نگاهی به بانکداری سبز یک بانک پیشرو

شاید شما هم از طرفداران حفظ محیط‌ زیست هستید؛ همان‌هايي که زودتر از ديگران از طرح حذف قبوض کاغذي استقبال کردند و قبض آب و برق و گازشان را اينترنتي پرداخت مي‌کنند تا كاغذ كمتري مصرف شود. شما اين فرصت را داريد كه با پيوستن به بانكداري سبز و بانكداري بدون كاغذ كه از سوي بانك قرض‌الحسنه مهر ايران ارائه مي‌شود، بيشتر از قبل با حفظ محيط زيست همراه شويد. هم‌اكنون مي‌توانيد به‌صورت آنلاين و بدون نياز به كپي گرفتن مدارك شناسايي و استفاده از فرم‌هاي كاغذي در اين بانك افتتاح حساب كرده و حتي درخواست تسهيلات كنيد. روز به روز آگاهي افراد درباره تأثير مسائل محيط زيستي بر ابعاد مختلف زندگي، بيشتر مي‌شود و تغييرات اقليم، بحران آب و تخريب پوشش گياهي، به دغدغه بخش بيشتري از افراد جامعه تبديل شده است. 

نگراني در اين رابطه، جنبه‌هاي گوناگوني از فعاليت‌هاي روزمره را تغيير داده‌ يا در آينده نزديك تغيير مي‌دهد. اين تغييرات، موجب بهبود فرآيندها و رويه‌هايي مي‌شوند كه پيش از اين، به‌صورت سنتي انجام شده و از سوي مردم نيز پذيرفته شده بودند. از اين رو با دكتر مرتضي اكبري مديرعامل بانك قرض الحسنه مهر ايران در خصوص توسعه بانكداري سبز و حذف كاغذ از عمليات بانكي به گفتگو نشستيم كه در زير بخشي از آن را مطالعه مي كنيد.

تا چند سال پیش، بانک‌ها صرفاً به توجیه اقتصادی طرح‌ها توجه می‌کردند و توان بازپرداخت افراد يا شرکت‌ها را در نظر مي‌گرفتند و درخواست‌هاي تسهيلات نيز بر همين اساس، تأييد يا رد مي‌شدند.

در حالی که امروزه بانک‌های پیشرو در جهان موضوع محیط ‌زيست را در نظر مي‌گيرند و نظام بانکداري، در حال حرکت به سمتي است كه پروژه‌هاي دوست‌دار محيط زيست را در اولويت تأمين مالي قرار مي‌دهد و در امور داخلي خود نيز به دنبال حداقل كردن يا حتي حذف استفاده از كاغذ است.

در هر بار مراجعه به‌ بانک و انجام یک فعالیت در شعبه، حداقل دو برگ کاغذ مصرف می‌شود؛ نسخه‌ای که نزد بانك مي‌ماند و نسخه‌اي كه به مشتري تحويل داده مي‌شود. اين حداقل دو برگ، مربوط به فرآيندهاي ساده‌اي مانند واريز يا برداشت وجه هستند. در افتتاح حساب كه هر كدام از ما حداقل يك‌بار تجربه آن را داريم، كاغذ بيشتري مصرف مي‌شود؛ فرم‌هاي چند صفحه‌اي، كپي از كارت ملي، كپي از شناسنامه، برگه درخواست افتتاح حساب و ... .

در دوره‌ای که ابزارهای آنلاین جای خود را در کسب‌وکارهاي مختلف باز کرده‌اند، بانك‌هاي پيشرو هم در تلاشند با الكترونيكي كردن اين فرآيندها، ميزان كاغذ مصرفي را به حداقل و حتي صفر برسانند.

این مثال‌ها تنها بخشی از کارکردهای مفهوم نسبتاً جدید «بانکداري سبز» را نشان مي‌دهند که حوزه‌هاي مختلف بانكداري را متحول كرده است. امروزه بانكداري سبز نه تنها يك مسئوليت اجتماعي براي اين نهادهاي مالي، بلكه گامي در جهت توسعه پايدار اقتصادي به‌شمار مي‌رود.

