بانکداری ایرانی - با نگاهی بر بلاک چین بیت کوین متوجه می شویم که ما به اطلاعات شناسایی کاربرانی که تراکنش ها را انجام می دهند دسترسی نداریم. اگرچه تراکنش هاي صورت گرفته بر بلاک چین کاملا هم ناشناس نیستند ، اما اطلاعات شخصی کاربران آن تنها به امضای الکترونیکی و نام کاربری آن ها محدود می شود.
بانکداری ایرانی - مهرداد امامقلی پور؛ اگر در ده سال گذشته تحولات بانکی ، سرمایه گذاری و ارز مجازی را دنبال کرده باشید، به طور حتم به دفعات با واژه "بلاک چین" روبرو شده اید. تکنولوژی نگهداری سوابق که در پس بیت کوین قرار دارد. در تلاش برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون بلاک چین احتمالا با چنین تعریفی روبرو خواهید شد : "بلاک چین یک دفتر توزیع کل غیر متمرکز و عمومیست." خبر خوب اما این است که فهم بلاک چین به مراتب ساده تر از چیزیست که این تعریف نشان می دهد.
اگر این تکنولوژی بسیار پیچیده می باشد پس چرا نام "بلاک چین" را روی آن گذاشته اند؟ در ابتدایی ترین سطح از تعریف این کلمه ، بلاک چین تنها زنجیره ای از بلوک هاست، اما نه با کاربرد معنایی سنتی این کلمات. هنگامی که ما در این مقوله کلمات "بلوک" و "زنجیره" را به کار می بریم در واقع راجع به اطلاعات دیجیتالی (یا همان بلوک ها) ذخیره شده در یک پایگاه داده عمومی (زنجیره) صحبت می کنیم.
در بلاک چین، "بلاک" ها از قطعات دیجیتال اطلاعات تشکیل شده اند. این سه بخش دقیقا موارد زیر می باشند :
1. بلاک ها اطلاعات مربوط به تراکنش ها را ذخیره می کنند. به عنوان مثال هنگامی که از یک فروشگاه اینترنتی خریدی انجام می دهید، تاریخ ، زمان و مقدار خرید شما در این بلاک ها ذخیره می شوند.
2. بلاک ها همچنین اطلاعات افراد شرکت کننده در تراکنش (یا همان معامله) را نیز ثبت و ضبط می کنند. به عنوان مثال در بلاک مربوط به یک خرید مشخص شما از یک فروشگاه اینترنتی، اطلاعات شما (البته نه با مشخصات حقیقی بلکه با یک " امضای اینترنتی" که مانند یک نام کاربری می باشد) و همچنین اطلاعات فروشگاه اینترنتی، ثبت می شوند.
3. اطلاعات ذخیره شده در بلاک ها ، آن ها را از یکدیگر متمایز می کند. همانطور که انسان ها با داشتن نام از یکدیگر متمایز می شوند، هر بلوک نیز یک کد منحصر به فرد به نام "درهم ساز" دارد که به ما امکان شناسایی آن از سایر بلوک ها را می دهد. به عنوان مثال شما از یک فروشگاه اینترنتی یک بلیط سینما خریداری کرده و در حین انجام تراکنش تصمیم می گیرید یک بلیط دیگر نیز به سبد خریدتان اضافه کنید. علی رغم شباهت بسیار زیاد این دو تراکنش به یکدیگر اما آن ها به واسطه داشتن کدهای منحصر به فرد کاملا مستقل از هم می باشند.
هرچند در مثال بالا ، یک بلاک تنها برای یک خرید اینترنتی استفاده می شود در واقعیت اما حکایت متفاوت است. یک بلوک واحد در بلاک چین می تواند تا سقف 1 مگابایت اطلاعات در خود ذخیره کند. در واقع بسته به حجم تراکنش های ما ، یک بلاک می تواند چندین هزار تراکنش زیر سقف خود داشته باشد.
حقیقت بلاک چین چیست؟
هنگامی که یک "بلاک" اطلاعات جدیدی را در خود ذخیره می کند، این داده ها به بلاک چین اضافه می شوند. بلاک چین، همانطور که از نامش پیداست، متشکل از چندین بلوک متصل به هم می باشد. به هر ترتیب برای اینکه یک بلوک به زنجیره بلوک ها اضافه شود ، چهار اتفاق باید صورت پذیرد :
1. یک تراکنش باید رخ بدهد. بیایید با همان مثال خرید از فروشگاه های اینترنتی بحث را پیش ببریم. به هرحال بعد از کلیک های فراوان شما سرانجام به جمع بندی رسیده و یک "خرید" انجام می دهید.
