به گزارش فارس، یکی از مشوق‌ها برای جذب صاحبان کالا در استفاده از کریدورهای ترانزیتی کشور و اخذ درآمد از محل کالای عبوری (به عنوان یکی از مدل‌های اقتصاد مقاومتی)، کاهش مسیر، کاهش قیمت و کاهش زمان سیر کالا نسبت به مسیرهای مشابه در کشورهای دیگر است، در این راستا توسعه آزادراهها و تکمیل حلقه مفقوده کریدورهای آزادراهی در کشور امری ضروری است.
از سوی دیگر در داخل کشور هم 90 درصد بار و مسافر، توسط مدل حمل و نقل جاده‌ای جابه‌جا می‌شود و این ضرورت توسعه این زیرساخت حمل و نقلی را بیشتر نشان می‌دهد.
یکی از آزادراه‌هایی که در تکمیل حلقه مفقوده کریدور ترانزیتی شرق-غرب و ارتقای جذب بارهای ترانزیتی مؤثر است، «آزادراه سردار سپهبد شهید سلیمانی» (آزادراه کنارگذر شرق اصفهان) است.
در راستای بررسی آخرین وضعیت تکمیل این مسیر آزادراهی به سراغ علیرضا صلواتی، مجری طرح‌های زیربنایی استان اصفهان در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور رفتیم و با وی درباره این آزادراه گپ و گفتی داشتیم.
صلواتی درباره آخرین جزئیات پیشرفت آزادراه کنارگذر شرقی اصفهان که به نام «آزادراه سردار سپهبد شهید سلیمانی» نام‌گذاری شده است، به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس گفت: از آن منظر که این آزادراه از مجاورت شهر اصفهان عبور می‌کند، به کنارگذر شرق اصفهان شهرت پیدا کرده است، اما اگر بگوییم این مسیر آزادراهی یکی از حیاتی‌ترین آزادراه‌های میانی کشور است به گزاف سخن نگفته‌ایم، این آزادراه بخش مرکزی کریدور شمال ـ جنوب کشور است، یعنی کریدوری که از تبریز شروع می‌شود و تا بوشهر امتداد دارد و از آن طرف حلقه میانی بین رفت و آمدهای شمال و جنوب کشور است.
* تکمیل آزادراه سردار سپهبد شهید سلیمانی در 3 سال
فارس: عملیات اجرایی این پروژه از چه زمانی آغاز شد؟
صلواتی: این سیاست که بخشی از بار ترانزیتی کشور به آزادراهها منتقل شود، از گذشته دنبال می‌شد، طراحی آزادراه کنارگذر شرق اصفهان به سال 1355 برمی‌گردد، تملک اراضی مسیر از سال 1365 شروع می‌شود و دو دهه بعد عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود، یک دهه پروژه متوقف می‌ماند و بالاخره با مشارکت مالی صندوق بازنشستگی کشوری از 3 سال پیش عملیات احداث پروژه شروع و در سه سال تکمیل می‌شود و امروز در آستانه افتتاح است.
10 درصد بار مسافر جاده‌ای کشور از محدوده مرکز کشور و استان اصفهان می‌گذرد و این نشان می‌دهد ما حتما به راه‌های ترانزیتی و کریدورهای عبور و مرور نیاز داریم و باید آن را افزایش دهیم.
* کاهش 80 کیلومتری زمان سفر بین شمال تا جنوب کشور با احداث آزادراه کنارگذر شرق اصفهان
فارس: با احداث این آزادراه چه میزان زمان سیر در کریدورهای ترانزیتی شمال-جنوب و شرق-غرب کاهش مییابد؟
صلواتی: در این آزادراه در برآورد اولیه، عبور 35 هزار خودرو در روز پیش بینی شده است و قطعا با بازگشایی آن، هرچه زودتر به افق پیش‌بینی شده آن خواهیم رسید و بار ترافیکی زیادی را در کوتاه مدت جذب خواهد کرد، این مسیر آزادراهی در کاهش فاصله بین اصفهان تا تهران مثمر ثمر است، اما تأثیر اصلی آن کاهش زمان سفر بین شمال و جنوب کشور است، یعنی فاصله بین شمال تا جنوب کشور با احداث این شبکه آزادراهی تا حدود 80 کیلومتر کاهش مییابد.
