ویلیام پسک/ آسیا ریویو
در هفته‌های اخیر قیمت ارزهای دیجیتال به ویژه قیمت بیت‌کوین رشد قابل ملاحظه داشته، البته قیمت این ارز هنوز رکورد قبلی را نشکسته است. از دید برخی کارشناسان، افزایش قابل ملاحظه قیمت بیت‌کوین به ویژه برای آسیا خطراتی در پی خواهد داشت. طرفداران بیت‌کوین که مشهورترین ارز دیجیتالی است، همواره این ارز را «طلای دیجیتالی» توصیف کرده‌اند یعنی حوزه امن برای سرمایه‌گذاری در دوران‌های پرخطر. هفته قبل یعنی زمانی که هنوز مشخص نبود ترامپ و رئیس‌جمهوری چین در مذاکرات تجاری خود به چه نتیجه‌ای خواهند رسید، قیمت بیت‌کوین به شدت افزایش یافت و ادعای طرفداران آن اثبات شد.
همزمانی رشد قیمت بیت‌کوین و تشدید نگرانی‌ها درباره تنش‌های تجاری، چه یک اتفاق بوده باشد، چه حاصل توجه سرمایه‌گذاران به این ارز به‌عنوان حوزه امن سرمایه‌گذاری، رشد قیمت بیت‌کوین به بالاتر از ۱۳ هزار دلار شبیه رشد قیمت طلا به بالاتر از ۱۴۰۰ دلار بود. رشد شدید قیمت بیت‌کوین و طلا به یک واقعیت کمتر مشاهده شده اشاره دارد و آن کاهش اعتماد به دلار آمریکاست. شاخص دلار که ارزش این ارز را در برابر سبدی از شش ارز معتبر نشان می‌دهد تحت تاثیر عوامل متعدد قرار دارد، اما کاهش ارزش دلار در برابر ین، خبری منفی برای شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان ژاپنی است. طولانی‌ترین دوره رشد اقتصادی ژاپن از دهه ۱۹۸۰ حاصل کاهش ۳۰ درصدی ارزش ین در برابر دلار از اواخر سال ۲۰۱۲ بوده است.
تنش‌های تجاری عامل دیگر ضعف دلار است. ترامپ اخیرا تهدید کرده که علیه هند، اروپا و ژاپن موضع‌گیری خواهد کرد و این به معنای افزایش احتمالی بحران است. این‌گونه موضع‌گیری‌ها به ضعف در اقتصاد آمریکا و کاهش ارزش دلار منجر می‌شود. کارشناسان می‌گویند رشد قیمت بیت‌کوین همچنین حاصل اقدام مارک زاکربرگ مدیر شرکت فیسبوک است. او اعلام کرده به زودی ارز دیجیتال فیسبوک را راه‌اندازی خواهد کرد و این دیدگاه پدید آمده که ارزهای دیجیتال در آینده بیش از پیش مورد قبول جهان قرار خواهند گرفت. همچنین تمایل آقای زاکربرگ به راه‌اندازی ارز دیجیتال و احتمال اقدام مشابه از سوی دیگر شرکت‌های فعال در حوزه فناوری بر نگرانی اقتصادهای آسیایی افزوده است، زیرا توسعه ارزهای دیجیتال استحکام سیستم‌های مالی سنتی را تضعیف خواهد کرد.
نکته مهم دیگر این است که قرار نیست جنگ تجاری پایان یابد. درست است که در حاشیه نشست گروه ۲۰ اقتصاد بزرگ، ترامپ و رئیس‌جمهوری چین بر سر آغاز مجدد گفت‌وگوهای تجاری توافق کردند و این اقدام از نگرانی‌ها درباره افق اقتصاد جهان کاسته است، اما مشکل اینجاست که تقابل ترامپ و چین یک پدیده ماندگار است و به مسائل تجاری محدود نیست و نیز بسیار بعید است چین از منافع ملی خود دست کشیده و به خواست آمریکا تن دهد.
از سوی دیگر ترامپ در آستانه ایجاد تنش با ژاپن قرار دارد و خواستار تغییر محتوای پیمان امنیتی آمریکا و این کشور شده و این در حالی است که ژاپن یک همپیمان سودمند برای آمریکاست. چین و ژاپن در مجموع ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار از اوراق قرضه آمریکا را در تملک دارند و این یک عامل حمایتی برای اقتصاد آمریکاست. در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، ترامپ از کاهش مجدد مالیات‌ها و افزودن بر هزینه‌های نظامی سخن می‌گوید و این سخنان سرمایه‌گذاران آسیایی را تشویق می‌کند به جای دلار در ارزهای دیگر سرمایه‌گذاری کنند.
ژاپن از گذشته‌های دور یکی از کشورهای طرفدار ارزهای دیجیتالی بوده و پلت‌فرم بلاک‌چین را فرصتی برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی خود می‌داند. اقدام فیسبوک در تشکیل یک کنسرسیوم برای راه‌اندازی ارز دیجیتالی به نام لیبرا می‌تواند محاسبات چین و ژاپن را بر هم بزند. بانک مرکزی چین و بانک مرکزی ژاپن مدتی است مشغول ارزیابی راه‌اندازی ارز دیجیتال خاص خود هستند، اما اگر آنها ارزی را راه‌اندازی کنند باید با پلت‌فرم یک شبکه اجتماعی که ۴/ ۲ میلیارد کاربر دارد یعنی فیسبوک رقابت کنند. همچنین مدیرعامل آمازون و روسای دیگر بانک‌های بین‌المللی ممکن است پا جای پای زاکربرگ بگذارند.
اما واقعیت این است که فیسبوک برای اجرای برنامه خود در حوزه راه‌اندازی ارز دیجیتالی با موانع گوناگون مواجه است. قانون‌گذاران آمریکایی به سرعت نسبت به برنامه این شبکه اجتماعی برای راه‌اندازی لیبرا که رقیب بانک مرکزی آمریکا خواهد شد واکنش نشان داده‌اند. به این ترتیب قبل از موضع‌گیری درباره اخبار حوزه ارزهای دیجیتال باید منتظر بود تا ابهام‌ها کمتر شود. لیبرا یک دارایی در معرض سفته‌بازی نیست، بلکه دارای ارزش باثبات است، زیرا به ارزش سبدی از ارزهای دیگر متصل است. اما تا وقتی لیبرا راه‌اندازی نشود نمی‌توان گفت چه نقشی دارد و اثر آن بر سیستم مالی بین‌المللی و دلار چه خواهد بود، اما به احتمال زیاد تعداد بسیار زیادی از کاربران فیسبوک از لیبرا استفاده خواهند کرد و این به آن معناست که دولت‌ها توانایی کمتری برای کنترل سرمایه‌ها و مدیریت بازار ارز خود خواهند داشت.
نظر شما