2. پس از انجام خرید، این "تراکنش" باید تایید شود. همانند سایر پایگاه های ذخیره سوابق عمومی اطلاعات، مانند کمیسیون بورس اوراق بهادار، سایت ویکی پدیا و حتی کتابخانه محل زندگیتان، در اینجا هم فردی مسئول بررسی اطلاعات ورودی جدید می باشد. هرچند که در بلاک چین ها این "فرد" شبکه ای از کامپیوترها هستند. این شبکه ها گاهی به هزاران کامپیوترهم می رسند (مثلا در مورد بیت کوین حدود 5 میلیون کامپیوتر این کار را انجام می دهند!). این کامپیوترها در سراسر جهان پخش شده اند. هنگامی که شما خریدی از یک فروشگاه اینترنتی انجام می دهید، این شبکه از کامپیوترها به دنبال بررسی این موضوع هستند که آیا تراکنش شما به همان شیوه ای که مد نظرتان بوده انجام شده است یا خیر. در واقع، آنها (کامپیوترها) جزئیات خرید را تایید می کنند : از جمله زمان خرید ، هزینه آن و البته شرکت کنندگان در معامله را.
3. این تراکنش ها باید در یک بلوک ذخیره شوند. بعد از آن که تراکنش شما به صورت دقیق تایید شد، به اصطلاح نور سبز را دریافت می کند. مقدار هزینه معامله، امضای دیجیتالی شما و امضای دیجیتالی فروشگاه اینترنتی همگی در یک بلوک ذخیره می شوند. در آنجا این معامله به احتمال فراوان به صدها و شاید هزاران تراکنش مشابه دیگر می پیوندد.
4. به آن بلوک باید یک درهم ساز (hash) داده شود. برخلاف فرشته ای که خود بال هایش را به دست می آورد (ضرب المثل به معنای روی پای خود ایستادن) ، هنگامی که تمام تراکنش های یک بلوک تایید شد باید یک رمز شناسایی منحصر به فرد (یا همان درهم ساز) به آن بلوک داده شود. به این بلوک مذکورهمچنین کد درهم ساز تازه ترین بلاک اضافه شده به بلاک چین نیز داده می شود. به هنگام گرفتن این کد منحصر بفرد (hash) این بلاک می تواند به بلاک چین اضافه شود.
هنگامی که یک بلوک جدید به بلاک چین اضافه می شود برای عموم قابل رویت خواهد بود ، از جمله شما. اگر نگاهی به بلاک چین بیت کوین بیندازید، خواهید دید که شما به تمام اطلاعات تراکنش دسترسی خواهید داشت . از جمله زمان (Time) ، مکان (Height) و عاملان (Relayed by) اضافه شدن آن بلاک به بلاک چین.
"بلاک چین" خصوصی است؟
در واقع هرکسی قادر است محتویات بلاک چین را ببیند. البته کاربران می توانند ترتیبی بچینند تا کامپیوترشان به سیستم های بلاک چین متصل گردد. در این صورت کامپیوتر این افراد نسخه ای از بلاک چین را دریافت می کند که به هنگام اضافه شدن یک بلوک جدید به صورت خودکار به روزرسانی می شود. درست مانند بخش "News Feed" فیس بوک که هم زمان با انتشار یک خبر جدید، فورا به روزرسانی می گردد.
هر کامپیوتر موجود در سیستم های بلاک چین، یک کپی از بلاک چین را در خود دارد و این بدان معناست که هزاران ( در مورد بیت کوین میلیون ها) کپی از یک بلاک چین واحد وجود دارد. اگرچه تمام این کپی ها مشابه یکدیگر می باشند، انتشار گسترده این اطلاعات در سرتاسر شبکه انبوه از کامپیوترها اما امکان دست بردن در اطلاعات را بسیار ناچیز می کند. در حقیقت با بلاک چین دیگر یک حساب منفرد و قطعی از رویدادها وجود ندارد که به راحتی بتوان به آن دسترسی پیدا کرد. در عوض "هکر" مجبور است به تمام نسخه های کپی موجود در شبکه کامپیوترها دسترسی پیدا کند!
با نگاهی بر بلاک چین بیت کوین متوجه می شویم که ما به اطلاعات شناسایی کاربرانی که تراکنش ها را انجام می دهند دسترسی نداریم. اگرچه تراکنش هاي صورت گرفته بر بلاک چین کاملا هم ناشناس نیستند ، اما اطلاعات شخصی کاربران آن تنها به امضای الکترونیکی و نام کاربری آن ها محدود می شود.