امیدواریم بتوانیم با احداث این آزادراه حجم ترافیک عبوری از داخل شهر اصفهان را کاهش دهیم، هم‌وطنانی که از شمال کشور و تهران قصد عزیمت به شیراز و جنوب کشور نظیر بوشهر را دارند، می‌توانند از این آزادراه استفاده کنند که در کاهش زمان سیر آنها مثمرثمر است و زمان سفر آنها را حدود 80 دقیقه کاهش می‌دهد؛ این مسیر آزادراهی موجب کاهش زمان سیر، کاهش سوانح رانندگی، کاهش مصرف سوخت و آلایندگی هوا و ارتقاء ایمنی عبور و مرور می‌شود و یکی از ایمن‌ترین آزادراه‌هایی است که احداث شده است.
فارس: این مسیر آزادراهی چند خط رفت و برگشت دارد؟
صلواتی: وجود سه خط رفت و سه خط برگشت مجزا، شانه آسفالتی و ایمن‌سازی سرتاسر مسیر با علائم ایمنی از ویژگی‌های این آزادراه است، در این آزادراه گاردریل‌های استفاده شده ایمن‌تر از علائم و گاردریل‌های قبلی در آزادراهها است، یعنی مقاومت بیشتری دارد و این موضوع وجه تمایز آزادراه کنارگذر شرق اصفهان با دیگر آزادراهها است؛ این آزادراه دارای پد هلی‌کوپتر است، پارکینگ‌های متعدد دارد و از فضایی که عبور می‌کند دارای مناظر جذابی است، سعی شده است در احداث پل‌ها و تقاطع‌های غیرهمسطح این آزادراه از معماری‌های مناسب استفاده شود، نورپردازی‌ها بهتر باشد و در تقاطع‌ها، عملیات بهتری از احداث به نمایش گذاشته شده است.
* امکان دسترسی شهرهای حاشیه به آزادراه از طریق تقاطع‌های غیرهمسطح
فارس: یکی از مشکلات احداث آزادراه برای مردم منطقه حاشیه آزادراه، صعوبت دسترسی آنها به مناطق اطراف آزادراه است؟ در این باره چاره‌ای اندیشیده شده است؟
صلواتی: اتصال این آزادراه به شهرستان‌های اطراف نظیر اردستان، حبیب‌آباد، و غیره کلا به صورت غیر هم‌سطح و کاملا ایمن است، همچنین از آن منظر که این آزادراه از میان شهرهای استان اصفهان عبور کرده است، سعی کردیم دسترسی‌های ایمن آنها را هم به این آزادراه فراهم کنیم، یعنی با استفاده از راه‌های دسترسی و تقاطع‌های غیرهمسطح، عبور ایمن برای اهالی، کشاورزان و مردم منطقه فراهم شده است، هرچند که ممکن است بعد مسافتی ایجاد شده باشد، ولی دسترسی‌ها کلا به صورت غیر هم‌سطح است که موجب ارتقاء ایمنی برای کاربران آزادراه می‌شود.
* پیش‌بینی احداث پنج مجتمع خدماتی-رفاهی در آزادراه سردار سپهبد شهید سلیمانی
فارس: یکی از مهمترین امکاناتی که برای آزادراه در نظر گفته می‌شود مجتمع‌های خدماتی-رفاهی است که تأثیر بسزایی در کاهش سوانح رانندگی به دلیل استراحت راننده دارد، توصیه شده است راننده پس از هر 2 ساعت رانندگی 10 تا 15 دقیقه استراحت کند، در این باره تمهیداتی در این آزادراه پیش‌بینی شده است؟
صلواتی: برای این مسیر آزادراهی فعلا پنج مجتمع خدماتی بین راهی در نظر گرفته شده است که همزمان با بهره‌برداری، عملیات اجرایی دو مجتمع بین راهی آغاز خواهد شد؛ این مجتمع‌های خدماتی-رفاهی متفاوت از مجتمع‌های خدماتی ـ رفاهی قبلی است، طراحی و کاربری آنها با محوریت فضای سبز و فضای شهری است و تلاش شده است، از مجتمع‌های بین راهی الگویی جدید به نمایش بگذاریم.
