شفافیت بازار ارز تا اسفند

 «شفافیت بازار ارز تا اسفند»، «گام مثبت»، «مسئولیت منهای حزب» و «هنرمندان و پلاسکو» از مهم ترین موضوع های اختصاصی روزنامه ابتکار در شماره دوشنبه چهارم بهمن است.

**شفافیت بازار ارز تا اسفند

شفافیت ارزی و کنترل بازار ارز از دید برخی کارشناسان دو روی یک سکه هستند. کنترل بازار ارز اگرچه اثرات مثبتی برای اقتصاد ما دارد اما ضررهایی را هم متوجه برخی فعالان اقتصادی می کند. از طرفی سازو کار بازار ارز به دلیل عدم شفافیت موجب شکل گیری تخلفاتی در بازارهای غیر رسمی می شود که این تخلفات بدون شک بر نوسان قیمت ها اثرگذار خواهد بود. در حالی که نظام تعیین و اعلام قیمت در کشورهای توسعه‌یافته از شفافیت برخوردار است، متغیرهای چنین نظامی در ایران از اصالت و هویت مشخص بهره‌مند نیستند. 

دولت یازدهم از ابتدای روی کارآمدن سعی در کنترل بازار ارز و همزمان ایجاد شفافیت بر این بازار داشته است. چندی پیش نیز اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور دستورالعمل ساماندهی بازار ارز را ابلاغ کرد. بخشنامه‌ای چهارده بندی که بازار را بر روی کاغذ، مکلف به اجرای قواعد و مقرراتی می‌کرد. حتی برخی می‌گفتند که صادرکنندگان را هم تهدید کرده و شاید هم پیمان‌سپاری ارزی را به یادشان می‌آورد. هرچند با گذشت حدود 20 روز از ابلاغ این بخشنامه بازار واکنشی به این دستورالعمل ها نشان نداد. تا اینکه روز گذشته نیز جهانگیری گلایه هایی را در این خصوص داشته باشد و التیماتومی را هم به صرافی ها برای ساماندهی بازار تا اسفندماه داد. 

معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به این‌که خرید و فروش حجم بالای ارز بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، خاطرنشان کرد: به بانک مرکزی اعلام کردیم که تا پایان سال صرافی‌ها باید ساماندهی شود و مشخص باشد که پول ارز خریداری شده از چه حسابی تامین شده و وارد کدام فعالیت اقتصادی می‌شود.علی مزیکی اقتصاددان و استاد دانشگاه در خصوص لزوم شفافیت در اقتصاد به «ابتکار» می گوید: یکی از مشکلات ما در کشور غیر متشکل بودن بودن بازارها است که فاقد شفافیت هم هستند. به عبارت دیگر عدم شفافیت و کنترل دولتی بازراهای غیر متشکل شکل می گیرند.

** گام مثبت

مراسم تحلیف«دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری جدید ایالات متحده آمریکا روز جمعه 20 ژانویه 2017 برگزار شد و بار دیگر نحوه سخنرانی و مطالب بیان‌شده ازسوی وی خبرساز شد. این بار نیز ترامپ به عادت همیشگی خود همچون شعارهای انتخاباتیش بدترین نوع ادبیات را برای یادکردن از سایر سیاستمداران و روسای جمهور اسبق این کشور به‌کار گرفت. نکته قابل‌تاملی که مسئولان کشور همچون رییس سازمان انرژی اتمی بدان اشاره کرده‌اند عدم‌پرداختن ترامپ به موضوع برجام یا موضعش نسبت به جمهوری اسلامی ایران بود کمااینکه علی‌اکبر صالحی در مصاحبه‌ای که با شبکه سی‌بی‌سی کانادا داشته گفته «من مراسم تحلیف را با دقت بسیار تماشا کردم و به آنچه ترامپ گفت گوش دادم. وی هیچ صحبتی در مورد ایران نکرد و این مثبت است.» برخی کارشناسان سیاسی در این مورد معتقدند در رابطه با صحبت‌های ترامپ باید چند نکته را مدنظر قرار دهیم ازجمله اینکه اظهارنظرهای وی چه در مراسم پیروزی در انتخابات و چه در مراسم تحلیف با هیچ‌کدام از سخنرانی‌هایی که روسای جمهور منتخب سابق ایالات متحده آمریکا به‌صورت کلاسیک انجام دادند، یکسان نبود و در مراسم تحلیف نیز بر اساس متدولوژی روسای جمهور سابق عمل نکرد که یکی از دلایل آن عدم‌اقدام جدی برای تدوین متن سخنرانی وی بود و می‌توان گفت که اظهارنظرهایش بر اساس تراوشات ذهنی بود که حتی در کاغذ نیز به نگارش در نیامده بود.

