بانکداری ایرانی ـ معضل اصلی اقتصاد ایران در سال های اخیر تورم افسار گسیخته است که یکی از دلایل عمده آن ازنظر کارشناسان اقتصادی بالا بودن بهای تمام شده پول در بانک هاست که رابطه مستقم با نرخ سود سپرده های بانکی دارد .
به گزارش
بانکداری ایرانی ، در سالهای گذشته به دلیل گران بودن تسهیلات بانکی، که مهمترین دلیل آن را بالا رفتن قیمت تمامشده پول در بانکهاست، شاهد نارضایتی و انتقاد مشتریان و فعالان اقتصادی از نظام بانکی بوده ایم.
یکی از عوامل مهم در افزایش بهای خدمات بانکی و تسهیلات پرداختی از سوی بانکها، قیمت تمامشده پول در سیستم بانکی است که البته افزایش و کاهش این قیمت به عوامل متعددی وابستگی دارد.
برای بهرهمندی بخشهای مختلف اقتصادی و عموم مردم از تسهیلات ارزانقیمت بانکها ، باید هزینههای پول را در سیستم بانکی کاهش یابد که این امر هم منوط به مدیریت و کاهش هزینههای مستقیم است، به عبارتی، سودی که به سپردهگذاران پرداخت میشود تابعی از نرخ تورم است، اما نمیتوان پذیرفت در شرایط فعلی که نرخ تورم اعلام شده توسط منابع رسمی نزدیک به ۲۰درصد را نشان میدهد نرخ سود سالانه بانکها براساس بسته پولی بانک مرکزی ۱۲درصد باشد، چون در این شرایط سپردهگذاران دیگر تمایل ندارند در در بانکها و موسسات مالی سرمایهگذاری کنند که این امر سیستم بانکی را در تامین هزینههای جاری دچار مشکل می کند .
به این ترتیب در این حالت بانکها نمیتوانند از عهده هزینههای خود برآیند و برهمین اساس قیمت تسهیلات پرداختی با افزایش نرخ روبهرو میشود. البته تورم هم میتواند تابعی از افزایش قیمت تمامشده پول باشد، اما این راهکار مناسبی به نظر نمیرسد که برای کاهش نرخ تورم قیمت تمامشده پول را از طریق کاهش سود سپردهگذاری کاهش دهیم، چون از این طریق هم بانک و هم مشتری متضرر خواهند شد. به این ترتیب کاهش نرخ تورم و قیمت تمامشده پول باید همگام با یکدیگر اتفاق بیفتد تا فشار فقط به موسسات مالی وارد نشود.
به زعم کارشناسان اقتصادی تنها راه چاره ای که در این وضعیت می توان به آن اندیشید، که از یک سو هم جذب سپرده در بانک ها را امکان پذیر سازد و هم منجر به کاهش سود تسهیلات شود، کاهش بهای تمام شده پول در نظام بانکی است.
با توجه به اینکه قیمت تمام شده پول بیانگر مدیریت صحیح منابع و مصارف و هزینه های در نظام بانکی است و به طور کلی عوامل تاثیرگذار در قیمت تمامشده پول در بانکها به دو شکل مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشود که سود سپردهها ازجمله عوامل مستقیم و هزینههای اداری، حقوق کارکنان، استهلاک املاک از عوامل غیرمستقیم و تاثیرگذار در قیمت پول در بانکها محسوب میشود.
اما نکته قابل توجه اینکه در ایران بیشترین سهم هزینه تمام شده پول در نظام بانکی، نرخ سود سپرده ها بوده و این مقوله در نظام بانکی ایران توسط بانک مرکزی و بر مبنای نرخ تورم تعیین می شود و با توجه به رقابت شدید بین بانک ها در جهت جذب منابع مالی، جذب منابع ارزان قیمت تاثیر بسزایی در کاهش قیمت تمام شده پول و متعاقب آن ارائه تسهیلات ارزان قیمت به مشتریان ایفا می کند.
در پایان باید گفت موسسات مالی و بانکها در برابر آحاد جامعه که بهعنوان سپردهگذاران محسوب میشوند متعهد هستند اما سپردهگذاران در ازای توقع دریافت سود بالا در زمان سپردهگذاری، تمایل دارند که در زمان اخذ تسهیلات و وام، سود بسیار کمتری در ازای آن پرداخت کنند اما این اختلاف به ضرر اقتصاد و سیستم بانکی است و هزینههای ملی را افزایش خواهد شد.