* تحرک و پویایی در اقتصاد کشور با گسترش کریدورهای آزادراهی و جذب بارهای ترانزیتی
فارس: یکی از روش‌های ایجاد درآمد پایدار برای کشور که نماد کامل اقتصاد مقاومتی نیز هست، ارائه مشوق به صاحبان کالا، جذب بارهای ترانزیتی منطقه و رقابت با کریدورهای کشورهای رقیب است، آزادراهها در این حوزه چه تأثیری در جذب بارهای ترانزیتی و توسعه اقتصادی ـ اجتماعی منطقه دارند؟
صلواتی: هر جا که جاده و راه باشد، آبادانی وجود دارد، در هر منطقه‌ای که شبکه جاده‌ای ایجاد شود و یا بهبود یابد، قبل و بعد از احداث آن شبکه‌های جاده‌ای، توسعه متفاوت خواهد بود و در این حوزه آزادراه نقش کلیدی دارد، امیدواریم با احداث آزادراه بتوانیم عبور ایمن و سریع ایجاد کنیم، ایران در چهارراه ترانزیتی دنیا قرار دارد و جایگاه ایران در خاورمیانه خاص و ژئوپلتیک است، می‌توان با احداث آزادراهها، کریدورهای ترانزیتی را گسترش داد و بارهای ترانزیتی که قصد عبور از منطقه را دارد در مسیرهای شمال به جنوب تا خلیج فارس و شرق به غرب تا بندر بوشهر را جذب کرد و تسهیل عبور ترانزیتی داشت و بدین ترتیب ایجاد تحرک و پویایی در اقتصاد کشور داشته باشیم.
هر جا آزادراهی احداث شده، به دنبال آن توسعه ایجاد شده است و بخش خصوصی هم برای سرمایه‌گذاری استقبال بیشتری کرده است؛ شبکه آزادراهی کشور در حال توسعه و تکمیل است، با احداث آزادراهها پتانسیل توسعه در مناطق پیرامون آن دو چندان می‌شود، انتقال بار و جابه‌جایی مسافر تسهیل و کیفیت عبور و مرور و ایمنی سیر، ارتقاء مییابد.
* پیاده‌سازی سامانه اخذ الکترونیک عوارض در آزادراه کنار گذر شرق اصفهان
فارس: در آزادراه کنارگذر شرق اصفهان، رقم عوارضی و نحوه اخذ عوارض آزادراهی چگونه خواهد بود؟ الکترونیک یا فیزیکی؟
صلواتی: دریافت عوارض در این آزادراه به صورت etc و الکترونیک خواهد بود، فعلا گیت و دروازه‌ای برای آزادراه پیش بینی نشده است و دریافت عوارض صرفا به صورت الکترونیک است، امیدواریم مردم در پرداخت عوارض الکترونیکی همکاری داشته باشند و بتوانیم این موضوع را ادامه دهیم، زیرا در برخی از آزادراه‌هایی که در یکی دو سال اخیر افتتاح شده است، به دلیل عدم همراهی مردم در پرداخت الکترونیک عوارض، ناگزیر به احداث گیت‌های فیزیکی شده‌ایم، به هر حال با توسعه دولت الکترونیک و البته در شرایط فعلی شیوع کرونا، بهتر است که پرداخت عوارض آزادراه به صورت الکترونیکی باشد و به سمت دریافت فیزیکی عوارض حرکت نکنیم، رقم عوارضی هم بعدا اعلام می‌شود.
* ساخت آزادراه با مشارکت 70 درصدی صندوق بازنشستگی کشوری
فارس: از سال‌های گذشته و با هدف جذب مشارکت بخش خصوصی، آزادراهها در کشور به صورت مشارکتی ساخته می‌شود، مدل تأمین مالی برای ساخت این آزادراه چگونه است؟
صلواتی: پروژه آزادراه کنارگذر شرق اصفهان به صورت مشارکتی 70-30 سرمایه‌گذاری شده است، یعنی 30 درصد آورده دولت و 70 درصد هم مشارکت صندوق بازنشستگی کشوری است، پس از بازگشایی آزادراه، از آن منظر که بهره‌برداری و نگهداری از آزادراه بر عهده صندوق بازنشستگی کشوری است، تا زمانی که اصل و سود سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری حاصل شود، این آزادراه در اختیار این صندوق است، پیش از این هم در آزادراه اصفهان ـ کاشان تجربه خوبی داشتیم که سازمان همیاری شهرداری‌های استان اصفهان سرمایه‌گذاری کرده بود.
* سرمایه‌گذاری 800 میلیارد تومانی در آزادراه کنارگذر شرق اصفهان
فارس: رقم سرمایه‌گذاری دو طرف (دولت و صندوق بازنشستگی کشوری) در این آزادراه چقدر بوده است؟
صلواتی: سرمایه‌گذاری در این پروژه 800 میلیارد تومان است که 210 میلیارد تومان توسط دولت و 590 میلیارد تومان هم توسط صندوق بازنشستگی کشوری، تأمین شده است، البته ارزش روز این پروژه 1300 میلیارد تومان است.
