دنیای اقتصاد : پیشنهاد رهبر «حزب حرکت ملی» ترکیه مبنی بر برگزاری انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری و پارلمانی بازارهای ترکیه را دچار ریزش کرد. لیر که تازه از نزول هفته گذشته فاصله گرفته بود، بازهم در برابر دلار آمریکا تضعیف شد. دلار به لیر نرخ ۱۱/ ۴ را ساعاتی پس از انتشار بیانیه «دولت باهچلی» به ثبت رساند.
شاخص سهام استانبول (BIST۱۰۰) نیز ۱/ ۲ درصد فروریخت. البته پس از آنکه اردوغان تغییر تاریخ انتخابات به ۲۴ ژوئن را اعلام کرد، سایه ابهام از بازارها رخت بست. لیر و شاخص سهام استانبول از عصر دیروز تقویت شدند و بخش قابل توجهی از ریزش خود را جبران کردند.
«دولت باهچلی» خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در ترکیه شد. رهبر «حزب حرکت ملی» ظهر سهشنبه در نشست این حزب پیشنهاد تغییر تاریخ انتخابات پارلمانی و ریاستجمهوری در این کشور را به زبان آورد. او شرایط ترکیه را بهگونهای توصیف کرد که منتظر ماندن تا انتخابات نوامبر سال ۲۰۱۹ «آسان نخواهد بود». درخواست باهچلی، برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاستجمهوری در آگوست سالجاری میلادی است.
وی در ادامه پیشنهاد حزب حرکت ملی را اینگونه بیان کرد: «بهترین راهکار برای آنکه به دشمنان ترکیه درس ضروری بدهیم، رفتن به پای صندوقهای رای با روحیه پیروزمندانه در ۲۸ آگوست ۲۰۱۸ خواهد بود». حرکت ملی، همپیمان حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان محسوب میشود؛ بنابراین بیانیه وی در فضای سیاسی آنکارا با دو رویکرد متفاوت تحلیل شده است. اولین رویکرد به سابقه حمایت دولت اردوغان از برگزاری انتخابات زودهنگام استناد میکند.
از آنجا که اردوغان بارها انتخابات زودهنگام را به سود منافع کلی ترکیه عنوان کرده، ممکن است درخواست باهچلی بازی سیاسی جدید رئیسجمهوری ترکیه باشد. هرچند اردوغان در واکنش به این پیشنهاد «به دیدار روز چهارشنبه با باهچلی» اشاره کرده و پیشنهاد وی را بدون دیدگاه مشخصی باقی گذاشت. البته اردوغان در ادامه «تغییرات قانوناساسی را از زمان انتخابات نوامبر ۲۰۱۹ میسر دانست». این بخش از اظهارات رئیسجمهوری ترکیه تا حدی سیگنال مخالفت با پیشنهاد باهچلی را مخابره کرد که پایه دومین رویکرد را شکل داد.
وضعیت قرمز لیر و سهام ترکیه
تلفیق این دو رویکرد برای بازارهای ترکیه به یک واکنش متحد منتهی شد. این واکنش بلافاصله پس از انتشار پیشنهاد رهبر حزب حرکت ملی بر بازارها سایه انداخت. لیر در برابر دلار تضعیف شد و سهام ترکیه سقوط کرد. لیر که به تازگی از ضعیفترین نرخ برابری خود نسبت به دلار فاصله گرفته بود، باز هم به این رکورد نزدیک شد. نرخ برابری دلار به لیر ساعاتی پس از سخنرانی باهچلی به ۱۱/ ۴ نیز سرک کشید. شاخص BIST۱۰۰ استانبول نیز ۱/ ۲ درصد نزول کرد و تا لب مرز ۱۰۸ هزار واحد نیز به پایین کشیده شد. ریزش بازارهای ترکیه به ریسک اردوغانیسم ربط داشت.
تحلیلهای موجود که از سوی کارشناسان فعال در بازارهای ترکیه مطرح شده نیز موید این مساله است. انتخابات زودهنگام، قدرت ائتلاف اردوغان برای پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری و پارلمانی را افزایش میدهد و فرصت اپوزیسیون برای تشکیل کمپین موفق محدود خواهد شد. از طرف دیگر، رشد اقتصادی بالاتر از ظرفیت ترکیه نیز ممکن است تا نوامبر ۲۰۱۹ دوام نداشته باشد و رکود احتمالی که پیامد رونق پرشتاب کنونی است پیش از این تاریخ به وقوع بپیوندد.
این ۳دلیل باعث التهاب در فضای بازارهای ترکیه شدند؛ اما عصر دیروز، اردوغان پس از دیدار با باغچهلی، زمان انتخابات ریاستجمهوری و پارلمانی را ۲۴ژوئن اعلام کرد تا ابهامات پیشین برطرف شوند. لیر همزمان با سهام استانبول با از بین رفتن دوگانگی درخصوص زمان برگزاری رایگیری وارد کانال افزایش شدند.