حسن عابدینی کارشناس امورسیاسی در مورد علل عدم‌اشاره ترامپ به موضوع ایران و برجام در مراسم تحلیف به «ابتکار» گفت: در رابطه با صحبت‌های آقای ترامپ باید چند نکته را مدنظر قرار دهیم از جمله اینکه اظهارنظرهای وی چه در مراسم پیروزی در انتخابات و چه در مراسم تحلیف با هیچ‌کدام از سخنرانی‌هایی که روسای جمهور منتخب سابق ایالات متحده آمریکا به‌صورت کلاسیک انجام دادند، یکسان نبود کمااینکه در مراسم پیروزی انتخاباتیش هم شاهد بودیم که بیش از اینکه سیاست‌های خود را بیان کند به‌ویژگی‌های خانواده و افرادی که وی را در رقابت انتخاباتی کمک کرده بودند، اشاره کرد.محمدصالح جوکار کارشناس امورسیاسی رفتارها و اظهارنظرهای دونالد ترامپ را حاصل شخصیت متزلزل وی دانست و به «ابتکار» گفت: نکته‌ای که در مورد اظهارنظرهای ترامپ وجود دارد این است که تاکنون نشان داده از شخصیت باثباتی برخوردار نیست ضمن‌اینکه با وجود مواضع متناقضی که داشته است نمی‌توان محاسبه دقیقی بر سیاست‌های آتی وی داشت.

**مسئولیت منهای حزب

حزب، یکی از مهم‌ترین نهادهای سیاسی و از ارکان اساسی در جوامع دموکراتیک به شمار می‌آید. فعالیت حزبی در کشورهای اروپایی به ویژه کشورهایی که تحت نظام پارلمانی اداره می‌شوند، سابقه‌ای دیرینه‌ دارد. این در حالی است که در ایران علی‌رغم تاکید فراوان بر تحزب، همچنان فعالیت حزبی محل چندانی از اعراب ندارد.اصلی‌ترین کارکرد احزاب، در هنگامه انتخابات مشخص می‌شود. این نقش به ‌اندازه‌ای پررنگ است که اگر حزبی بتواند اکثریت کرسی‌های مجلس را از آن خود کند، قادر است دولت تشکیل دهد و چنانچه از تعداد قابل توجهی برخوردار نباشد، در ائتلاف با چند حزب دیگر تصمیم‌گیری خواهد کرد اما نهایت این احزاب هستند که نقش اساسی را بازی کرده و با حضور در مجالس و کنگره‌ها از مواضع حزبی خود دفاع می‌کنند. 

