یکی از رشته‌های عمومی بیمه‌گری مطرح در صنعت بیمه ایران و جهان، رشته بیمه مسئولیت است. این رشته به طور مستقیم در تنظیم روابط اجتماعی افراد جامعه، شناخت افراد از حقوق و مسئولیتهای یکدیگر و تأمین امنیت حرفهای مشاغل و فعالیت‌‌ها تاثیر گذار است.
انواع مختلفی برای این رشته وجود دارد که برخی از انها عبارت از بیمه مسئولیت عمومی، بیمه مسئولیت حرفه ای، بیمه مسئولیت تولیدکنندگان کالا و سایر انواع بیمه مسئولیت است.
به گزارش بانکداری ایرانی ، شرکت بیمه پارسیان در سال گذشته بیش از یک هزار و 610 میلیارد ریال حق بیمه مسئولیت صادر کرده که نسبت به سال 98 رشدی نزدیک به 30 درصدی داشته است.
در سال‌های اخیر، بیمه پارسیان برای رشته بیمه مسئولیت برنامه ریزی خاصی انجام داده و روی شرایط فنی، بازاریابی و فرهنگ سازی تمرکز کرده تا بتواند سهم این رشته را در گزارش‌های خود بالا ببرد.
برای بررسی بیشتر این رشته خاص بیمه و وضعیت این رشته در بیمه پارسیان مصاحبه ای با علی گنجی، مدير بيمههاي مسئوليت شرکت بیمه پارسیان انجام شده‌است که در ادامه می خوانید.
به عنوان اولین سوال، بفرمایید که سهم بیمه‌های مسئولیت از سبد پرتفوی بیمه پارسیان چقدر است؟ عملکرد این رشته (حق بیمه تولیدی و خسارت) در سال 99 چگونه بوده است؟
آمار عملکرد فروش بیمه‌های مسئولیت در سال 99 معادل یک هزار و 610 میلیارد ریال هست و حدود 4.22 درصد از کل پرتفوی سال 99 شرکت بیمه پارسیان را به خود اختصاص داده است. در بخش خسارت با توجه به برنامه‌ریزی‌های از پیش تدوین‌شده در خصوص عدم تمدید یا جذب بیمه‌گذاران دارای ضریب خسارت نامطلوب، ضریب خسارت نسبت به دوره پیش با کاهش حدود 3 درصد در مسیر اصلاح است.
برنامه و استراتژی بیمه پارسیان برای گسترش بیمه مسئولیت در سال 1400 را بفرمایید. آیا طرح خاصی در دست اجرا دارید؟
در اين مديريت برنامه‌ريزي‌هايي در راستاي بازاريابي و صدور بيمه‌نامه‌هاي خرد و اخذ مجوز صدور رشته‌های جدید بیمه‌ای شده که اطلاعات تکمیلی آن پس از دریافت مجوزهای لازم از سوی نهاد ناظر اطلاع‌رسانی خواهد شد. همچنين اعتقاد بر اين است كه به‌منظور توسعه بازار پيش از هر اقدام، وجود زيرساخت آموزشي در دو بعد فني و بازاريابي و ايجاد فرهنگ اجتماعي ضروری است. در بخش بيمه‌گري تلاش شده تا با ارائه خدمات مناسب پس از صدور بیمه‌نامه، وقوع حادثه و جذب رضایت حداكثري بیمه‌گذاران محترم گام پايداري در راستاي توسعه فرهنگ و بازار اين رشته برداريم. همچنين دوره‌های آموزشي در هر دو مقوله فني و بازاريابي بيمههاي مسئوليت با توجه به گستردگي بيمه‌نامه‌هاي اين رشته براي نمايندگان و شبكه فروش سراسر كشور برنامه‌ريزي شده و در حال اجراست. همچنين در انتها تلاش شده تا با بهره‌گیری از تاکتیک‌های لازم همچون برگزاری جشنواره‌ها و طرح‌های تشویقی فروش، طرح‌های بیمه‌ای تلفيقي سعی شده تا انتهاي سال، سهم بازار اين رشته را افزايش دهيم.