به‌طور کلی بانکداری سبز، به معنای فعالیت‌هاي بانکي است که به‌طور همزمان، حفاظت از محيط زيست را هم در نظر مي‌گيرند. حذف كاغذ از فرآيندهاي بانكي، تأمين مالي پروژه‌هاي دوست‌دار محيط زيست و طراحي شعبي كه از انرژي‌هاي تجديدپذير استفاده مي‌كنند؛ همگي از مصاديق بانكداري سبز هستند. در واقع، بانكداري سبز به دنبال پاسخ به اين سؤال است كه چگونه مي‌توان شيوه‌هاي دوست‌دار محيط زيست را در نظام بانكي پياده‌سازي كرد؟

خدمات بانکداری سبز در چهار دسته‌بندی کلی «بانکداری خرد»، «بانکداري شركتي و سرمايه‌گذاري»، «مديريت دارايي» و «بيمه‌» قرار مي‌گيرد و بانك قرض‌الحسنه مهر ايران با تلاش براي حذف كاغذ از فرآيندهاي بانكي يا به عبارت ديگر «بانكداري بدون كاغذ»، در حال اجرا و پياده‌سازي بانكداري سبز در حوزه بانكداري خرد است. اين بانك در اولين اقدام، با استفاده از بانكداري الكترونيكي توانسته خدمات افتتاح حساب و اعطاي تسهيلات را به‌صورت آنلاين و بدون نياز به فرم‌هاي كاغذي و كپي مدارك، به مشتريان ارائه دهد.

بانکداری بدون کاغذ در بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، از آذر ماه سال جاری، در تمامی شعب در خدمات افتتاح حساب و اعطاي تسهيلات، به‌طور کامل اجرايي شده است. شايد در نگاه اول، باز كردن يك حساب جديد يا گرفتن وام بانكي، چندان مرتبط با محيط زيست نباشد، اما وقتي هر شخصي به سهم خود، ميزان كاغذ مصرفي را حتي در انجام امور بانكي كاهش دهد، آسيب‌ كمتري به پوشش گياهي وارد مي‌شود، درختان بيشتري به حيات خود ادامه مي‌دهند و البته در مصرف آب هم صرفه‌جويي مي‌شود.

شما می‌توانید افتتاح حساب خود را به‌صورت آنلاین در بانک قرض‌الحسنه مهر ایران انجام داده و به‌اندازه خودتان در حفاظت از محيط زيست، سهم داشته باشيد. افتتاح حساب آنلاين اين بانک، در ۶ مرحله، انجام مي‌شود. در مرحله اول با مراجعه به وب‌سايت اينترنتي اين بانک کد ملي، تاريخ تولد و شماره تلفن همراه وارد مي‌شود. در مرحله دوم، بايد مشخصات فردي خود را كه شامل اطلاعات هويتي و نشاني است، كامل كنيد. براي رفتن به مرحله سوم، بايد كدي را كه به تلفن همراهتان ارسال شده، وارد سايت كنيد.

بعد از وارد کردن کد امنیتی افتتاح حساب، به مرحله سوم می‌روید. تا اينجا نيمي از مراحل افتتاح حساب را بدون ارائه کپي مدارک يا پر كردن حتي يك فرم كاغذي، با موفقيت پشت سر گذاشته‌ايد. در مرحله سوم، فهرستي از شعب بانك را بر اساس استان محل سكونت خود مشاهده خواهيد كرد. با انتخاب نزديك‌ترين شعبه وارد مرحله بعد مي‌شويد. نوع حساب خود را در مرحله چهارم، مشخص مي‌كنيد.

در این مرحله، دو گزینه «مراجعه حضوری به شعبه» و «ارسال در محل» پیش روي شماست. مي‌توانيد با مراجعه حضوري به شعبه و ارائه اصل مدارک، افتتاح حساب را تکميل کنيد. اما اگر وقت کافي براي رفتن به شعبه بانك را نداريد، با انتخاب گزينه «ارسال در محل» خدمات بانكي در محل كار يا سكونت شما ارائه مي‌شود. در مرحله پنجم، با پرداخت حداقل موجودي افتتاح حساب، وارد مرحله نهايي مي‌شويد و مرحله آخر با دريافت كد رهگيري به پايان مي‌رسد.

ثبت درخواست تسهیلات هم به همین سادگی است. برای انجام اين درخواست بايد قبلاً در بانک قرض‌الحسنه مهر ايران حساب باز کرده باشيد و با شناسه مشتري يا شماره کارت و کد ملي، وارد وب‌سايت شويد. اطلاعات خود و ضامنتان را وارد مي‌كنيد و نيازي نيست بيش از يك‌بار، وقت ضامن را براي رفتن به شعبه بگيريد.

