بانکداری ایرانی ـ در سالهای اخیر همواره شاهد آن بودیم که برخی از بانکها برای جذب منابع بیشتر اقدام به "پرداختسود آنچنانی" به سپردهگذاران میکردند.
این اقدام تا زمانیکه دولت و بانک مرکزی در شهریور 96 نرخ سود را 15 درصد اعلام نکرده بود و تاکید و بخشنامه پشت بخشنامه نفرستاده بودند؛ شاید قابل اغماض بود اما بعد از آن این اقدامات در سال 96 ، دیگر این گونه سود دادن به سپرده گذاران ، سوال برانگیز شدهاست.
چرا که برخی خبرها حاکی از پرداخت سودهای آن چنانی به کسانی است که میلیاردها تومان نقدینگی و سرمایه دارند و بجای اینکه ان پول را در چرخه اقتصادی مصرف کنند در بانکها نگه می دارند، اما نکته مهمتر اینکه ایا بانک مرکزی از وضعیت فعلی سوددهی بانکها اطلاعی ندارد؟
اخیرا ، خبرگزاری مهر، طی گزارشی اعلام کرده است:
«برخی شعب بانکها نرخ سودهای جذابی را برای برخی مشتریان خاص خود و به خصوص شرکتهایی که تراکنشهای مالی بالایی داشته و حسابهای در گردش آنها، شرایط بسیار مناسبتری دارد، ارائه میدهند. بر اساس این گزارشها، مدلی که برخی شعب بانکی برای سپردههای زیر ۱۰۰ میلیون تومان ارائه میدهند، همان اعداد و ارقامی است که بانک مرکزی ارائه کرده است؛ در حالیکه این ارقام برای سپردههای ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی به شکل دیگری و برای سپردههای بالای ۵۰۰ میلیون تومان با اعداد متفاوتی لحاظ شده است. این در حالی است که سپردههای ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان بعضا نرخ سود تا ۲۰ درصد هم پیشنهاد داشته اند که البته در معدود شعبی این نرخ به ۲۲ درصد هم میرسد. اما در مورد سپردههای بالای ۵۰۰ میلیون تومان با لحاظ کردن برخی شرایط خاص، شعب نرخهای مرکب و بعضا متغیر را ارائه میدهند.»
شاید در نگاه نخست بتوان گفت که برای جذب نقدینگی افسارگسیخته حدود 1600هزار میلیاردی ، دادن کمی سود بیشتر ایرادی ندارد، اما مساله این است که چرخه اقتصادی کشور چه می شود؟ چرا امکاناتی برای به جریان انداختند این پول در چرخه تولید فراهم نمیشود؟ چرا همین بانکها فرصت مناسبی را برای دارندگان دارایی بالا فراهم نمی کند تا اقتصاد پویا تر شود مگر تمام بانکها مشاور سرمایه گذاری ندارند؟ چرا بانکها فقط در راستای کارهای غیر مولد هستند؟ و نکته جالب توجه اینکه چرا برای افرادی که دارایی کمتری دارند سود بیشتری تعلق نمی گیرد؟
حال شخصی که میلیارد ها تومان نقدینگی دارد باید پولش را با سودهای آنچنانی در بانک نگهدارد اما کسی که زیر 100 میلیون تومان دارد و این پول برای هیچ اقدام مالی و سرمایه گذاری جز خرید سکه و ارز و طلا مناسب نیست باید سود 15 درصدی داد؟
نگته مهمتر اینکه چند درصد از مردم کشور دارای دارایی نقدی زیر 100 میلیون هستند که می توانند با خرید ارز و سکه و دلار، اقتصاد کشور را بحرانی کنند؟
آیا این افراد کم تاثیر تر از آن پول دارهای میلیاردر هستند؟ هرچند باید گفت که خرید چندهزار سکه و دلار در یک معامله قطعا کار افرادی نیست که زیر 100 میلیون تومان دارایی دارند بلکه کار افرادی است که بانک مرکزی برای اقناع آنها سودی بالای 20 تا 30 درصد در برخی مواقع پرداخت می کند، بنابراین سوبسید بانکها به پولدارها هم نمی تواند اقتصاد را نجات دهد وباید بانکها با مشاوره های سرمایهگذاری خود سرمایه و نقدینگی ها را به سمت تولید هدایت کنند نه اینکه خود عاملی برای افزایش مشکلات اقتصادی شوند و نکته آخر اینکه بانکها نشان دادند که بنگاه دار خوبی نیستند و نباید با این توجیه که خود نقدینگی را به چرخه اقتصادی تزریق می کنند، نباید اقدام به پرداخت سود بیشتر کنند، لذا بهتر است بانک مرکزی با اجرای دقیق قانون رعایت نرخ سود ، به بانکها فشار بیاورد تا جریان نقدینگی به سمت تولید هدایت کنند تا به سمت منافع زودگذر پولدارها.