تجربه بزرگترین پرداخت غیرحضوری در تاریخ نظام بانکی ایران

اوایل اسفندماه بود که خبر ورود کرونا به کشور به طور رسمی توسط رسانه‌‌های خبری تایید شد و طرح‌های پیشگیرانه قطع زنجیره شیوع این بیماری مثل فاصله‌گذاری اجتماعی، کاهش ساعات کار و فعالیت اصناف، تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها  و …،  به اجرا گذاشته شد.

همه‌گیری کرونا بسیاری از عادت‌های مردم را عوض کرده است و این باور را بیش از گذشته تقویت کرده که با تغییر سبک عادت‌ها و استفاده بیشتر از فناوری می‌توان از این بحران جان سالم به در برد.

یکی از عاداتی که در این مدت تغییر کرده، شیوه استفاده از خدمات بانکی است. کرونا حداقل تاکنون یک تاثیر مثبت در حوزه بانکداری گذاشته است و آن استفاده تعداد بیشتری مردم از خدمات غیر حضوری بانک‌ها است.

واقعیت این است که تا قبل از شیوع کرونا، بر اساس آمار کارشناسان بانکی، بین 85 تا 90 درصد مشتریان بانکی از خدمات غیرحضوری بانکی استفاده می‌کردند. کرونا فرصت بسیار خوبی را برای افزایش بیشتر استفاده از خدمات غیر حضوری بانکی و پرداخت همچون اینترنت بانک، همراه بانک، تلفن بانک و همچنین اپلیکیشن‌های پرداخت فراهم کرده است. می‌توان پیش‌بینی کرد حتی بعد از فروکش کردن موج شیوع این بیماری با تغییر رفتاری که در جامعه ایجاد شده همچنان استقبال مردم به استفاده از شیوه‌های دریافت غیرحضوری خدمات بانکی و پرداخت روند صعودی خود را حفظ کند.

اما نباید فراموش کرد که تشویق مردم به استفاده بیشتر از خدمات بانکداری الکترونیک بدون توسعه زیرساخت‌های فنی و ایجاد سامانه‌های شبکه بانکی مثل شتاب، شاپرک، ساتنا، پایا، سحاب و … ممکن نبود. خوشبختانه اقدامات و تلاش‌های نظام بانکی در دو دهه گذشته و پیش از گسترش کووید ۱۹ برای توسعه زیرساخت‌های لازم، باعث شد در بحران کرونا شاهد کاهش مراجعه به شعب و استفاده بیشتر از خدمات بانکداری غیرحضوری باشیم. هرچند هنوز هم مشتریانی هستند که در برابر تغییر رفتار و عادت‌های قبلی مقاومت می‌کنند و خدمات شعبه را به خدمات غیرحضوری ترجیح می‌دهند.

 شاید تجربه واریز وام یک میلیون تومانی یارانه‌بگیران یک نمونه خوب برای اشاره به نقش بانکداری غیرحضوری است. شبکه بانکی در مدت کوتاهی توانست امکان ثبت نام و واریز وام به حساب 19 میلیون خانوار را از طریق ارسال پیامک و بدون نیاز به مراجعه به شعب فراهم کند. هرچند سرپرستان خانواری بودند که سیم کارت به نامشان نبود و نمیدانستند که برای ثبت نام چه کار باید انجام دهند.

حالا تصور کنید اگر زیرساخت‌های بانکداری الکترونیک فراهم نبود شاهد چه حجم عظیمی از رفت‌وآمدها و صف‌های طولانی در شعب بانک‌ها بودیم. بنابراین می‌توان به خوبی درک کرد که نقش خدمات بانکداری غیرحضوری در کنترل چنین بحران‌هایی و نجات جان انسان‌ها چیست.

در نهایت باید گفت کرونا مفاهیم جدیدی را در دنیا خلق کرده است. کرونا، اهمیت توسعه خدمات بانکداری غیرحضوری را چند برابر کرد. حالا بسیاری از بانک‌ها مجبور خواهند شد تا سرعت فعالیت‌های خود را در زمینه توسعه فناوری‌های دیجیتال افزایش بدهند تا در آینده نزدیک از شعبه به عنوان محلی برای کارهایی ضروری و مشاوره‌های تخصصی مالی و پولی استفاده کنیم نه محلی برای کارهای پیش پا افتاده و روزمره بانکی.