خروجی بانکداری بدون کاغذ برای مشتریان، فقط صرفه‌جويي در زمان و هزينه نيست. امکان جعل مدارک در اين روش بانكداري به حداقل مي‌رسد و خيالتان راحت است كه اگر مداركتان به سرقت رفت، كسي نمي‌تواند از آن‌ها سوءاستفاده كند، چون شيوه احراز هويت در بانكداري بدون كاغذ، از ارائه مدارك فيزيكي، به ارائه مدارك بيومتريك تغيير مي‌كند. اين يعني بانك شما را با ويژگي‌هاي منحصر به ‌فرد خودتان شناسايي مي‌كند، نه صرفاً با تكيه بر مدارك كاغذي كه امكان جعل و سرقت آن‌ها وجود دارد. دزدها شايد بتوانند شناسنامه و كارت ملي شما را از جيبتان بردارند، اما نمي‌توانند ويژگي‌هاي منحصر به فرد شما مانند اثر انگشت شما را جعل كنند. البته اين تنها مزيت استفاده از اين فناوري‌ها نيست. اين فناوري چاره درد افراد فراموش‌كار هم هست. ممكن است شما فراموش كنيد مدارك شناسايي‌تان را با خود به شعبه ببريد، اما قطعاً انگشتتان همراه شماست و براي انجام كار بانكي‌تان همين كافي است!

بانکداری بدون کاغذ در بانک قرض‌الحسنه مهر ایران با استفاده از سیستم‌های يکپارچه‌اي انجام مي‌شود كه زيرساخت‌هاي بانكداري الكترونيك در آن فراهم شده‌است. يكي از اين زيرساخت‌ها، بايگاني ديجتال اسناد و مدارك است كه به‌طور كامل در اين بانك پياده‌سازي شده‌است. كاغذ كمتر، آزادسازي فضاي اشغال‌شده براي بايگاني فيزيكي و مهم‌تر از همه، امنيت بيشتر اسناد، مدارك، اطلاعات و داده‌ها، از مزاياي بايگاني ديجيتال است. مديريت داده‌ها در اين بانك، تنها به سيستم‌هاي داخلي خلاصه نمي‌شود. بانك قرض‌الحسنه مهر ايران توانسته در تفاهم با سازمان ثبت احوال كشور، به پايگاه داده‌هاي اين سازمان متصل شود.

 

هر چند می‌توان ادعا کرد بانکداری بدون کاغذ در ایران، با بانک قرض‌الحسنه مهر ایران آغاز شده، اما نظام‌هاي بانكداري ساير كشورها پيش از اين به‌دنبال كاهش يا حذف كاغذ از خدمات خود بودند. بانكداري سبز در كشور بانكدارها يعني سوئيس نيز مورد توجه است. UBS بانك سوئيس نمونه موفقي از بانكداري سبز در اين كشور است كه كاهش آلايندگي‌هاي محيط زيستي، كاهش مصرف آب و كاغذ را در دستور كار خود قرار داده است. افتتاح حساب در اين بانك به‌صورت آنلاين و بدون كاغذ انجام مي‌شود و صورت‌حساب كارت‌هاي اعتباري نيز با انواع روش‌هاي الكترونيكي و بدون كاغذ، در اختيار مشتريان قرار مي‌گيرد.

در انگستان بانک نت‌وست، تمام مراحل وام مسکن را بدون کاغذ انجام می‌دهد. نت‌وست اولین بانک انگلستان است كه اسناد و مدارك وام مسكن را به‌صورت كاملاً آنلاین از مشتریان دريافت مي‌كند و در نهايت مشتريان، با امضاي الكترونيكي، مراحل ارائه درخواست اين وام را به پايان مي‌رسانند. رويال بانك اسكاتلند و بانك آلستر ايرلند، ديگر بانك‎هايي هستند كاغذ را از مراحل تقاضا و دريافت وام مسكن، حذف كرده‌اند.

بانکداری سبز در هند و آمریکا تنها به‌معنای حذف کاغذ نیست. بانک‌هاي سرمايه‌گذاري در اين كشورها، بخشي از منابع خود را به تأمين مالي پروژه‌هاي بهره‌برداري از انرژي‌هاي تجديدپذير مانند انرژي‌ خورشيدي يا نيروگاه‌هاي بادي تخصيص مي‌دهند و در شرايط مشابه، طرح‌هايي را در اولويت قرار مي‌دهند كه ميزان انتشار CO۲ و ساير آلاينده‌ها در آن‌ها كمتر است.