بانکداری ایرانی – بانک مرکزی جمهوری اسلامی بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه مکلف شده است تا نرخ سود بانکی را بهگونهای تعیین کند که متناسب با نرخ تورم باشد و حال که نرخ تورم به زیر 15درصد رسیده است کارشناسان معتقدند که باید بانک مرکزی نرخ سود بانکی را کاهش دهد تا متناسب با نرخ تورم بوده و کمک کند تا با رفع کمبود نقدینگی در کشور، چرخه اقتصادی کشور نیز به حرکت درآید . از طرف دیگر به دلیل بالا بودن نرخ سود سپرده بانکی نرخ تسهیلات نیز کاهش پیدا نخواهد کرد.
بر اساس آنچه در دنیا مرسوم است، نرخ سود سپرده حداکثر باید 2 تا 3 درصد از نرخ تورم بالاتر باشد و از سوی دیگر نرخ سود تسهیلات نیز باید 4 تا 5 درصد بیشتر از تورم باشد. این در حالی است که هماکنون که نرخ تورم به حدود 15 درصد رسیده است، نرخ سود سپرده با احتساب بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری بیش از 7 درصد از نرخ تورم بالاتر است. علاوه برافزایش هزینههای تولید به دلیل بالا بودن نرخ سود وامها، شبکه بانکی نیز از همین ناحیه مورد خطر قرار میگیرد.
اما موضوع مهمتر این است که سیستم بانکی هیچگاه خود را با این نرخها تطبیق نداد و اغلب بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری برای جذب سپرده بیشتر به روشهای مختلف نرخهای سود بالاتری را به مشتریان خود ارائه کرده و باهم رقابت نیز دارند . زیرا باوجود رقم 781هزار میلیارد تومان سود سپرده نزد بانکها ، آنها نگران از دست دادن این حجم نقدینگی هستند بنابراین در اجرای ای طرح مقاومت نشان میدهند.
از همین روی مدیران عامل بانکهای کشور در آذرماه کنار هم جمع شدند تا برای دومین بار در سال جاری نرخ سود سپرده را از 20درد به 18درصد کاهش دهند. اما این کاهش تاکنون صورت نگرفته است در آن تاریخ رئیس شورای هماهنگی بانکهای کشور اعلام کرده بود یا کاهش نرخ سود سپرده قانونی از 13درصد به 10 درصد با کاهش نرخ سود سپرده بانکی برای شهروندان موافقت میکند و جالبتوجه اینکه نرخ سود سپرده قانونی کاهشیافته اما تاکنون نرخ سود سپرده بانکی تغییری نکرده است .
مدیرعامل بانک سپه نیز در همان تاریخ طی گفتوگویی اعلام کرد که با توجه به کاهش نرخ تورم و لزوم هماهنگی باسیاستهای دولت و بانک مرکزی بانکها باید تلاش کنند قیمت تمامشده پول کاهش یابد. وی افزود: در همین راستا بانکها توافق کردند نرخ سود سپرده یکساله از 20 درصد به 18 درصد کاهش یابد. مدیرعامل بانک سپه تصریح کرد: تصمیم دیگر بانکها کاهش نرخ سود بازار بینبانکی از 26 درصد به 24 درصد بود.
بنابراین حداکثر تسهیلاتی که یک بانک به بانک مرکزی در بازار بینبانکی پرداخت خواهد کرد، 24 درصد است. این کاهش نرخها تأثیر مثبتی بر کاهش نرخ سود تسهیلات خواهد داشت و زمینه کاهش این نرخ را فراهم خواهند کرد.
اما تاکنون هیچ تغییری را در نرخهای سود سپرده و تسهیلات را شاهد نیستیم . این در حالی است که در ابتدای سال نرخ سود سپرده از 22درصد به 20درصد کاهش یافت و نرخ سود تسهیلات عقود مبادلهای یک درصد کاهش یافت و 21 درصد تعیین شد و سود تسهیلات مبادلهای با 3 درصد افزایش 24 درصد در نظر گرفته شد.