از سویی انتخابات این کشورها به خصوص هنگام تعیین نمایندگان مجلس نشان می‌دهد که سهم کدام حزب بیشتر است و هرکدام چند کرسی در مجالس دارند که به همان نسبت احزاب قادرند در سیاستگذاری، تعیین دولت و سهم افراد در کابینه نقش‌آفرینی کنند. چنین ساختاری منجر می‌شود تا احزاب اعتبار ویژه‌ای در جامعه و در میان مردم پیدا کنند؛ نقش و اعتباری که اگرچه در جوامع غربی امری عادی تلقی شده است اما تاکنون در جمهوری اسلامی ایران هیچ حزبی، رسمی یا غیررسمی نتوانسته از سد محدودیت‌ها عبور کند و بدان دست یابد. برخی سیاستمداران، ضعف را در عدم کارایی احزاب جستجو می‌کنند و در مقابل بعضی دیگر محدودیت‌های قانون اساسی را گواهی بر به حاشیه رانده شدن احزاب می‌دانند. جلال جلالی‌زاده، نماینده سابق مجلس و عضو حزب اتحاد ملت با تاکیدی براینکه فعالیت شغلی و اجتماعی با نقش آفرینی حزبی یا سیاسی متعارض نیست و به طور مثال شخصی می‌تواند هم نماینده مجلس یا استاد دانشگاه باشد و هم در حزبی به ایفای نقش بپردازد.علی صوفی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو حزب اتحاد ملت ضعف کار را در قانون اساسی می‌داند و بر این باور است که اگرچه به طور شفاهی همواره بر فعالیت احزاب تاکید شده، اما در ساختار حکومت سهم و نقشی برای احزاب در نظر گرفته نشده است وشاید به گفته او ریاستی بودن ساختار حکومتی ایران چنین سرنوشتی را برای احزاب رقم زده است.

**هنرمندان و پلاسکو

حادثه بسیار تلخ و جانسوز بود. پلاسکو سوخت و ریخت و جان بسیاری را گرفت و هر لحظه به آمار کشته شدگانش اضافه می شود. در این میان چند تن از آتش نشان های فداکار هم جان خود را از دست دادند. در روزهای اخیر نظرهای گوناگونی راجع به حضور مردم در محل حادثه ابراز شده است.عده ای حضور آنها و عکس گرفتن هایشان را باعث ازدحام بیش از حد و در نتیجه اخلال در روند کمک رسانی دانستند و بدون تحقیق کافی همه را با یک چوب راندند. عده ای دیگر هم به خاطر اینکه نقش مهم و اصلی مسئولان در بروز چنین فاجعه ای را مهم می دانند، به هرگونه انتقاد به مردم واکنش نشان می دهند. فارغ از آنکه حق با کدام دسته است و با وجود آنکه هر گروه خود را محق می داند و حقیقت را یکسره از آن خود می داند، مساله ای مهم را باید در نظر داشته باشیم، فاجعه پلاسکو به همه ما نشان داد که مدیریت بحران را بلد نیستیم! گزارش پیش رو به نظرگاه ها و پیامها و حرکتهای چند هنرمند در روزهای پس از فاجعه پلاسکو پرداخته است.

در روزهای اخیر هنرمندانی مثل پرویز پرستویی، حبیب رضایی، پارسا پیروزفر، سعید روستایی، حسین پاکدل، لاله اسکندری و بسیاری دیگر با انتشار پیام های تسلیت و مطالب گوناگون با بازماندگان حادثه پلاسکو اظهار همدردی کردند. پس از حضور مهران غفوریان، حسین سلیمانی، آزیتا حاجیان و چندتن از هنرمندان درمحل حادثه پلاسکو، زیبا بروفه بازیگر تلویزیون هم در محل این حادثه حاضر شد و از ماموران آتش‌نشان حاضر در محل با گل و شیرینی پذیرایی کرد.حضور این هنرمندان هم با واکنشهای مختلفی روبرو شده است و بسیاری این کارها را مخل روند کمک رسانی می دانند و با انگ های مختلف قضاوت های گوناگونی راجع به این رفتارهای اجتماعی می کنند. در این زمینه رامبد جوان در برنامه خندوانه از منظر دیدگاه جامعه شناسانه موضوع را بررسی کرد. او همچنین راجع به شهید دانستن آتش نشان ها سوالهایی را مطرح کرد.