احسان فرحی در گفت‌وگو با فارس، گفت: از سال 1396 صندوق‌های قرض‌الحسنه روستایی توسط مردم راه‌اندازی شد که سازمان بسیج سازندگی در این زمینه هزار و 300 نفر تسهیل‌گر را آموزش داد تا این افراد در جهت راه‌اندازی صندوق‌ها و کمک به افراد عضو صندوق خدمت کنند.
وی گفت: این افراد تسهیل‌گر ضمن گزینش و ارزیابی، 8 دوره سه روزه دوره‌های پودمانی آموزش دیدند و هدف از تشکیل صندوق‌های قرض‌الحسنه ایجاد اشتغال روستایی در قالب تعاونی‌هاست و قرار نیست این صندوق‌های قرض‌الحسنه تبدیل به بانک شوند.
به گفته وی، در حال حاضر 21 هزار صندوق قرض‌الحسنه روستایی در کشور وجود دارد که یک میلیون نفر عضو این صندوق‌ها هستند و 70 هزار شغل روستایی کوچک با کمک وام‌های این صندوق‌ها ایجاد شده و گردش مالی 4 هزار میلیارد تومان منابع در این صندوق‌ها بوده است که البته منابع آن متعلق به خود مردم بوده و تسهیلات هم به اعضای صندوق پرداخت شده است.
مدیر طرح صندوق‌های قرض الحسنه روستایی سازمان بسیج سازندگی اظهار داشت: تا کنون 130 هزار فقره وام خرد قرض الحسنه به مردم پرداخت شده و 350 شرکت تعاونی در ذیل صندوق‌ها مجوز گرفته و رتبه‌بندی فعالیت دریافت کرده‌اند.
به گفته مدیر طرح صندوق‌های قرض الحسنه روستایی سازمان بسیج سازندگی در سطح همه شهرستان‌ها از طریق بسیج سازندگی نواحی استانی دو نفر آموزش دیده و تسهیل‌گر حضور دارند که هر جا بستری برای تاسیس صندوق قرض الحسنه وجود دارد، این افراد وارد کار می‌شوند و با آموزش دادن افراد و فراخوان افراد معتمد روستایی حداقل سه گروه 10 نفره یعنی 30 نفر می‌توانند صندوق قرض الحسنه با آورده اعضا تشکیل دهند که در برخی از صندوق‌ها اعضای صندوق‌ها به 800 نفر هم می‌رسد.
وی افزود: افراد تسهیل‌گر به اعضای صندوق‌ها آموزش اشتغال، حسابداری و نحوه تهیه دفتر کل و نگهداری حساب‌ها را می‌دهند و وام‌های صندوق‌ها هم به خود مردم عضو صندوق پرداخت می‌شود. سقف پرداخت وام‌های قرض الحسنه نیز به میزان آورده افراد است، در بعضی از جاها حق عضویت اعضا 100 هزار تومان و در جایی که امکانات کمتری دارند 20 هزار تومان هم هست.
به گفته فرحی، اعضای صندوق‌ها از یک روستا و معمولا به صورت خانوادگی و فامیلی هستند و تا به امروز حتی یک مورد انحراف و اختلاس از صندوق‌های قرض الحسنه روستایی گزارش نشده و در این صندوق‌ها بدون نامه کسر از حقوق و مراحل اداری وام‌های قرض الحسنه خرد با ضمانت اعضای گروه پرداخت می‌شود.
به گفته فرحی در برخی از صندوق‌ها در ماه 3 تا 4 فقره وام قرض الحسنه به اعضا پرداخت می‌شود و تفاوت صندوق‌های قرض الحسنه روستایی با صندوق‌های خانگی در این است که در صندوق‌های خانگی که اعضای بین خودشان قرعه کشی می‌کردند و پول تقسیم می‌شد، اما این پول صرف اشتغال نمی‌شد در حالی که در صندوق‌های قرض الحسنه روستایی، بسیج سازندگی با حضور افراد تسهیل‌گر آنها را به سمت اشتغال خرد روستایی هدایت می‌کنند و وام‌های صندوق صرف اشتغال و یا تثبیت اشتغال می‌شود.
مدیر طرح صندوق‌های قرض‌الحسنه روستایی سازمان بسیج سازندگی این را هم گفت که برخی از صندوق‌ها منابع خود را که به 50 میلیون تومان می‌رسد را در صندوق کارآفرینی امید سپرده‌گذاری می‌کنند و با رایزنی با این صندوق، خود صندوق کارآفرینی امید هم 250 میلیون تومان از منابع خود اختصاص می‌دهد و 300 میلیون تومان وام به اعضای صندوق قرض‌الحسنه روستایی برای ایجاد اشتغال پرداخت می‌شود.