بیمه‌نامه‌های مسئولیت بعد از بیمه‌نامه‌های تکمیل درمان و شخص ثالث، سومین رشته زیان ده صنعت بیمه محسوب می‌شوند، آیا افزایش ضریب خسارت بیمه‌های مسئولیت نگران‌کننده است؟ راهکار کاهش ضریب خسارت این رشته چیست؟
بله! کاملاً نگران‌کننده است عوامل متعددی در این خصوص دخیل هست که مهم‌ترین آن‌ها شامل افزايش آگاهي افراد جامعه در سال‌های اخیر، ارائه نرخ‌های غیر فنی و درخواست‌های خارج از آئین‌نامه توسط برخی از بیمه‌گذاران محترم بخشی از این دلایل است. ضريب خسارت اين رشته نسبت به سال‌های گذشته افزايش چشمگيري داشته که امید است با ارتقای دانش فنی و مدیریتی بیمه‌گران و اجتناب از اعمال حق‌بیمه‌های غیر فنی، اقدامات سندیکای بیمه‌گران و بیمه مرکزی که در سال‌های اخیر تأثیر بسیار مثبتی در خصوص ارائه و اصلاح حق‌بیمه‌ها در چارچوب آئین‌نامه 94 بیمه مرکزی داشته، ضریب خسارت این رشته بیمه‌ای کاهش یابد.
شیوع ویروس کرونا فروش بیمه‌نامه‌های مسئولیت را کم کرده‌است؟
بله! بحران شیوع ویروس کرونا، بیشتر فعالیت‌های اقتصادی و به‌تبع آن فروش بيمههاي مسئوليت را به‌طور مستقيم تحت تأثیر قرارداده‌است. كاهش فعاليت و بعضاً تعطيلي برخي كارخانجات، کارگاه‌ها و صنوف مختلف موجب فسخ قرارداد و عدم تمديد بسياري از بيمه‌نامه‌هاي مسئوليت مدني كارفرما در قبال كاركنان واحدهاي خدماتي، صنعتي و توليدي شده و در برخي از رشته‌ها ازجمله بیمه مسئولیت مراكز اقامتي، مراکز آموزشی، مجموعه‌هاي ورزشی، تفريحي، استخرها، مهدکودک‌ها و برگزاركنندگان اردو و تورهاي مسافرتي، تالارها، هتل‌ها و ... شاهد كاهش چشمگير پرتفوي بعضاً تا 95 درصد نسبت به سال گذشته بوده است، لذا به نظر می‌رسد با توجه به روند جاري پاندميك ويروس كويد19 حداقل در چند ماه آينده، تبعات متأثر از شيوع بيماري مذكور و ادامه روند كاهشي در صدور و تمديد بيمه‌نامه‌هاي اشاره شده اجتناب ناپذیر است، لذا در تلاش هستيم با ارائه طرح‌های فروش و صدور بیمه‌نامه‌های جدید و همچنين ارائه تسهيلاتي از قبيل مجوز تعويق اقساط حق‌بيمه، تعليق مدت اعتبار بیمه‌نامه و ارائه تخفيف در تمديد بیمه‌نامه جهت كارفرماياني كه متأثر از اين شرايط دچار محدوديت فعاليت و ركود اقتصادي شده‌اند، تلاش بر كنترل وضع موجود دارد. اين مديريت با طراحي و حركت به سمت فروش بیمه‌نامه‌هایي كه كمتر از شيوع كرونا متأثر هستند و همچنين با در نظر گرفتن راهكارهاي مختلفي ازجمله تعليق بيمه‌نامه، اعمال تخفيف‌های فني براي مشاغل فعال در دوره كرونا و انعطاف‌پذیری در نحوه دريافت حق بيمه و تقسيط حق بيمه سعي در كاهش اين تأثیر در فروش بيمههاي مسئوليت دارد.
