دنیای‌اقتصاد-راضیه‌احقاقی : بازار گواهی‌های سپرده سکه طلا هفته پر فراز و نشیبی را پشت‌سر گذاشت و البته به‌نظر می‌رسد که این روند نوسانی در هفته جاری نیز بر این بازار حاکم باشد. افت‌وخیز نرخ ارز در بازار داخل و نوسانات بهای طلا در بازارهای جهانی دو سیگنال اصلی افت‌وخیز در بازار گواهی سکه طلا بورس‌کالای ایران ظرف این مدت بود.
این سیگنال‌ها باعث شدند تا در آخرین روز از معاملات هفته قبل فاصله بهای معامله گواهی سپرده سکه طلا و بهای سکه در بازار فیزیکی افزایش پیدا کند. در واقع معامله‌گران بازار مالی بورس‌کالای ایران در آخرین روز از هفته گذشته، بهای کمتری برای خرید هر گواهی سکه نسبت به نرخ آن در بازار فیزیکی پرداختند که این موضوع بیانگر منفی‌شدن انتظارات فعالان این بازار است. این ذهنیت کاهشی در ساعات ابتدایی بازگشایی بازارها در هفته‌جاری نیز با شدت بیشتری ادامه یافت. عقبگرد طلا در بازارهای جهانی همزمان با افت نرخ ارز در روز ابتدایی هفته‌جاری متاثر از سیگنال‌های سیاسی داخلی و البته سیگنال‌های برجامی مهم‌ترین دلایل از سکه افتادن گواهی سکه طلا بود. افت محسوس قیمت‌های روز گذشته در بازار گواهی سپرده سکه طلا هم چنین مطلبی را نشان می‌دهد.
اوج‌گیری تا کف‌نشینی
به شکل بنیادی انتظار داریم ارزش هر واحد گواهی سکه طلا برابر 01/ 0 ارزش نرخ معامله (میانگین قیمت خرید و فروش روز) سکه در بازار فیزیکی باشد؛ اما بازار گواهی سپرده سکه طلا تابعی از عرضه و تقاضا بوده و از همین‌رو ذهنیت خریداران و فروشندگان می‌تواند قیمت‌ها را در این بازار، در نرخی بالاتر یا پایین‌تر از ارزش بنیادی آن قرار دهد. البته با توجه به سیالیت بالاتر معاملات سکه در بازار مالی بورس‌کالا و معاف از مالیات بودن خرید و فروش اوراق گواهی سکه در رینگ معاملاتی بورس‌کالا، می‌توان گفت که دادوستد در این بازار اندکی ارزنده‌تر از خرید و فروش در بازار واقعی است. بنابراین در حالی که ارزش بنیادی گواهی سکه و بهای سکه فیزیکی برابر بوده و حتی گواهی سکه به دلایل شرایط و قوانین حاکم بر روند معامله ارزنده‌تر نیز هست، ارزان‌تر شدن گواهی سکه نسبت به قیمت آن در بازار آزاد از ایجاد ذهنیت کاهشی میان معامله‌گران بازار مالی بورس‌کالا حکایت دارد. ظرف هفته منتهی به 21 خرداد و روزهای ابتدایی هفته قبل (منتهی به 28 خرداد) بهای گواهی‌های سکه در بازار مالی بورس‌کالا نسبت به نرخ آن در بازار آزاد بیشتر شده بود. هر‌چند که این برتری قیمتی اندک بود اما نشان از مثبت‌شدن انتظارات قیمتی میان معامله‌گران این بازار داشت. اما از اواسط هفته قبل ذهنیت معامله‌گران گواهی سکه تغییر کرد به‌گونه‌ای که نرخ معامله هر گواهی سکه از بهای آن در بازار فیزیکی کمتر شد. این رویه از روز دوشنبه 24 خرداد آغاز شد و تا پایان هفته نیز ادامه داشت و در روزهای بعد بر میزان فاصله نرخ گواهی و سکه فیزیکی افزوده شد.
