ذخيره‌گیری مبتني بر اصول، جايگزين رویکرد ذخيره‌گیری مبتني بر فرمول

بانكداري ايراني - مطابق تصمیم انجمن ملي ناظران بيمه (NAIC ) آمریکا ذخيره‌گيري مبتني بر اصول مي‌تواند جايگزين مناسبي براي الگوي ذخيره‌گيري مبتني بر فرمول باشد. مطابق برخي بررسي‌هاي داخلي اتخاذ اين رويكرد می‌تواند راهكار مناسبي براي رفع چالش‌هاي مربوط به نحوه محاسبات ذخاير فني موسسات بيمه باشد.

طي خبر منتشره در يازدهمين شماره نشريه الكترونيكي تازه هاي بيمه ايران و جهان با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد بیمه‌نامه‌های زندگی، تحمیل فرمول‌ها و استانداردهای غیرمنعطف می‌تواند علاوه بر کاهش خلاقیت در ارائه محصولات جدید، برآوردهای نادقیقی از میزان تعهدات و به تبع آن ذخایر بیمه‌های زندگی را نتیجه دهد و در نهایت این امر می‌تواند توانگری شرکت‌های بیمه را کاهش دهد. 

بر پايه اين گزارش اهميت اتخاذ رويكرد اصول محور زماني مطرح مي‌گردد كه در بازار بیمه کشور، همواره اشکالات و ایراداتی به آیین‌نامه "نحوه محاسبات ذخایر فنی موسسات بیمه"‌ (آئین‌نامه شماره 58) از سوی نهاد ناظر، مدیران و کارشناسان صنعت بیمه وارد است که مغایر با اصولی است که بر مبنای آن آیین‌نامه نگارش شده است. از جمله چالش‌های موجود آیین‌نامه فعلی کسری معنادار متوالی ذخایر فنی با استناد به گزارش سازمان حسابرسی و آمار و اطلاعات بخش نظارت مالی بیمه مرکزی ج.ا.ا.، عدم ارائه روش‌ها و مدل‌های استاندارد به منظور برآورد ذخایر فنی، عدم وجود سازوکار لازم جهت نظارت بر عدم کفایت ذخایر فنی شرکت‌ها، عدم شفافیت و صحت در آمار و ارقام مربوط به ذخایر فنی در ترازنامه‌های شرکت‌های بیمه و مغایرت در برخی موارد نسبت به استاندارد حسابداری 28 و استاندارهای گزارشگری بین‌المللی می‌باشد که باعث تضییع حقوق بیمه‌گذاران و سهامداران شرکت‌های بیمه می‌شود.

روابط عمومي پژوهشكده بيمه پيرامون تجارب بين‌الملل در بهره‌گيري از اين رويكرد اعلام نمود: محاسبات ذخایر فنی برای بیمه زندگی در ایالت متحده تقریباً 150 سال بدون تغییر بوده است. تا چند سال اخیر بیمه‌گران با استفاده از روش ایستای مبتنی بر فرمول (FBR) ذخایر محصولات بیمه زندگی را محاسبه می‌کردند.

 رشد روز افزون محصولات بیمه‌ای همراه با پیچیدگی‌‌های خاص خود خصوصاً در حوزه بیمه‌های زندگی مستلزم به‌کارگیری رویکرد و روش جدیدی برای محاسبه ذخایر شده است. انجمن ملی بیمه آمریکا در سال 2009 با به‌کارگیری قانون ارزش‌گذاری استاندارد (SVL) رویکرد جدید محاسبه ذخایر محصولات بیمه‌ای زندگی تحت عنوان ذخیره‌گیری مبتنی بر اصول (PBR) را معرفی کرده است که این رویکرد انعکاس دقیق ریسک‌‌های محصولات بسیار پیچیده را در بر دارد. انجمن ملی بیمه آمریکا با ارائه کتابچه راهنمای ارزشگذاری در سال 2012 با بهره گیری از قانون ارزش‌گذاری استاندارد معیار اصلی حرکت از رویکرد ذخیره‌گیری مبتنی بر فرمول به رویکرد ذخیره‌گیری مبتنی بر اصول (PBR) را مشخص کرده است. کتابچه راهنمای ارزشگذاری، فرایند اصلاح شرایط ذخیره گیری با هدف پویاتر کردن آن را آغاز کرده است.