وی اضافه کرد: مثلاً در روستاها مجتمع پرورش دام وجود دارد، ممکن است برای مجوز قوانین سخت‌گیرانه باشد، اما با کمک تسهیل‌گران روش آسان به روستائیان معرفی می‌شود و روستائیان با وام‌های دریافتی از صندوق دام‌های پرورشی خریداری می‌کنند یا مشاغل موجود را رونق می‌دهند. مثلاً در یک روستا استخر ماهی وجود دارد، اما با دریافت 20 میلیون تومان وام قرض‌الحسنه ماهی خریداری کرده و در استخر پرورش می‌دهد.
فرحی تصریح کرد: صندوق‌های قرض الحسنه به سمت شرکت‌های تعاونی مردمی در جهت ایجاد اشتغال سوق داده می‌شوند و کل منابع صندوق به اعضای صندوق وام داده می‌شود، بنابراین رسوبی در صندوق وجود ندارد. البته به جز 5 درصد از منابع برای امور جاری صندوق پول دیگری رسوب نمی‌شود و 95 درصد منابع صندوق به اعضای صندوق در قالب تسهیلات داده می‌شود.
مدیر طرح صندوق‌های قرض الحسنه روستایی سازمان بسیج سازندگی در پاسخ به این سوال که آیا این صندوق‌ها به سرنوشت صندوق قرض الحسنه بسیجیان که بعدا مؤسسه مالی اعتباری و سپس بانک شد، دچار نمی‌شوند، گفت: منابع مالی صندوق‌ها به صورت گردشی در دست مردم است و درواقع پولی جمع نمی‌شود. مدلی که در بانک مهر اقتصاد و صندوق قرض الحسنه بسیجیان بود، اعضای بسیج پول می‌دادند و هدف آنها ایجاد بانک بود که در نهایت انجام شد، اما در صندوق‌های قرض الحسنه روستایی تمام منابع به صورت تسهیلات به اعضای صندوق پرداخت می‌شود و یکی از دلایلی که تسهیلات صندوق‌های قرض الحسنه روستایی دچار سوخت منابع نمی‌شوند چون اعضا به صورت فامیلی و بومی دور هم جمع شده و در روستا حضور دارند و همدیگر را می‌شناسند.
وی در مورد این که چگونه ضمانت اعضا انجام می‌شود، گفت: کل اعضای گروه که 10 نفر هستند امضا می‌کنند و ضمانت فرد وام گیرنده را انجام می‌دهند، در هر صندوق حداقل 30 نفر حضور دارند و هر گروه 10 نفره هستند، اگر فردی از یک گروه وام بگیرد باید کل 10 نفر گروه امضا کنند و او را ضمانت نمایند.
فرحی این را هم گفت که سامانه‌ای به نام یارا وجود دارد که کل فرایندهای مالی و پرداخت اقساط صندوق‌ها و گردش پول صندوق‌های قرض الحسنه در آن ثبت می‌شود و رصد می‌کنیم. اگر یک گروه دچار معوقات باشد، آن گروه بسته می‌شود و اعضای آن تذکر می‌گیرند، اما تا امروز حتی یک مورد عدم بازپرداخت اقساط نداشتیم. هر گروه که اقساط را پرداخت نکند آن گروه مسدود می‌شود و از منابع آن گروه اقساط برداشت شده و پرداخت می‌شود.
مدیر طرح صندوق‌های قرض الحسنه روستایی سازمان بسیج سازندگی در مورد ایجاد اشتغال گفت: صندوق‌های قرض‌الحسنه روستایی بین 10 تا 20 میلیون تومان است که برای گسترش کارهای موجود و یا خرید دستگاه و توسعه اشتغال و یا احداث مغازه روستایی و یا پرورش ماکیان و بوقلمون و یا تجهیز گلخانه‌های روستایی استفاده می‌شود.
وی در مورد این که الگوی صندوق‌های قرض الحسنه آیا از بانک گرامین بنگلادش گرفته شده است، افزود: الگوی اولیه از همان بانک گرامین بنگلادش است، اما قصد نداریم این صندوق‌ها تبدیل به بانک شوند و البته سنت قرض الحسنه در قرآن مورد تأکید قرار گرفته و صندوق‌ها در واقع بر اساس سنت قرض الحسنه اسلامی شکل گرفته‌اند.
فرحی اضافه کرد: سال 98 تمرکز صندوق‌های قرض الحسنه بر روی پایدارسازی مشاغل بوده و با دستگاه‌های مختلف مانند بانک انصار، صندوق کارآفرینی امید رایزنی شد اگر صندوق‌ها 50 میلیون تومان آورده داشته باشند، با منابع داخلی بانک 300 میلیون تومان تسهیلات قرض الحسنه به اعضا پرداخت می‌شود.