عقبگرد سکه داخلی با سقوط بهای جهانی طلا
اما چه عواملی باعث شد تا گواهی‌های سکه ظرف روزهای گذشته مجدد از رونق بیفتد؛ آن‌هم در شرایطی که ظرف یک هفته اخیر (از 22 تا 26 خرداد) بهای سکه در بازار آزاد تهران بازدهی 7/ 2درصدی را نصیب سرمایه‌گذاران خود کرد. سقوط طلا در بازارهای جهانی ظرف هفته گذشته که البته در روزهای پایانی هفته یعنی چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه (16 تا 18 ژوئن) سرعت بیشتری به خود گرفت یکی از مهم‌ترین دلایل عقبگرد معامله‌گران از بازار مالی بورس‌کالای ایران بود. بهای سکه در بازار فیزیکی و بازار مالی بورس‌کالای ایران کاملا متاثر از قیمت‌های جهانی نوسان می‌کند اما اغلب معامله‌گران بازار مالی بورس‌کالا حرفه‌ای‌تر بوده و همین موضوع باعث می‌شود تا پیش‌بینی نوسان قیمت جهانی در این بازار زودتر خود را بروز دهد، بنابراین یکی از دلایل فاصله‌گرفتن بهای هر گواهی سپرده سکه نسبت به نرخ آن در بازار آزاد پیش‌بینی معامله‌گران این بازار نسبت به ریزش قیمت‌های جهانی متاثر از اخبار جهانی منتشر شده همزمان با برگزاری جلسه فدرال‌رزرو در روز سه‌شنبه و چهارشنبه بود. البته ورود نرخ طلا به فاز کاهشی از روز 10 ژوئن آغاز شده بود اما این روند پس از اعلام نتایج جلسه فدرال‌رزرو سرعت بیشتری به خود گرفت به‌گونه‌ای که در روز پنج‌شنبه 17 ژوئن با اعلام نتایج جلسه فدرال‌رزرو حمایت 1800 دلاری طلا شکسته شد و در نهایت این فلز گرانبها در روز جمعه 18 ژوئن با نرخ 1763 دلار به ازای هر اونس مورد داد و ستد قرار گرفت که این موضوع سیگنالی منفی برای بازار طلای داخلی ظرف هفته‌جاری نیز خواهد بود.در جلسات روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه 15 و 16 ژوئن در کمیته بازار باز فدرال‌رزرو، برنامه افزایش نرخ بهره ایالات‌متحده آمریکا برای دو سال آینده اعلام شد. یک سال و نیم از تثبیت نرخ بهره برابر صفر تا 25/ 0درصد (متوسط 1/ 0 درصد) در ایالات متحده می‌گذرد. ظرف این مدت سیاست‌های انبساط مالی دولت آمریکا و سیاست‌های انبساط پولی پیش‌گرفته‌شده از سوی بانک مرکزی ایالات‌متحده به افزایش قابل‌توجه تورم در این کشور انجامیده بود که این موضوع رشد بهای کامودیتی‌ها را به دنبال داشت. با وجود رشد فزاینده تورم در ایالات‌متحده، فدرال‌رزرو تا قبل از جلسه اخیر صحبت از اجرای سیاست پولی برای تغییر شرایط را زود می‌دانست اما در نهایت در جلسه برگزار شده در هفته گذشته، فدرال‌رزرو تغییر سیاست پولی را پذیرفت.طبق این برنامه تا سال ۲۰۲۳ طی دو مرحله میزان بهره به 6/ 0درصد خواهد رسید. اعلام این خبر به سرعت برشاخص دلار آمریکا و سایر بازارها اثرگذار شد. در روز جمعه شاخص دلار آمریکا به 32/ 92 واحد رسید. که این رقم بیشترین نرخ شاخص پس از روز هفتم ماه آوریل بود. اغلب کامودیتی‌ها ظرف 2روز پایانی این هفته در اثر این موضوع با افت نرخ روبه‌رو شدند. هر اونس طلا نیز پس از انتشار این خبر در دو روز پایانی هفته منتهی به 18 ژوئن بیش‌از 50 دلار از ارزش خود را از دست داد.
سایه سنگین سیگنال‌های مبهم ارزی
نرخ ارز دیگر سیگنال بنیادی اثرگذار در تعیین بهای طلا در بازار داخل است که این سیگنال نیز ظرف هفته اخیر روزهای پرنوسانی را پشت‌سر گذاشت. اسکناس آمریکایی ظرف هفته گذشته در کانال 23 و 24 هزار تومانی‌شدن نوسان داشت. از سویی سیگنال‌های مثبت از مذاکرات برجامی نرخ ارز را آرام کرد اما در ادامه با عدم‌انتشار نتایج مثبت این نرخ افزایشی شد. بازگشت نرخ ارز به کانال 24 هزار تومان در روزهای پایانی هفته قبل یکی از مهم‌ترین دلایل بازده مثبت هفتگی سکه در بازار داخل به‌رغم ریزش قیمت‌های جهانی بود.
در این شرایط نوسان نرخ ارز در هفته جاری می‌تواند به تقویت اثر تضعیفی سقوط قیمت طلای جهانی بینجامد یا همچون سرعتگیری در مسیر این اثر منفی عمل کند. بررسی روند معاملات گواهی سپرده سکه طلا در زمان تنظیم این گزارش در روز شنبه 22 خرداد از استمرار ذهنیت کاهشی میان معامله‌گران حکایت دارد. میانگین معامله هر گواهی سکه رفاه در روز چهارشنبه برابر 106 هزار و 747 تومان بود. در زمان تنظیم این گزارش این گواهی در کانال 102 هزار تومان مورد دادوستد قرار می‌گرفت. تضعیف همزمان بهای طلا در بازارهای جهانی و افت نرخ ارز آزاد در ساعت ابتدایی بازگشایی بازار در روز شنبه عامل این عقبگرد قیمتی بود. در عین حال همچنان هر گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالا با نرخی کمتر از قیمت سکه فیزیکی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد که این موضوع بیانگر استمرار ذهنیت کاهشی میان فعالان این بازار است.