این موضوع اما یک سوال حیاتی را مطرح می کند :
اگر شما نمی توانید متوجه شوید كه دقیقا چه کسی بلوک ها را به بلاک چین اضافه می کند پس چگونه مي خواهيد به بلاك چين و يا سيستم هايي كه از آن پشتيباني مي كنند ، اعتماد كنيد؟
آیا بلاک چین "امن" می باشد؟
تکنولوژی بلاک چین جهت رعایت مسائل امنیتی و به طور کلی بحث اطمینان ، روش های پرتعدادی را در نظر گرفته است. نخست آنکه بلوک های جدید همواره به صورت خطی و به ترتیب زمان ذخیره می شوند، به همین دلیل آن ها (بلوک های جدید) همواره در "انتهای" زنجیره قرار می گیرند. با نگاهی بر بلاک چین بیت کوین متوجه خواهید شد که هر بلوک دارای یک موقعیت مکانی یا به اصطلاح "Height" در بلاک چین می باشد.
پس از آنکه یک بلوک به انتهای بلاک چین اضافه می شود، بازگشت و تغییر محتویات آن بلوک دیگر بسیار دشوار خواهد بود، چرا که هر بلوک حاوی کد درهم ساز (Hash) خود و درهم ساز بلوک قبل از خود می باشد. کدهای Hash توسط یک تابع ریاضی نوشته می شوند که اطلاعات دیجیتال را به رشته ای از اعداد و حروف در می آورد. اگر این اطلاعات به هر نحوی ویرایش شود، کد Hash بلوک نیز به تبع آن تغییر پیدا خواهد کرد.
به همین دلیل است که این مساله در زمینه امنیت اهمیت فراوانی دارد. فرض کنید یک هکر سعی بر آن دارد تا اطلاعات تراکنش شما از یک فروشگاه اینترنتی را دستکاری کند ، به طوری که شما مجبور شوید برای یک خرید دو بار هزینه آن را بپردازید. به محض دست بردن در مقدار هزینه تراکنش شما، کد Hash بلوک نیز تغییر می یابد. این در حالیست که بلوک بعدی زنجیره هنوز کد Hash قدیمی را دارد و هکر مجبور به ویرایش آن بلوک است تا رد خود را بپوشاند. پس از آن نوبت به ویرایش بلوک بعدی می رسد و دوباره بلوک بعد از آن و به همین ترتیب تا آخرین بلوک موجود در زنجیره.
در حقیقت به منظور تغییر در یک بلوک واحد، هکر مجبور است تا تک تک بلوک های بعد از آن را نیز تغییر دهد و بدیهی است ویرایش مجدد تمام این کدهای Hash به قدرت محاسبه بسیار بالایی احتیاج خواهد داشت. به عبارت دیگر، هنگامی که یک بلوک به بلاک چین اضافه می شود، ویرایش آن بسیار دشوار و حذف آن تقریبا غیرممکن می شود.
به منظور ایجاد اطمینان هر چه بیشتر، شبکه رایانه های بلاک چین برای رایانه های جدیدی که قصد دارند به آن ها پیوسته و بلوک های جدید را به زنجیره اضافه کنند، آزمایشاتی را در نظر گرفته است. در این آزمایشات که "نمونه های اجماع" (consensus models) نام دارند ، کاربران می بایست پیش از آنکه به عضویت شبکه بلاک چین درآیند، خود را "اثبات" کنند. یکی از رایج ترین این تست ها که در تکنولوژی بیت کوین نیز مورد استفاده قرار می گیرد، "اثبات کار" (proof of work) نام دارد.
در سیستم "اثبات کار" ، رایانه می بایست "ثابت" کند که "کار" را انجام داده است: آن هم از طریق حل یک مساله فوق العاده پیچیده ریاضی. اگر رایانه ای موفق شود یکی از این مسائل را حل کند، صلاحیت اضافه کردن بلوک به بلاک چین را به دست خواهد آورد. البته فرآیند اضافه کردن بلوک ها به بلاک چین ، که در دنیای ارز مجازی به آن "معدن کاری" (mining) می گویند ، اصلا ساده نیست. در واقع ، طبق گزارش وبسایت "blockexplorer" ، در حال حاضر احتمال حل یکی از این مسائل ریاضی سبکه بیت کوین، 1 به 7 تریلیون می باشد! برای حل این قبیل مسائل با این احتمال ضعیف، رایانه ها نیاز به برنامه هایی با قدرت وانرژی (بخوانید : پول) بسیار بالا دارند.
هرچند "اثبات کار" حمله هکرها را غیر ممکن نمی سازد، اما این روش آن ها را تا حدود زیادی بی استفاده خواهد کرد. در حقیقت اگر یک هکر قصد حمله به بلاک چین را داشته باشد، می بایست یکی از این مسائل بسیار پیچیده ریاضی که احتمال حل آن 1 به 7 تریلیون می باشد را حل کند و بالطبع هزینه سازماندهی چنین حمله ای ، بسیار بالاتر از سود آن خواهد بود.
نظر شما
