قیمت دلار بازار ثانویه به بازار آزاد طی یک سال نزدیک‌تر شد

دنیای اقتصاد : دلار در سامانه نیما در یک سال گذشته نزدیک به ۵۰ درصد رشد کرد تا بتواند خود را به قیمت معاملات خیابان فردوسی نزدیک‌تر کند. میانگین نرخ خرید دلار در بازار ثانویه، حدود یک سال پیش ۱۰هزار و ۶۶۸ تومان بود و در اواخر اردیبهشت سال‌جاری روی عدد ۱۵ هزار و ۷۰۸ تومان قرار گرفت که نشان دهنده افزایشی ۴۷ درصدی بود.

 این در حالی است که در بازار آزاد، دلار طی یک سال گذشته تنها حدود ۲۵ درصد افزایش قیمت را به ثبت رسانده و از قیمت ۱۴ هزار و ۲۰۰ تومان به بهای ۱۷ هزار و ۶۹۰ تومان رسیده است. به این ترتیب، می‌توان گفت دلار با افزایش بیشتر در سامانه نیما توانسته است قیمت خود را طی یک سال به بازار آزاد نزدیک‌تر کند.

به‌عنوان مثال براساس آخرین قیمت‌های اعلامی در سامانه نیما، ارزش دلار به ۱۶ هزار و ۲۰۱ تومان رسیده است، حال آنکه آخرین قیمت این ارز در آخرین معاملات بازار آزاد در حدود ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان بود. این مساله به معنای فاصله حدودا ۹ درصدی بین دو قیمت است. این در حالی است که یک سال قبل، شکاف بین این دو در حدود ۳۷ درصد بود. میانگین قیمت دلار در اردیبهشت ۹۸ در بازار آزاد، ۱۴ هزار و ۵۸۳ تومان بود و میانگین قیمت خرید تا ۲۸ اردیبهشت ۹۸ توسط معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، ۱۰ هزار و ۶۶۸ تومان اعلام شده است.

گزارش این نهاد، همچنین از کاهش تقاضا و عرضه در سامانه نیما خبر می‌دهد؛ با اینکه حجم تقاضا برای واردات ۶۲ درصد کاهش پیدا کرده و میزان فروش ارز صادراتی ۵۰ درصد پایین آمده است، شاهد ۴۷ درصد افزایش قیمت در بازه زمانی یک ساله در سامانه نیما بوده‌ایم که احتمالا تحت تاثیر افزایش قیمت این ارز در بازار آزاد بوده است. 

البته ممکن است بازارساز نیز برای کاهش احتمال سوءاستفاده‌های رانتی تصمیم گرفته باشد که فاصله میان بازارها را متعادل‌تر کند. در کنار این بازارساز به‌نظر می‌رسد برای اینکه بتواند فضای بازار آزاد ارز را متعادل‌تر نگه دارد، به دنبال آن است که همکاری‌های خود با صرافان مجاز را افزایش دهد. در اولین روز خردادماه اعلام شد که در راستای ثبات بازار ارز، کانون صرافان و بانک مرکزی در مورد ۸ موضوع با هم به توافق رسیده‌اند. برخی از بندها بیشتر مربوط به مدیریت جو روانی بازار و راهنمایی مردم و فرهنگ‌سازی است و بندهای مهم‌تر مربوط به تسریع فرآیند پاسخگویی به عرضه و تقاضا.

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی به عملکرد بازار ثانویه از ابتدای سال ۱۳۹۹ پرداخت. به گزارش«ایبنا»، بر اساس این گزارش، فروش ارز حاصل از صادرات از ابتدای فروردین ۱۳۹۹ تا پایان روز ۲۸ اردیبهشت‌ماه به یک میلیارد و ۵۸۶ میلیون یورو رسیده است و میزان خرید ارز برای واردات نیز در همین بازه زمانی (یک فروردین تا ۲۸ اردیبهشت ماه) به یک میلیارد و ۴۴ میلیون یورو رسیده است. این در حالی است که حجم خرید و فروش ارز در سال ۹۸ در همین بازه زمانی بسیار بیشتر بود. آمارها نشان می‌دهند که در بازه زمانی یاد شده در سال گذشته، فروش ارز حاصل از صادرات ۳ میلیارد و ۱۸۷ میلیون یورو و میزان خرید ارز برای واردات نیز ۲ میلیارد و ۷۴۹ میلیون یورو بوده است. در واقع در یک بازه زمانی یک ساله، میزان فروش ارز حاصل از صادرات حدود ۵۰ درصد کاهش داشته است و میزان خرید ارز جهت واردات نیز با کاهش حدودا ۶۲ درصدی مواجه شده است. به این ترتیب، با توجه به کاهش حجم خرید و فروش‌ها می‌توان گفت عمق بازار نیما تا حدی کاهش پیدا کرده است، هر چند در همین بازه زمانی توانسته است نرخ‌های خود را به بازار آزاد نزدیک‌تر کند و تا حدی سد راه رانتی شود که از فاصله قیمتی دو بازار به وجود می‌آید. معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران عنوان می‌کند که میانگین نرخ خرید دلار در سامانه نیما در ۲۸ اردیبهشت ۹۸معادل ۱۰ هزار و ۶۶۸ تومان بوده است، حال آنکه در همین تاریخ در سال ۹۹، ارزش دلار به ۱۵هزار و ۷۰۸ تومان رسیده است. این امر نشان از افزایش ۴۷ درصدی طی یک بازه یک ساله دارد. این در حالی است که در بازار آزاد قیمت نزدیک به ۲۵ درصد افزایش یافته است.

تعدیل قیمتی دلار در سال ۹۹ نیز ادامه یافته است. میانگین نرخ خرید دلار در بازار نیما در یک ماهه منتهی به ۲۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹ برابر با ۱۵هزار و ۱۰۵ تومان بوده است. این رقم برای ماه قبل از آن ۱۴هزار و ۱۲۷ تومان بود. این مساله به معنای رشد ۷ درصدی قیمت دلار طی ماه دوم سال ۹۹ در سامانه نیما است. البته رشد دلار در بازار آزاد در همین بازه زمانی بیشتر و در حدود ۵/ ۱۳ درصد بوده است. افزایش فاصله بین قیمت سامانه نیما و بازار آزاد در اردیبهشت ۹۹ حتی از سامانه سنا هم مشخص است. سامانه سنا، سامانه‌ای است که میانگین قیمت صرافی‌های مختلف را بارگذاری می‌کند و معمولا قیمت آن از بازار آزاد پایین‌تر است. به گزارش ایبنا، اختلاف خرید دلار سنا و سامانه نیما، در یک ماهه منتهی به ۲۸ اردیبهشت‌ماه از رقم ۱۳۷۳ تومان به ۱۵۹۵ تومان افزایش یافته است. این در حالی است که قیمت خرید اسکناس دلار در بازار سنا در یک ماهه منتهی به ۲۸ اردیبهشت‌ماه ۱۶ هزار و ۹۲۰ تومان بوده است که خود فاصله‌ای حدودا ۷۰۰ تومانی با قیمت‌های معامله‌گران بازار آزاد دارد.

در مجموع می‌توان گفت با اینکه فاصله بین قیمت‌های سامانه نیما و بازار آزاد طی یک سال گذشته کاهش یافته است، ولی در اردیبهشت ۹۹ شتاب رشد قیمت در بازار آزاد بیشتر از سامانه نیما بوده است و در صورت ادامه این مساله، می‌توان باز هم شاهد افزایش شکاف قیمتی بین این دو بود.