بیمه‌نامه مسولیت تا چه اندازه در کشور ما شناخته‌شده‌است؟ بیمه‌های مسئولیت با شکل کنونی که در کشور ارائه می‌شود همه نیازهای متقاضیان را پوشش می‌دهد؟
خوشبختانه طي دهه‌های اخير آگاهي افراد جامعه نسبت به وجود مسئوليت خود و ساير بیمه‌گذاران، نهادها و شرکت‌ها در قبال كاركنان و اشخاص ثالث افزایش‌یافته‌است. بنابراين احساس نياز به پوشش بيمه‌اي در ميان افراد مختلف جامعه نيز به همان نسبت افزایش یافته‌است. شرکت‌های بيمه فعال در صنعت بيمه نيز با توجه به نياز بيمه‌گذاران، بازخوردهاي ارائه‌شده و همچنين تحقيقات ميداني تیم‌های بازاريابي خود، نسبت به بازبيني بیمه‌نامه‌ها و پوشش‌های موجود و همچنين طراحي بیمه‌نامه‌های جديد اقدام و تلاش کرده‌اند، بنابر شرایط و ریسک‌های ارائه‌شده توسط جامعه بیمه‌گذاران در چارچوب قوانین و آئین‌نامه‌ها، پوشش‌های لازم را طراحی و ارائه نمایند لذا با توجه به ماهیت بسیار پویای این رشته قاعدتاٌ نقطه پایان و انتهایی برای بهبود مستمر وجود نخواهد داشت و متناسب با پیشرفت و مدنی‌تر شدن جامعه و آگاهی اقشار مختلف جامعه از مسئولیت‌ها و حقوق مدنی خود، این رشته امکان توسعه هر چه بیشتر و تأمین نیاز بیمه‌گذاران خود را خواهد داشت.
با توجه به تحولات در صنعت بیمه، آیا نیاز به تغییر و بازنگری در آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی صنعت بیمه برای این بیمه‌نامه وجود دارد؟ آیا در این رشته بیمه‌ای خلأ آیین‌نامه‌ای داریم؟
با عنايت به شرايط خاص بازار بيمه كه در سال‌هاي اخير بعضاً به سمت درخواست‌های غير فني و خارج از آئین‌نامه توسط برخي از بیمه‌گذاران محترم رفته است، به نظر می‌رسد الزام وجود اقدامات و تصميمات تخصصي و فني در اين حوزه كه می‌بایست به‌صورت گروهي تصميم واحد در صنعت اتخاذ گردد، به‌شدت موردنیاز است. خوشبختانه طي چند سال اخير اين اقدامات و هماهنگی‌ها در چارچوب موازين فني، آئین‌نامه‌ها و مقررات ابلاغي بيمه مركزي و شورای عالی بيمه با توجه به تدابير و هماهنگي هرچه بيشتر، سرعت بيشتري گرفته كه مهم‌ترین آن آئین‌نامه شماره 98 شورای عالی بیمه در خصوص مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان و کلوزهای پیوست آن بوده است که در سال جاری و پس از بیش از یک سال کار کارشناسی به ثمر رسیده و به شرکت‌های بیمه جهت اجرا ابلاغ شده‌است. اميد است نتيجه اقدامات منجر به صدور بيمه‌نامه‌ها در چارچوب شرايط فني، براي هر دو طرف بيمه‌گر و بيمه‌گذار مثمر ثمر باشد. همچنین سنديكاي بيمه‌گران با ارتقای دانش فنی و مدیریتی کارشناسان و مدیران موسسات بیمه و همچنين کوشش در جهت توسعه و ترویج فرهنگ بیمه در کشور، کمک به بهبود مقررات و محیط کسب‌وکار صنعت بیمه و توسعه اخلاق حرفهای و توسعه همکاری بین اعضاء و نهادینه کردن اخلاق و رفتار حرفهای در صنعت بیمه نقش مهمي در توسعه اين رشته بیمه‌ای دارد.
