رکورد شکنی نقدینگی در نیم قرن

جدیدترین یادداشت اینستاگرامی عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی نشان می‌دهد رشد نقدینگی ثبت شده در پایان آذر، از میانگین نیم قرن گذشته کمی بالاتر بوده است. سکاندار پولی کشور نقش خالص ذخایر خارجی را در این رشد موثر می‌داند.

رئیس کل بانک مرکزی در یادداشت جدید خود در رابطه با چهار موضوع توضیح داده است.

توجه به تحلیل روند نقدینگی،تغییرات در پایه پولی، مهار التهابات و اصلاحات در بازار پول،‌محورهای یادداشت چهاربندی همتی هستند.

این یادداشت که به نظر می‌رسد واکنشی به هشدارها درخصوص تغییرات در بطن نقدینگی است در بند نخست تاکید دارد:آمارهای رشد نقدینگی باید با توجه به روندهای بلندمدت متغیرهای پولی کشور تحلیل شود.

اما بلافاصله پس از این گزاره، رئیس کل نوشته است:رشد نقدینگی امسال اندکی از میانگین رشد نقدینگی۵۰ ساله کشور که ۲۵ درصد بود، بیشتر است. به گفته همتی افزوده شدن خالص ذخایر ارزی کشور نقش عمده‌ای در این رشد داشته است. رئیس کل البته خواستار دقت در این نکته شده که شرایط نسبتا مساعد،زمینه شروع رشداقتصادی غیر‌نفتی و کاهش فشار تورمی را ایجاد کرده است. او در آخر این بند به یک نکته مهم که بحث روز اقتصاد ایران نیز هست اشاره دارد.همتی نوشته است: «در ضمن، به هنگام شوک شدید هزینه‌ای و افزایش اندازه اسمی اقتصاد، تلاش برای کنترل بیشتر رشد کمیت‌های پولی، رکود را تعمیق می‌کرد.» در واقع رئیس کل می‌گوید به واسطه شوک‌های ناشی از تحریم‌ها و ارز اگر بانک مرکزی اقدام به قبض رشد پایه پولی یا نقدینگی می‌کرد امکان داشت رکود شدیدتر شود. این سخنان گرچه مدافعانی در اقتصاد ایران دارد اما همین مدافعان نیز تاکید دارند میان نحوه انبساط از طریق قاعده مشخص اقتصادی و انبساط در قالب اضافه برداشت‌ها و ایجاد تعهدهای بدون وثیقه باید تفاوت ایجاد شد.

در بند دوم مطلب،همتی خواستار توجه به کاهش شدید اضافه برداشت بانک‌ها، کنترل مؤثر سود بانکی و دربعد خارجی به کاهش بدهی خارجی و افزایش ذخایر خارجی در تحلیل آمار متغیرهای پولی شده است.به نوشته رئیس کل علی‌رغم فشار تحریمی حداکثری، پیش‌بینی‌های بدبینانه از توفان تورم و رشدافسار گسیخته نرخ ارز، بانک مرکزی در یک سال گذشته تا حدود زیادی در مهار تورم و نرخ ارز موفقیت نسبی داشته است.

در بند سوم نوشته اینستاگرامی همتی به توفیق‌های یک ساله بانک مرکزی پرداخته شده است. همتی نوشته است: در کنار تاب‌آوری بی‌نظیر ملت ایران در مقابل فشار‌های گوناگون آمریکا، در کنترل متغیرهای پولی وارزی نیز، علی‌رغم شرایط سخت تحریمی، توفیق‌های خوبی حاصل شده است. مبارزه با سفته‌بازی و پولشویی وکنترل جریان ریال و مهار التهابات ارزی از طریق مدیریت علمی بازار، رشد صرفا ۵ درصدی نرخ ارز در بازار آزاد، نسبت به ابتدای سال و پیش‌بینی‌پذیر کردن بازار ارز و روند کاهنده تورم و مثبت شدن رشد اقتصادی غیر نفتی، نمونه‌هایی از این توفیقات است.

او در بند آخر گفته است همزمان با اقدامات انجام‌گرفته،اجرای عملیات بازار باز و تغییر چارچوب سیاست‌گذاری پولی به سمت مهار تورم و اصلاح ترازنامه بانک‌ها، در حال انجام است. اما نکته‌ای که در آمارهای جدید بانک مرکزی بارز است افزایش درجه سیالت نقدینگی است. سهم پول از نقدینگی رکورد شکسته است و این اتفاق اگر تدبیر نشود می‌تواند یک ریسک بالقوه برای ثبات بازار‌ها باشد.