منشاء نوسانات ارزی و راهکارهای کنترل آن

به گزارش بانکداری ایرانی  نوسانات ارزی یکی از مشکلات اصلی در اقتصاد ایران  پس از انقلاب بوده و هست دولت های مختلف دراین سال ها سعی کرد با ابزارهای مختلف از تزریق ارز به باراز گرفته تا برخورد انتظامی با این معضل مقابله کنند، که البته به صورت موقت وبه عنوان یک  مسکن باعث ایجاد آرامش شده ولی هیچ گاه این درد مزمن درمان نشد. معضل نوسانات ارزی مخصوص  اقتصاد ایران نیست واکثر ا کشورهای دنیا با آن مواجع اند کشورهای اروپای برای مقابله با دلار به عنوان پر نفوذترین ارز بین الملی تشکیل پول مشترک (یورو) دادند تا بهتر بتوانند درمقابل دلار مقاومت کنند و بسیاری از کشورهای آسیای به دنبال عقد قراردادهای دو یاچند جانبه پولی و حتی تشکیل یک واحد پول مشترک آسیای هستند، و بسیاری از کشور های دنیا برای مقابله با سیطره دلار برنامه های مختلفی اجرا می کنند.

سیاست گذاران اقتصادی ایران در دولت های مختلف همواره درپی حفظ ارزش پول ملی وکنترل تورم بودند اما بارروش های مختلف ، مشکل اصلی دراقتصاد ایران گره خودرن سیاست های ارزی با سیاست های پولی است ،تا زمانی که این سیاست ها ازهم تفکیک نشودند نوسانات ارزی همواره باعث افزایش تورم و کاهش شدید  ارزش پول ملی خواهد شد .

ازسوی دیگر ترس دولت ها از واقعی کردن نرخ ارز به خاطر افزایش تورم، این فرصت دراختیار کشورهای غربی به خصوص امریکا ازیک سو و ازسوی دیگر سود جویان ودلالان درداخل کشور که فقط درپی منافع شخصی خود هستند قرار می دهد تا ازاین خلاءاستفاده کنند و به اقتصاد ایران ضربه بزنند و منافع خود راتامین کنند.

درآخرین اقدامی که بانک مرکزی ایران برای کنترل بازار ارز و ایجاد شفافیت انجام داد، ایجاد سامانه نیما ست. که قرار است تمام داد ستد های ارزی در حوزه صادارت ، واردات و دریگر حوره ها را بطور کامل وشفاف رصد کند و تمام تبادلات ارزی در این بستر انجام شود ، با وجود اینکه این سامانه تازه فعال شده و قضاوت درمورد آن زود است  اثرات مثبت اندکی از این اقدام دربازار ارز ظاهر شده که جای امیدواروی دارد. با فاصله گرفتن از سیاست تزریق ارزبه بازار که باعث خروج ارز از کشور می شود به نظرمی رسد بانک مرکزی  تصمیم هوشمندانه ای برای کنترل بازار ارز گرفته است .

رئیس کل بانک مرکزی درمورد عمل کرد سامانه نیما  می‌گوید: سامانه نیما در ابتدای فعالیت، شاهد استقبال خوبی از جانب بازیگران بازار ارز است گفت: بانک ها و صرافی ها به عنوان بازیگران اصلی این سامانه باید به جایگاه خود اشراف داشته باشند و با توجه به نقش موثر خود به ایفای فعالیت بپردازند و زمینه تقویت این سامانه را به عنوان ابزاری برای ثبات بازار ارز فراهم  کنند؛ این در حالی است که در چهار دهه گذشته به دلیل عدم اشراف کامل در بازار ارز شاهد نوسانات و تلاطماتی در بازار ارز بودیم که خوشبختانه با فعالیت سامانه نیما اشراف همه جانبه بر بازار ارز در حال وقوع است.

وی به این نکته هم اشاره کرد که سامانه نیما در طول زمان می تواند عملکرد خود را نشان دهد و بانک مرکزی از هرگونه نقد و پیشنهاد در این زمینه با هدف ارتقای عملکرد سامانه نیما استقبال می کند؛ در عین حال، بانک‌ها و صرافی‌ها برای حضور و فعالیت در سامانه نیما باید تحرک بیشتری داشته باشند؛ اگرچه در این مدت بانک ها فعالیت مناسبی در سامانه نیما داشته اند و انتظار می رود همسو با آنها، صرافی ها نیز با تحرک بیشتری در این طرح به فعالیت بپردازند.

با توجه به آنچه در سال های گذشته در بازار ارز تجربه شد، هر قدر نرخ ارز به نرخ واقعی آن با توجه به تورم داخلی و خارجی نزدیک تر شود و بازار ارز شفاف شود امکان سو استفاده از کسانی که منتظر فرصت هستند گرفته خواهد شد،و نوسانات ارزی کمتری شاهد خواهیم بود ،و در مقابل فشارهای خارجی و تحریم ها ، اقتصاد ایران مقاوم تر می شود .