ضریب نفوذ رشته‌های بیمه مسئولیت در جامعه در مقایسه با سایر رشته‌های بیمه‌ای بسیار ناچیز است، دلایل این موضوع چیست؟
دلايل مختلفي براي پايين بودن سرانه بيمه مسئوليت و نيز عدم تمايل افراد به خريد بیمه‌های مسئوليت وجود دارد ازجمله عدم دانش كافي مردم و همچنين شبكه فروش شرکت‌های بيمه، وضعيت اقتصادي و دغدغه‌های مختلف مردم، فرهنگ قضا قدری، بعضاً كارشناسي نامناسب خسارت و درنتیجه عدم رضايت بيمه‌گذاران، عدم تمايل شرکت‌های بيمه به صدور بیمه‌نامه‌های جديد و غیره از جمله این عوامل هستند. همان‌طور كه پیش‌ازاین گفته شد، شناخت مردم از بیمه‌های مسئوليت نسبت به ساليان و دهه‌های گذشته بيشتر شده است، ولي با توجه به تنوع اين رشته بیمه‌ای و مسائل حقوقي آن تا شناخت كامل اين رشته بیمه‌ای و انواع مختلف شاخه‌هاي بيمه مسئوليت فاصله زيادي وجود دارد. اين در حالي است كه با توجه به اقسام مسئولیتهای افراد جامعه با توجه به جایگاه‌های مختلف شغلي و اجتماعي افراد، رشته مذكور در دنيا به‌عنوان یک‌رشته بسيار كاربردي به‌منظور مديريت ریسک‌های افراد جامعه مورد استقبال و استفاده قرار می‌گیرد. البته مجدداً لازم به ذكر است مسلماً با توجه به روند رو به رشد آگاهي افراد جامعه نسبت به مسئولیتهای مختلف خود، اين روند با شيب رو به فزوني، البته نه با سرعت مناسب در حال بهبود مستمر می‌باشد.
تفاوت بی‌نام و بانام بودن در بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در چیست؟
در بیمه‌نامه‌های بانام بیمه‌گذار موظف است هم‌زمان با صدور بیمه‌نامه و یا در مهلتی که بیمه‌گر تعیین می‌نماید نسبت به اعلام مشخصات بیمه‌شدگان اقدام کنند، اما در بیمه‌نامه‌های بی‌نام الزامی به رعایت موارد مطروحه وجود ندارد توضیح آنکه بعضا بیمه‌گران با توجه به دستورالعمل‌های خود ممکن است در صورت اعلام مشخصات تمامی کارکنان، تخفیفی را به جهت کاهش ریسک بیمه‌ای در نظر بگیرند. البته با توجه به آئین‌نامه شماره 98 شورای عالی و پوشش‌های تکمیلی مصوب بیمه مرکزی که اخیراً توسط سندیکای بیمه‌گران در کلیه شرکت‌ها اجرایی شده الزام اعلام مشخصات عوامل اجرایی به‌منظور پوشش مسئولیتهای ایشان در قبال کارکنان در بیمه‌نامه‌های مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان غیر ساختمانی و همچنین تحت پوشش قرار گرفتن خسارت‌های وارد به عوامل اجرایی نیز در نظر گرفته‌شده‌است.
ارائه نرخ‌های غیر فنی بدون در نظر گرفتن جوانب کار و ارزیابی درست ریسک چقدر در این رشته استفاده می‌شود؟
متأسفانه در سال‌های اخیر نرخ شکنی و ارائه حق بیمه‌های غیر فنی و بدون در نظر گرفتن جوانب ریسک و سوابق خسارت بیمه‌گذار در بین شرکت‌های بیمه بسیار دیده می‌شود که این موضوع تبعات نگران‌کننده‌ای را برای شرکت‌های بیمه و صنعت بیمه دارد. بخشی از این موضوع بعضی به دلیل رقابت میان شرکت‌های بیمه‌گر جهت جذب پرتفوی و صرفاٌ استفاده از آیتم نرخ و حق بیمه بوده و بعضا حق بیمه یک ریسک علی‌رغم افزایش سالانه دیه نسبت به سال گذشته کاهش داشته است.
بخش دیگر ناشی از عدم آگاهی نسبت به ریسک بیمه بوده که در هر دو صورت بازنده این رویکرد، هر دو سوی بیمه‌نامه و به عبارتی هم شرکت بیمه‌گر به دلیل عدم دریافت حق بیمه متناسب با ریسک مورد بیمه و هم بیمه‌گذار به دلیل عدم دریافت خسارت و خدمات لازم پس از صدور هست. شایان‌ذکر است با عنایت به‌مراتب مذکور همان‌گونه که پیشتر اشاره گردید خوشبختانه رویکرد مذکور، با ابلاغ آئین‌نامه شماره 94 "مقررات تعیین حق‌بیمه انواع رشته‌های بیمه‌ای" شورای عالی بیمه، روند رو به بهبود را در پیش‌گرفته است.