* جذب سرمایه خصوصی برای توسعه زیرساختهای حمل و نقل
فارس: صحبت از حضور بخش خصوصی در ساخت آزادراه شد، آیا واقعا زیرساختهای حمل و نقل برای سرمایه‌‌گذاری‌های خُرد مردم هم مناسب است؟ چه اطمینانی از نظر حفظ سرمایه وجود دارد؟
صلواتی: ببینید پس از استهلاک سود و سرمایه سرمایه‌گذار، آزادراه آزاد می‌شود و در اختیار دولت قرار خواهد گرفت، کشور ما از نظر مساحت و وسعت بسیار بزرگ است و امکان توسعه شبکه جاده‌ای وجود دارد، یکی از روش‌های توسعه شبکه جاده‌ای، جذب سرمایه بخش خصوصی برای توسعه آزادراهها است که هم توسعه پایدار را به همراه دارد و هم اطمینانِ خاطر مردم و شهروندان از سرمایه‌گذاری را به دنبال دارد و در ضمن شبکه آزادراهی هم توسعه مییابد.
از آن منظر که تردد و عبور و مرور همیشه وجود دارد ریسک این سرمایه‌گذاری نزدیک به صفر است و هم‌وطنان اطمینان خاطر بابت سرمایه‌گذاری در آزادراهها و شبکه راه‌های کشور داشته باشند؛ یکی از سالم‌ترین و منطقی‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها، ورود سرمایه‌گذاری خصوصی در توسعه شبکه زیرساختهای حمل و نقل کشور است.
* حداکثر سرعت در آزادراه 120 کیلومتر در ساعت
فارس: درباره مشخصات فنی پروژه آزادراه کنارگذر شرق اصفهان توضیحاتی بدهید، سرعت طرح، تعداد پل‌ها و غیره.
صلواتی: بخشی از این آزادراه که آماده بهره‌برداری است، 55 کیلومتر طول دارد، 8 کیلومتر دیگر از مسیر تا سه ماه آینده و 30 کیلومتر انتهایی هم تا پایان دولت دوازدهم بهره‌برداری می‌شود.
سرعت طرح (حداکثر سرعت) در این پروژه 120 کیلومتر بر ساعت است، در این مسیر آزادراهی 6 تقاطع غیر هم‌سطح، چهار پل بزرگ و 158 آبرو داریم، برای این آزادراه پنج مجتمع رفاهی ـ خدماتی پیش بینی شده است، 7 پارکینگ و توقفگاه دارد، در این پروژه 540 کیلومتر خط‌کشی داشته‌ایم و 100 کیلومتر گاردریل جدید نصب شده است و در همه طول پروژه گاردریل نصب شده است.
در این آزادراه یک میلیون مترمکعب خاک‌برداری، 8 میلیون مترمکعب خاکریزی و 700 هزار تن آسفالت‌ریزی انجام شد و یک میلیون مترمکعب اساس و زیر اساس را متراکم و پخش کرده‌ایم، همچنین 165 هزار مترمکعب بتن‌ریزی، 6 هزار تن آرماتوربندی و 8 هزار تن عملیات فولادی سبک و سنگین در این 55 کیلومتر آزادراه داشته‌ایم.
به گزارش فارس، آزادراه کنارگذر شرق اصفهان در راستای اتصال سریع و کوتاه مناطق شمالی و پایتخت، به جنوب کشور و خلیج فارس، مسیری استراتژیک محسوب می‌شود؛ این آزادراه از کیلومتر 30 آزادراه نطنز-کاشان-اصفهان شروع می‌شود و پس از عبور از جاده اصفهان-اردستان و بزرگراه اصفهان - نایین و عبور از کنار شهر جدید بهارستان، به آزادراه اصفهان-شیراز متصل می‌شود.
قرارداد تأمین مالی این پروژه بین وزارت راه و شهرسازی و صندوق بازنشستگی کشوری سال 95 امضا شد و پروژه پس از 3 سال اجرا، برای عبور ترافیک آماده شد.
کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی و کاهش سوانح رانندگی، جذب بارهای ترانزیتی و کاهش مصرف سوخت، از مزایای اجرای این آزادراه است.