بر پايه اين گزارش، انجمن ناظران ملي آمريكا در روز 10 ژوئن سال 2016 تصميمي را اتخاذ نموده است كه بر اساس آن، ذخيره‌سازي مبتني بر اصول (PBR) را از اول ژانويه سال 2017 ميلادي آغاز مي‌نمايد. جان هاف، رئيس كل انجمن و مدير بيمه ميسوري در اظهارنظر خود اعلام كرد: «اين يك دستاورد تاريخي براي نظام ايالتي تنظيم مقررات بيمه‌اي است كه آغازگر نظام ارزش‌‌گذاری بيمه‌نامه جديد است كه قادر است با محصولات بيمه زندگي جديد و نوآورانه تطبيق پيدا كند و نهايتاً به نفع مشتريان و بيمه‌گران زندگي باشد. براي ساليان متمادي، بيمه‌گران زندگي و مقررات‌گذاران بيمه با نظام منسوخ مبتني بر فرمول دست و پنجه نرم نموده‌اند كه در رابطه با تقاضاي مشتريان براي محصولات جديد بيمه زندگي در چالش بوده است.»

اين گزارش مي‌افزايد: تدوين رويكردي مبتني بر اصول در روش‌هاي ذخيره‌سازي بيمه‌گران زندگي، اولويت اول انجمن ناظران ملي آمريكا در سال‌هاي اخير بوده است. خزانه‌دار كل انجمن كه مسئول نظارت بر بيمه دريايي و نيز مسئول اجراي اين طرح بوده است، در اظهار نظر خود بيان نمود: «اين نوآوري در درون نظام ما، رويكردي مناسب براي ذخيره‌سازي در بيمه‌نامه‌هاي زندگي است كه به بيمه‌گران زندگي اجازه مي‌دهد تا از سوابق تجربي خود درزمينه بيمه‌نامه‌هاي خود بهره ببرند. اين بازسازي به رقابت بيشتر براي خلق محصولات بيمه زندگي مرقوم به صرفه براي مشتريان كمك خواهد نمود.»

گفتني است تاريخچه مطالعات انجام شده در انجمن ملي ناظران بيمه (NAIC ) پيرامون چگونگي اتخاذ اين رويكرد نشان مي‌دهد: در ژوئن 2008 اين انجمن پس از بحران مالی در ایالات متحده به بررسی جامع سیستم نظارت دولتی پرداخت. این بررسی تحت عنوان طرح نوسازی توانگری مالی (SMI) انجام گرفت تا از یک‌سو بتواند سیستم نظارت مالی جدید را به روز رسانی و بهبود ببخشد و از سوی دیگر تهدیدات دولت های ایالتی مبنی بر عدم توانایی دولت در سیستم نظارت مالی را کاهش دهد. از این رو انجمن ملی ناظران بیمه سیستم توانگری مالی شرکت‌های بیمه را در پنج حوزه: نیاز‌های سرمایهای، حسابداری بین‌المللی، ارزیابی بیمه، بیمه اتکایی و چالش¬‌های نظارتی گروهی مورد بررسی قرار داد تا با استفاده از این بررسی سیستم نظارتی موجود را ارتقا ببخشد. یکی از مهمترین اجزای توانگری مالی بر اساس اصول انجمن ملی ناظران بیمه حفظ ارزش سرمایه و نگهداری ذخایر فنی است.

لازم به ذکر است پژوهشکده بیمه طی مطالعه‌ای تحت عنوان "بازنگری آئین‌نامه ذخایر فنی مؤسسات بیمه و ارائه پیشنهادهای اصلاحی" به طور جامع به آسیب‌ها، ابعاد، رویکردها و روش‌های آکچوئری موجود برای محاسبه ذخایر فنی در شرکت‌های بیمه پرداخته است و در آئین‌نامه پیشنهادی با لحاظ توان نظارتی نهاد ناظر و توانایی شرکت‌های بیمه از لحاظ فنی و منابع انسانی و به عبارتی بلوغ بازار بیمه، به سمت رویکرد اصول‌محور حرکت کرده است. نتایج گزارش مذکور پس از ارائه در پژوهشکده بیمه و نظرگیری از خبرگان صنعت بیمه و ارائه در هیئت عامل بیمه مرکزی، در حال بازنگري است و تصمیمات مبتنی بر نتایج این گزارش از طرف هیئت عامل بيمه مركزي اتخاذ خواهد شد.