازادهای صندوق بیمه بازپرداخت می‌شود. در تکافل بیمه‌گذاران، مشارکت‌کنندگان نام دارند.
وی درخصوص وضعیت بیمه‌های تکافل در سایر کشورها گفت: کشورهای مالـزی، اندونـزی، عربسـتان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین پنج بازار عمده بیمه‌های تکافل هستند. مالزی توسعه‌یافته‌ترین بازار تکافل با چارچوب مقرراتی پیشرفته است که باعث رشد آن شده است و به عنوان قطب فعالیت‌های اقتصادی در مالیه اسلامی‌عمل می‌کند. اوادامه داد: اندونزی نیز دارای بیشترین تعداد مسلمان در جهان، درآمد سرانه پایین و ضریب نفوذ بیمه ای پایین است که صنعت تکافلی کوچک، اما در حال رشد دارد، در عین حال عربستان سعودی بزرگترین اقتصاد خاورمیانه است که صنعت تکافل آن با رشدی سریع در حال فعالیت است و ظرفیت بیمه‌های زندگی بکری دارد؛ امارات متحده عربی نیز توسعه‌یافته‌ترین و بزرگترین بازار بیمه مرسوم در خاورمیانه است.
